Toolbox deontologie bij de politiediensten.pdf - Algemene Directie ...

Gedurende verscheidene uren wordt een theoretisch overzicht geboden inzake ethiek, integriteit,
waarden, normen en de deontologische code. Vooraleer men overgaat tot de praktijkoefeningen,
vragen de trainers aan de deelnemers om een ethisch dilemma neer te schrijven waarmee ze al
geconfronteerd werden. Voorts vraagt men de deelnemers een deontologische code van één zin
op te stellen. Nadat de trainer al deze deontologische codes verzameld heeft, leidt hij een
discussie om de uitgesproken waarden te bespreken en de waarden te identificeren die het
meest frequent voorkwamen in de gegeven antwoorden. Op deze wijze worden de verschillende
deelnemers actief betrokken in de dilemmatraining. Zij bepalen actief mee wat in het verdere
verloop van de training besproken en bediscussieerd wordt.
Voor de eigenlijke dilemmabesprekingen (praktische oefeningen) groeperen de trainers de
dilemma’s in verschillende algemene categorieën in overeenstemming met de waarden die
uiteindelijk uit de discussie naar voren kwamen. Op deze wijze worden gelijkaardige dilemma’s
samen besproken en realiseren de deelnemers zich dat vele ethische praktijkcasussen een
gemeenschappelijke basis hebben. Doordat deze praktijkcasussen anoniem verzameld worden,
waarborgt men dat een aantal meer mondige deelnemers een bepaald onderwerp niet als
onbelangrijk kunnen afdoen als minstens één ambtenaar het onderwerp belangrijk genoeg acht
om het als casus aan te reiken. Vervolgens bediscussieert en analyseert de groep onder leiding
van de trainer de ethische dimensies van elke categorie en de dilemma’s van de
politieambtenaren in groep.
Om een analyse van de praktijkcasussen mogelijk te maken, bepalen de trainers allereerst het
niveau van onenigheid. De trainer kan hiervoor volgende vragen stellen.
• ‘Wat vereist de wet?’
• ‘Wat vereist het beleid?’
• ‘Wat vereist uw persoonlijke integriteit?’
De trainer vraagt de deelnemers om voor een welbepaalde praktijkcasus een oplossing te vinden
aan de hand van een aantal vragen, die ondersteuning bieden bij het nemen van een beslissing.
Alvorens deze dilemma’s aan een ethische analyse te onderwerpen, beschrijft de trainer
verschillende ethische raamwerken, waaronder ethisch formalisme (iets is goed als het
overeenstemt met algemene principes en aldus goed bedoeld is), utilitarisme (iets is goed als het
goede gevolgen heeft voor een groot aantal mensen) en zorgethiek (iets is goed als het
tegemoetkomt aan de noden van de betrokkenen en als het geen relaties schaadt). De trainer
vraagt de groep om de meest optimale oplossing voor het dilemma voorop te plaatsen. Deze
oplossing wordt vervolgens geanalyseerd aan de hand van een specifiek ethisch raamwerk. Elke
deelnemer moet in staat zijn een besluit te trekken door de verschillende ethische systemen toe
220