Toolbox deontologie bij de politiediensten.pdf - Algemene Directie ...

uimte en openheid te voorzien in de training, zoniet voelen de deelnemers zich mogelijk geremd
en zal de training uiteindelijk niet de gewenste effecten teweegbrengen (Mayo, 1999).
1.3.2.6. OPWARMINGSOEFENINGEN
Als opwarmingsoefening kan men denken aan gezelschapsspelen rond integriteit. Deze hebben
doorgaans als doel het blikveld van de deelnemers op het gebied van integriteit te verruimen.
Eén voorbeeld van zo een spel is het dilemmaspel van de Vlaamse Overheid. 298 Dit is een soort
kaartspel waarbij 56 dilemmasituaties (op kaartjes) worden beschreven die sterk gerelateerd zijn
aan de dagdagelijkse realiteit van de deelnemers. Daarbij worden telkens vier mogelijke
oplossingen aangeboden. Het dilemmaspel bestaat uit twee rondes. In een eerste ronde leest
een deelnemer telkens een dilemma voor van een dilemmakaart. Alle deelnemers moeten een
keuze maken uit vier aangereikte oplossingen. De dilemmahouder maakt zijn keuze eerst bekend
en motiveert deze. Vervolgens maken de andere spelers hun keuze bekend. Dan begint de
tweede ronde. Hierin wordt van start gegaan met een korte discussie (vijf minuten) over het
voorgelezen dilemma. Daarna maakt de dilemmahouder zijn definitieve keuze bekend. De andere
deelnemers bepalen of ze hiermee akkoord gaan. Als ze niet akkoord gaan, geven ze hun eigen
resultaten weer. Zo kunnen verscheidene dilemma’s besproken worden. Dit spel wil de
deelnemers op een speelse manier bewust maken dat ook zij met dilemma’s geconfronteerd
worden, dat er meerdere oplossingen mogelijk zijn buiten de klassieke dichotomie en dat de
explicitering van afwegingen om tot een beslissing te komen van belang is. Hierna is het voor de
deelnemers meestal gemakkelijker om zelf dilemma’s te verwoorden. Dit instrument kan echter
enkel als opwarmingsoefening gebruikt worden, daar de creativiteit van de deelnemers
belemmerd wordt door de vier reeds gegeven oplossingen. 299
Men kan als opwarmingsoefening eveneens opteren voor de vragenlijst van Gundlach en
collega’s (Gundlach, Alberts en Jasper, 2003). In deze lijst worden honderd beweringen
beschreven. De deelnemers geven hier hun mening over, waarbij zij telkens de keuze hebben
tussen vijf mogelijkheden (onaanvaardbaar, erg, hangt ervan af, niet zo erg, ok). Door de
resultaten van de ethische vragenlijst plenair te bespreken, worden de deelnemers zich ervan
bewust dat niet iedereen op gelijke wijze reageert, wanneer zij geconfronteerd worden met een
bepaalde situatie. Zij beseffen aldus dat er niet één mogelijke oplossing is voor een ethisch
dilemma. 300
298 Analyse gebaseerd op informatie verkregen uit focusgroep van experts omtrent thema ‘trainingen’ (Brussel, 15 oktober
2007) en op extracten uit interne documenten verkregen van Patricia Van Den Bossche (Agentschap voor
Overheidspersoneel).
299 Ibid.
300 Ibid.
209