Toolbox deontologie bij de politiediensten.pdf - Algemene Directie ...

met wat in de code staat, waaronder de punten 13 (eerbiediging gezag meerdere), 16
(beschikbaarheid), 44 (naleving en bescherming van de door de grondwet gewaarborgde
rechten en vrijheden) en 57 (niet-inmenging in politiefuncties door administratief en logistiek
kader). Er wordt wel gecommuniceerd dat dit eigenlijk niet de bedoeling is. De code moet
immers gehanteerd worden als een positief managementinstrument, eerder dan als
tuchtinstrument. Voor tuchtinbreuken moet men teruggrijpen naar het wettelijke kader en niet
naar de deontologische code. Toch bepalen de aard en de inhoud van de tekst duidelijk het
regelgevende en normerende karakter. De vorm van Koninklijk Besluit in uitvoering van een
wet brengt automatisch ook rechtsgevolgen met zich mee. De kans is reëel dat de
tuchtregeling zich op de code, als duidelijk en normerend kader, zal steunen om de strafbare
gedragingen vorm te geven (Pyl en Liners, 2007). Theoretisch gezien zijn tuchtrecht en
deontologie duidelijk van elkaar afgescheiden. 205 In de praktijk vloeien ze echter in mekaar
over. Daarom is het belangrijk om klaarheid te scheppen rond punt 1 van de code (cf. Deel III,
Hoofdstuk 3). 206
• Uit een analyse van de vooropgestelde waarden in de deontologische code en op basis van
een eerste toepassing van de waarden in voorbereiding op een dilemmatraining, 207 konden we
afleiden dat de waarden zich bijzonder moeilijk lenen voor gebruik in een dilemmatraining. De
waarden zijn immers samengesteld uit een verzameling van elementen afkomstig uit
wetteksten, eerder dan een samenhangend kader, bestaande uit een beperkt aantal goed
afgelijnde waarden. Aldus zijn ze moeilijk toepasbaar in een dilemmatraining die de spanning
tussen de waarden centraal stelt.
Algemeen stellen we vast dat de deontologische code van de Belgische politiediensten een
waardevol document is doordat het een uniform denkkader biedt. Het is echter moeilijk te
gebruiken als “stimulerend” instrument van integriteitsbeleid in de dagelijkse praktijk van
dilemmatrainingen of werkoverleg, om de hierboven aangehaalde redenen.
Andere ‘goede praktijken’
De deontologische code van de Vlaamse overheid is bij omzendbrief ingesteld. 208 De
deontologische code wil de personeelsleden van de Vlaamse overheid een houvast bieden “bij de
beleving van de ambtelijke cultuur”. Men heeft zeer bewust gekozen voor een korte en vrij
algemene formulering. De code is immers van toepassing op alle niveaus en op alle onderdelen
van de organisatie, met uiteenlopende taken en verantwoordelijkheden. De code zelf is
opgebouwd uit zes waarden.
205 N. (2005). “Deontologie versus tucht”. Infodoc. 116: 5-6.
206 K.B. 10 mei 2006 houdende vaststelling van de deontologische code van de politiediensten, B.S. 30 mei 2006, 27.086.
207 Analyse op basis van proefdilemmatraining (Politiezone HERKO, 3 oktober 2007).
208 Omzendbrief PEBE/DVO/2006 betreffende de deontologische code van de Vlaamse Administratie van 6 juli 2006.
Deze omzendbrief vervangt de omzendbrief AZ/MIN/98/4 van 1 september 1998.
154