Toolbox deontologie bij de politiediensten.pdf - Algemene Directie ...

2. Als men een code bindend maakt, zorgt men voor duidelijkheid (Maesschalck en Suykens,
2004). Dit kan het nadeel met zich meebrengen dat de code eng blijft en tot het morele minimum
beperkt wordt. Integriteit is echter meer dan juridische problemen vermijden. Dit kan men trachten
te voorkomen door in een positieve en begrijpelijke taal te formuleren. Men kan in de inleiding
tevens kort omschrijven dat de code slechts een ethisch minimum omschrijft en dat integriteit
verder gaat dan het strikt naleven van de bepalingen van de code. Daarnaast is het van belang
om naast de bindende code stimulerende instrumenten te voorzien om dit eventuele nadeel te
ondervangen.
3. Om de betrokkenheid van de medewerkers te verhogen is het aangeraden om de code niet
zomaar over te nemen van een andere organisatie, maar een eigen code op te stellen en de
medewerkers hierbij te betrekken. Men kan wel inspiratie opdoen bij andere codes.
4. Een deontologische code is maar nuttig als ze door een goed begeleid proces wordt
ingevoerd. Het proces waardoor de code wordt ontwikkeld is minstens even belangrijk als de
code zelf en verdient aldus voldoende aandacht.
• Bij de voorbereiding van de code is het belangrijk om in de eerste plaats na te gaan,
bijvoorbeeld op basis van een documentanalyse en interviews, welke codes en richtlijnen
er al bestaan en waar er lacunes zijn. Organisaties hebben immers vaak al
deontologische principes en regels die neergeschreven zijn. Op basis van deze
documentanalyse en interviews en eventueel geïnspireerd door codes uit andere
organisaties wordt dan een ontwerpcode uitgewerkt, die een eerste keer met de top van
de organisatie wordt besproken.
• In een tweede fase is het van belang om na te kijken of de code ook echt relevant is
voor de dagelijkse praktijk in de organisatie. Daartoe kan men bijvoorbeeld enkele
workshops organiseren waarin een aantal van de medewerkers die de code uiteindelijk
zullen toepassen zich kunnen uitspreken over de code en suggesties kunnen doen.
Eventueel kan ook voor individuele interviews worden gekozen. In die workshops of
interviews kunnen de medewerkers dan feedback geven over de ontwerpcode. Het is dan
wel essentieel dat achteraf ook daadwerkelijk rekening wordt gehouden met de feedback
van de medewerkers, anders zou deze oefening tot cynisme kunnen leiden.
• In derde instantie kan de code voorgelegd worden aan andere belangengroepen. Dit
zijn in de eerste plaats de vakbonden, maar kunnen eventueel ook de ‘klanten’ van de
overheidsdienst zijn of bv. leveranciers. Feedback van deze groepen kan nuttig zijn, al
dient men natuurlijk ook te bewaken dat het proces niet al te lang duurt.
• Zo rondt men de voorbereidende fase af met een gevalideerde deontologische code,
die klaar is voor implementatie.
151