Retail Tour Oostenrijk - Productschap Tuinbouw

Retail Tour Oostenrijk 

Bezoekverslag bloemen en planten bij Oostenrijkse retailers 

PT 2011 - 27 

2011 - Josephine Klapwijk - van Dijk 

Productschap Tuinbouw, M&I

Auteur Josephine Klapwijk - van Dijk 

Functie Sr. Projectleider Marktonderzoek 

Telefoon 079-3470649 

e-mail j.vandijk@tuinbouw.nl 

Fotografie: Geert Kuijpers 

Productschap Tuinbouw, Postbus 280, 2700 AG Zoetermeer 

Telefoon 079 – 347 07 07 email info@tuinbouw.nl internet www.tuinbouw.nl 

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt 

worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze dan ook zonder toestemming van 

de uitgever of auteur. 

1 

Retail Tour Oostenrijk 

Bezoekverslag bloemen en planten bij Oostenrijkse retailers

2 Productschap Tuinbouw ©

Inhoudsopgave 

1 Inleiding 5 

2 Algemene informatie 7 

2.1 Hypermarkt / Supermarkt / Discounter 7 

2.2 Bouwmarkt 9 

2.3 Aankoopkanalen bloemen en planten 9 

3 Hofer (Aldi Süd) 12 

4 Rewe Group 18 

4.1 Billa 18 

4.2 Merkur 20 

4.3 Penny 22 

5 Spar 23 

5.1 Spar 23 

5.2 Interspar 25 

5.3 Eurospar 27 

6 Lidl 30 

7 Zielpunkt 34 

8 Baumax 36 

8.1 Baumax 36 

8.2 Mega Baumax 38 

9 OBI 45 

10 Hornbach 46 

11 Bauhaus 52 

3 

© Productschap Tuinbouw 3


1 Inleiding 

Eind 2010 heeft een medewerker van Productschap Tuinbouw een bezoek gebracht aan Oostenrijk. De 

volgende retailkanalen zijn bezocht: 

5 

Supermarkten: Hofer, Lidl, Billa, Eurospar, Interspar, Merkur, Penny Market, Spar, Zielpunkt 

Bouwmarkt: Bauhaus, Baumax, Mega Baumax, Hornbach, OBI 

Doel van dit bezoek is een impressie te geven van de huidige manier waarop bloemen & planten 

gepresenteerd worden in de verschillende retailkanalen in Oostenrijk. Hierbij is gekeken naar: 

Communicatie: prijs, herkomst land, verzorgingsinformatie, tht datum, POS materiaal 

Product: assortiment, schapvulling, bloemen&planten verhouding, verpakking, acties. 

Kwaliteit: Product & personeel 

De winkels zijn bezocht in Wenen. 


6 Productschap Tuinbouw © 

.

2 Algemene informatie 

2.1 Hypermarkt / Supermarkt / Discounter 

Tijdens de economische crisis in 2008 groeiden de Oostenrijkse Retail bestedingen minder snel dan de 

jaren ervoor. Echter de economie heeft zich hersteld en het groeipercentage is toegenomen in 2011. 

Ook de verwachtingen voor de Oostenrijkse markt zijn, mede door buitenlandse investeringen, positief. 

De voedselbestedingen groeien even hard als de algemene Retail -en consumentenbestedingen. 

Huishoudens in Oostenrijk doen gemiddeld 295 keer boodschappen per jaar. Ter vergelijking; Duitse 

huishoudens doen gemiddeld 186 keer per jaar boodschappen. Kenmerkend voor de Oostenrijkse 

voedselindustrie is de focus op kwaliteit, dit is belangrijker dan prijs. 

Duitse retailers domineren de Oostenrijkse markt. De culturele banden die Duitsland met Oostenrijk 

heeft maakt het eenvoudiger voor Duitse bedrijven zich aan te passen op deze markt. De Rewe group is 

met supermarktketen Billa marktleider op de Oostenrijkse markt. Het Oostenrijkse Spar komt op een 

tweede plaats. Overige Duitse spelers bestaan voornamelijk uit de discounters Aldi (Hofer) en Lidl. 

Evenals in andere Europese landen, raakt het Oostenrijkse Retail landschap steeds verder 

geconcentreerd. De top 5 supermarktketens domineren de markt en er heerst hevige concurrentie. 

Duitse retailer Edeke verliet in 2007 de Oostenrijkse markt door de aandelen in ADEG te verkopen. Het 

toetreden van Duitse discounter Lidl in 1998 en de acquisitie van ADEG door marktleider Rewe in 2008 

hebben het Oostenrijkse Retail landschap zichtbaar beïnvloedt. 

Het supermarkt format domineert de Oostenrijkse markt zowel in stedelijke als landelijke gebieden. 

Hypermarkten en superstores zijn niet zo belangrijk als supermarkten in Oostenrijk. Spar’s Interspar en 

Maximarkt zijn marktleider op de Oostenrijkse markt op het gebied van hypermarkt formats, maar het 

zijn voornamelijk de supermarkt formats die de boventoon voeren. Vanwege de grote diversiteit aan 

regionale voedingsmiddelen in Oostenrijk hebben alle supermarkten een delicatesse vers afdeling. 

Momenteel ondervinden supermarkten Spar en Billa en Merkur veel concurrentie van discounter Aldi 

(Hofer). 

Ook de concurrentie onder discounters is hoog. De discounter sector wordt gedomineerd door Duitse 

bedrijven. Absolute marktleider onder de discounters is Aldi (Hofer) en met grote afstand volgen Lidl 

(Schwarz group) en Penny (Rewe group). Discounter Norma is sinds 2005 actief op de Oostenrijkse 

markt maar ondervindt vanaf het begin al moeilijkheden zich te vestigen door de sterke concurrentie. 

Afgelopen Juni 2010 werd discounter Zielpunkt (Tengelmann) verkocht aan een Luxemburgs bedrijf. 

Discounters worden steeds meer populair onder het Oostenrijkse publiek. De Oostenrijkse 

consumenten waarderen nu de prijs/kwaliteit verhouding van discounters meer dan vroeger. 

7 


Tabel 2.1.1 Top 10 Omzet en aantal filialen hyper/supermarkten 2010 (in miljoen euro) 

Rewe Group (Billa, Merkur, Penny, Adeg) 

SPAR (Spar, Interspar) 

Aldi (Hofer/Aldi Süd) 

Metro Group (Makro) 

Schwarz Group (Lidl) 

Tengelmann (OBI, Plus) 

Zielpunkt 


Omzet Food omzet Aantal filialen 

7.042 

5.484 

3.300 

2.074 

984 

821 

249 

Bron: Planet Retail * Omzetcijfers zijn bedrijfstotalen en niet alleen supermarkt 

5.543 

4.031 

2.802 

De Rewe groep (Billa, Merkur, Penny, Adeg) is met een marktaandeel van 28% marktleider in 

569 

840 

293 

30 

2567 

1529 

Oostenrijk, gevolgd door Spar (Spar, Interspar) met een marktaandeel van 21%. Op de derde plaats 

staat Aldi (Hofer/Aldi Süd) met een aandeel van 14%. De top 3 retailers hebben de afgelopen vijf jaar 

aan marktaandeel gewonnen. Overige supermarktketens zijn van kleinere betekenis. Zielpunkt is een 

nieuwkomer sinds 2005. 

Grafiek 2.1.2 Marktaandelen hyper/supermarktketens 2005 versus 2010 

100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 

Bron: Planet Retail 

0% 

4% 

1% 2% 

0,30% 2% 

4% 

0,20% 

11% 14% 

19% 21% 

23% 28% 

2005 2010 

Zielpunkt 

435 

47 

201 

286 

310 

Tengelmann (OBI, Plus) 

Schwarz Group (Lidl) 

Metro Group (Makro) 

Aldi (Hofer/Aldi Süd) 

SPAR (Spar, Interspar) 

Rewe Group (Billa, Merkur, 

Penny, Adeg)

2.2 Bouwmarkt 

In Oostenrijk zijn de bouwmarkt filialen van Baumax, Bauhaus, OBI en Hornbach de belangrijkste 

bouwmarkten die planten in het assortiment hebben. Baumax heeft in Oostenrijk een marktaandeel 

van 26%. 

Tabel 2.2.1 Omzet en aantal filialen bouwmarkten (in miljoen euro) 

Baumax 

OBI 

Bauhaus 

Hornbach 

Bron: Productschap Tuinbouw * totale omzet international 

2.3 Aankoopkanalen bloemen en planten 

9 

Aantal filialen Omzet 

67 

37 

21 

11 

1.500* 

De bloemist is met een aandeel van 62% al jaren het belangrijkste aankoopkanaal voor snijbloemen in 

Oostenrijk, de supermarkt komt met 13% op een tweede plaats, gevolgd door de kwekerij met 10%. 

Overige aankoopkanalen zijn van minder belang bij de aankoop van snijbloemen. Bij kamerplanten is 

ook de bloemist met 25% het belangrijkste aankoopkanaal, gevolgd door het tuincentrum met 20%. 

Verder zijn de bouwmarkt, de supermarkt en de kwekerij en ook van belang. 

Tabel 2.3.1 Marktaandeel aankoopkanalen snijbloemen en kamerplanten 2009 (bestedingen) 

Bloemist 

Supermarkt 

Markt/straat 

Tuincentrum 

Internet 

Kiosk 

Kwekerij 

Bouwmarkt 

Meubelzaak 

Bron: Productschap Tuinbouw 

Snijbloemen Kamerplanten 

62% 

13% 

3% 

7% 

1% 

2% 

10% 

1% 

0% 

25% 

15% 

1% 

20% 

0% 

1% 

14% 

16% 

6% 

327 

nb 

nb 


Grafiek 2.3.2 Marktaandelen supermarktketens 2009 (bestedingen) 

60% 

50% 

40% 

30% 

20% 

10% 

0% 

56% 

40% 

Aldi 

(Hofer) 

14% 

7% 



8% 9% 

6% 6% 5% 6% 4% 6% 

10% 

5% 

7% 

2% 1% 2% 2% 1% 3% 1% 

Billa Lidl Merkur Spar Penny Eurospar Interspar Zielpunkt ADEG Makro Overige 

Snijbloemen Kamerplanten 

Aldi (Hofer) is met een marktaandeel van 56% voor snijbloemen en 40% voor kamerplanten de 

marktleider in Oostenrijk. Op de tweede plaats bij snijbloemen komt Billa (Rewe) met een aandeel van 

14% en bij kamerplanten is dat Zielpunkt met een aandeel van 10%. 

Grafiek 2.3.3 Marktaandelen bouwmarktketens kamerplanten 2009 (bestedingen) 

50% 

40% 

30% 

20% 

10% 

0% 

43% 

20% 

13% 

7% 6% 

Baumax OBI Hornbach Bauhaus Hellweg Overige 


Kamerplanten 

Baumax is met een marktaandeel van 43% de belangrijkste bouwmarkt bij de verkoop van 

kamerplanten. OBI komt op een tweede plek met een aandeel van 20%, gevolgd door Hornbach met 

13%. 

11%

Grafiek 2.3.4 Marktaandelen tuincentraketens kamerplanten 2009 (bestedingen) 

11 

80% 

70% 

60% 

50% 

40% 

30% 

20% 

10% 

0% 

73% 


15% 

12% 

Bellaflora Dehner Overige 

Kamerplanten 

Tuincentrumketen Bellaflora heeft 24 filialen in Oostenrijk en is met een aandeel van 73% de 

belangrijkste tuincentrumketen als het gaat om kamerplantenverkoop. Dehner heeft 7 filialen in 

Oostenrijk en op gebied van kamerplanten een aandeel van 15%. 


3 Hofer (Aldi Süd) 

Duitse hard discounter keten Aldi (Hofer) is met een marktaandeel van 14% de derde grootste 

supermarktketen in Oostenrijk. Met een marktaandeel van 56% voor snijbloemen en 40% voor 

kamerplanten is Aldi (Hofer) op het gebied van bloemen en planten marktleider op de Oostenrijkse 

markt. 

Tabel 3.1 en 3.2. Snijbloemen assortiment en aankoopdoel bij Aldi/ Hofer 2009 

100% 

80% 

60% 

40% 

20% 


41 32 

57 57 

38 39 

0% 

Totaal Aldi 

supermarkt 

Gemengd boeket Monobos 

Bloemstuk Enkele bloem 


100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 

4 4 

46 46 

49 50 

Totaal 

supermarkt 

Aldi 

Eigen gebruik Geschenk Graf,uitvaart 

Bijna 40% van de Aldi (Hofer) bloemenkopers koopt een gemengd boeket, het merendeel van de 

bloemenaankopen bestaat uit monobossen. De helft wordt voor eigen gebruik gekocht.

Bloemen assortiment bestaat voornamelijk uit monobossen rozen, lelies, gerbera’s en chrysanten. De 

bloemen hebben een standaard prijs van 2,99 euro 

13 



15 


Zowel groene als bloeiende planten worden evenveel gekocht door de Aldi (Hofer) plantenkopers. Het 

merendeel van de kamerplantenaankopen is voor eigen gebruik. 

Tabel 3.3 en 3.4 Kamerplanten assortiment en aankoopdoel bij Aldi / Hofer 2009 

100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

47 


51 

40 

47 

48 49 

0% 

Totaal Aldi 

supermarkt 

Groene kamerplant Bloeiende kamerplant 

Gemengd plantenbakje Bloembollen (op pot) 


100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

De planten worden voornamelijk op Deense karren gepresenteerd. 

0% 

1 1 

34 

65 

Totaal 

supermarkt 

30 

69 

Aldi 

Eigen gebruik Geschenk Graf,uitvaart

17 


4 Rewe Group 

De Duitse organisatie Rewe Group is met een aandeel van 28% de grootste supermarkt organisatie in 

Oostenrijk. De volgende formules zijn onderdeel van Rewe; 

Tabel 4.1 Omzet (miljoen euro) en aantal filialen Rewe Group 2010 

Formule Format Omzet Aantal filialen 

Billa 

*Big Billa 

Merkur 

Penny 

Adeg 


4.1 Billa 


Supermarkt 

Hypermarket 

Supermarkt 

Discounter 

Buurtsuper 

2.600 

62 

1.900 

Bij snijbloemen heeft Billa een aandeel van 14% en bij kamerplanten is het aandeel 7%. Bijna 

tweederde van de Billa bloemenkopers koopt een monobos, dit ligt relatief hoger dan wat er 

gemiddeld bij supermarkten in Oostenrijk gekocht wordt. Ruim de helft van de snijbloemen aankopen 

798 

425 

1027 

is voor eigen gebruik. Kamerplanten worden bij Billa voornamelijk voor het eigen gebruik gekocht. 

Bijna evenveel plantenkopers kocht in 2009 een groene plant of een bloeiende plant bij Billa. 

13 

120 

293 

482

Tabel 4.1.1 en 4.1.2. Snijbloemen assortiment en aankoopdoel bij Billa 2009 

19 

100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

41 60 

57 

38 

64 

30 

0% 

Totaal Billa 

supermarkt 




100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 

4 9 

46 38 

49 

Totaal 

supermarkt 

Tabel 4.1.3 en 4.1.4 Kamerplanten assortiment en aankoopdoel bij Billa 2009 

100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

51 9 

47 47 

48 45 

0% 

Totaal Billa 

supermarkt 




52 

Billa 


100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 

1 3 

34 

40 

65 58 

Totaal 

supermarkt 

Billa 



4.2 Merkur 

Op gebied van bloemen en planten heeft supermarktketen Merkur een aandeel van 6% in beide 

productgroepen. Veel snijbloemen in het aanbod van Merkur dragen het Fairtrade logo. 


21 


4.3 Penny 

Discounter keten Penny heeft bij snijbloemen een aandeel van 4% en bij kamerplanten een aandeel 

van 6%. Penny heeft ook bloembollen in het assortiment. 


5 Spar 

De nationale organisatie Spar is met een aandeel van 21% de tweede grootste supermarkt organisatie 

in Oostenrijk. De volgende formules zijn onderdeel van Spar; 

Tabel 5.1 Omzet (miljoen euro) en aantal filialen Spar (Austria) 2010 

Formule Format Omzet Aantal filialen 

Spar 

Interspar 

Eurospar 

Maximarkt 


5.1 Spar 

23 

Supermarkt 

Hypermarkt 

Hypermarkt 

Hypermarkt 

3.400 

1.500 

nb 

210 

1367 

Supermarktketen Spar heeft snijbloemen een aandeel van 5% en bij kamerplanten een aandeel van 

6%. 

57 

184 

7 


Het assortiment bloemen en planten is zeer klein bij Spar. De bloemen dragen wel het Fairtrade 

logo. 


5.2 Interspar 

Hypermarkt Interspar heeft een marktaandeel van 2% voor snijbloemen en 5% voor kamerplanten. 

25 



5.3 Eurospar 

Hypermarkt Eurospar heeft een marktaandeel van 2% voor snijbloemen en 1% voor kamerplanten. 

Het kamerplanten assortiment is uitgebreider dan het snijbloemenaanbod. Kwaliteit van de 

kamerplanten laat nog wel te wensen over. Eurospar verkoopt ook bloembollen. 

27 



29 


6 Lidl 

Duitse discounter Lidl (Schwarz Group) heeft een marktaandeel van 4% op de Oostenrijkse markt en 

komt hiermee met grote afstand op de vierde plaats. Op het gebied van snijbloemen heeft Lidl een 

aandeel van 8% en bij kamerplanten ligt dit op 9%. 

Bijna 70% van de Lidl bloemenkopers koopt een monobos, dit ligt hoger dan wat er gemiddeld bij 

supermarkten in Oostenrijk gekocht wordt. Bijna 60% van de snijbloemen aankopen is voor eigen 

gebruik. 

Tabel 5.1 en 5.2. Snijbloemen assortiment en aankoopdoel bij Lidl 2009 

100% 

80% 

60% 

40% 

57 


41 32 

67 

20% 

0% 

38 

29 

Totaal Lidl 

supermarkt 




100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 

4 4 

46 

49 

Totaal 

supermarkt 

37 

59 

Lidl 


Het snijbloemen assortiment van Lidl lijkt erg op dat van Aldi (Hofer) en bestaat voornamelijk uit 

monobossen roos, lelie, gerbera en chrysant met een standaard prijs van 2,99 euro.

31 


Tabel 5.3 en 5.4 Kamerplanten assortiment en aankoopdoel bij Lidl 2009 

100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

47 


51 04 

48 

48 48 

0% 

Totaal Lidl 

supermarkt 




100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 

1 1 

13 

34 

65 

Totaal 

supermarkt 

86 

Lidl 


Kamerplanten worden bij Lidl door 86% van de plantkopers voor het eigen gebruik gekocht, dit ligt 

aanzienlijk hoger dan het gemiddelde. Er zijn zowel groene als bloeiende planten gekocht bij Lidl.

Het kamerplanten aanbod bij Lidl is kleinschalig. 

33 


7 Zielpunkt 

Soft discounter Zielpunkt heeft een marktaandeel van 1% op de Oostenrijkse markt en heeft zowel 

bloemen als planten in het assortiment. Bij snijbloemen ligt het aandeel op 2%, maar bij kamerplanten 

is dit aandeel 10%, waarmee Zielpunkt op het gebied van kamerplanten het tweede belangrijkste 

aankoopkanaal is. 


Zielpunkt heeft een klein aanbod bloemen en planten. De snijbloemen staan voor 2,79 euro per bos. 

35 


8 Baumax 

Baumax heeft 67 filialen in Oostenrijk en is met een aandeel van 43% de belangrijkste 

bouwmarktketen voor de kamerplantenverkoop. Na het bezoek bleek Baumax een uitgebreid 

assortiment te hebben. 

8.1 Baumax 


37 


8.2 Mega Baumax 


39 



41 



43 



9 OBI 

Bouwmarktketen OBI heeft 37 filialen in Oostenrijk en behaalde in 2010 een omzet van € 327. Op het 

gebied van kamerplanten heeft OBI een marktaandeel van 20%. 

OBI heeft een uitgebreid assortiment kamerplanten en balkon & perkplanten. Helaas was het niet 

mogelijk binnen foto’s te maken. 

45 


10 Hornbach 

Bouwmarktketen Hornbach heeft 11 filialen in Oostenrijk. Op het gebied van kamerplanten heeft 

Hornbach een marktaandeel van 13%. Hornbach heeft een uitgebreid assortiment kamerplanten en 

balkon & perkplanten. Opvallend is de aanwezigheid van een uitgebreid sierpotten assortiment. 


47 



49 



51 


11 Bauhaus 

Bouwmarktketen Bauhaus heeft 21 filialen in Oostenrijk. Op het gebied van kamerplanten heeft 

Bauhaus een marktaandeel van 7%. Bauhaus heeft een klein assortiment kamerplanten, aangevuld 

met bijpassende sierpotten. 


53 



55 


Productschap Tuinbouw 

Adres Louis Pasteurlaan 6 

Postbus 280, 2700 AG Zoetermeer 

Telefoon 079 – 347 07 07 

Fax 079 – 347 04 04 

Internet www.tuinbouw.nl 

e-mail info@tuinbouw.nl

Retail Tour Oostenrijk - Productschap Tuinbouw

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?