Paul van Pelt, De Twee Snoeken Automatisering: 'Samen ... - TNO

Paul van Pelt, De Twee Snoeken Automatisering:
‘Samen sterk voor
betere communicatie
in de bouw’
Digitale communicatie in de
bouw verloopt nog zeer problematisch.
De Twee Snoeken Automatisering
en TNO Bouw en
Ondergrond vonden elkaar in
de overtuiging dat dit moet veranderen.
Informatieoverdracht
kan een grote slag in efficiëntie
en effectiviteit opleveren. Eén
allesomvattend digitaal model
voor alle disciplines is – voorlopig
– niet de oplossing. Die
ligt eerder in communicatie
tussen verschillende modellen,
met – bijvoorbeeld – semantic
web-technologie als neutraal
intermediair.
een architect een ventilatierooster
tekent, zit het daarmee nog niet
‘Als
in het bestek, de kostencalculatie
of de berekening van de ventilatiecapaciteit
van een gebouw. Daarom zijn we binnen
Het Digitale Huis bezig om deze verschillende
applicaties en die van andere Digitale
Huis-deelnemers, zoals ALFA Development,
op één centraal model te laten werken.
Daarmee zijn we nu een heel eind. Daarom
is het tijd om te onderzoeken hoe je vanuit
dat model goed kunt communiceren met
andere disciplines en hun eigen specifieke
modellen. Een universele standaard voor de
complete bouwkolom is volgens ons voorlopig
onhaalbaar. Als je het al ooit modelmatig
oplost, krijg je het organisatorisch niet
rond. Het Digitale Huis zal zeker gebruikt
worden, daarvoor hebben we de klanten
al. Meer dan de helft van de architecten in
Nederland zal automatisch met Het Digitale
Huis model gaan werken. Andere disciplines
Foto: Gerlo Beernink
‘Beide partijen
zijn flexibel en
op persoonlijk
vlak klikt het’
zullen hun eigen modellen blijven gebruiken.
Om betekenisvolle uitwisselbaarheid van
informatie tussen verschillende modellen
dichterbij te brengen, investeren we veel in
communicatieprojecten.’
Geschikte onderzoekspartner
‘Het streven is om vanuit Het Digitale Huis
model zo zinvol mogelijk digitaal te communiceren
binnen de bouwkolom. Dat vraagt
antwoorden op twee vragen: welke informatie
wil je delen met de verschillende betrokkenen,
wat is de informatiebehoefte? En: hoe
krijg je die informatie vervolgens bij betrokkenen,
via welke digitale techniek? De eerste
vraag beantwoorden we in de Stichting Janus
(zie kader ‘De relatie’ – Red.). Bilaterale afspraken
en disciplinegebonden modellen leiden
tot beperkte, overzichtelijke standaarden
over de informatieinhoud.
De tweede vraag draait om het soort file of
database waarin je de informatie stopt en de
wijze waarop je informatiestructuur en bijbehorende
inhoud vastlegt. De grote, internationaal
georiënteerde kennis van modellering
en standaardisering en de betrokkenheid bij
allerlei samenwerkingsverbanden maakt
TNO voor ons tot een geschikte onderzoekspartner
voor dit probleem. Het voorstel van
TNO om semantic web-technologie te benutten
voor informatieoverdracht van het ene
model – De Digitale dakkapel binnen Het
Digitale Huis – naar het andere – bijvoorbeeld
iBUILD of een Industry Foundation
Classes (IFC-) model – was dan ook welkom.
iBUILD omvat een gebouwmodel met diverse
referentiewoningen, ontworpen op basis van
‘Design to Build’, waarbij gebruik is gemaakt
van vergaande procesindustrialisatie.’
Zelfde oplossingsrichting
‘We kwamen elkaar vaak tegen op symposia
en congressen. Hoewel TNO zich met iBUILD
meer richt op opdrachtgevers en aannemers
8 TNO magazine maart 2006 TNO Bouw en Ondergrond

en wij met Het Digitale Huis – voorlopig – op
architecten, zitten we allebei in de gebouwmodellen.
Daarbij doen we veel dubbel. Ons
pragmatisme en onze marktvoeling enerzijds
en de brede oriëntatie en meer academische
benadering van TNO anderzijds vullen elkaar
goed aan. Beide partijen zijn flexibel en op
persoonlijk vlak klikt het. We zien vaak dezelfde
oplossingsrichtingen en schatten haalbaarheid
hetzelfde in.
Je kunt stellen dat we vanuit de vele raakvlakken
zijn gaan zoeken naar een geschikt
probleem om samen aan te pakken. Op die
manier kunnen we aan elkaar snuffelen
in een overzichtelijk project. Uiteindelijk
vonden we elkaar in het project De Virtuele
Woning, waarin we op zoek gingen naar een
oplossing voor de technische kant van het
communicatieprobleem.
De eerste fase van het gezamenlijk onderzoek
heeft aangetoond dat semantic web-technologie
relatief eenvoudig betekenisvolle informatie-uitwisseling
mogelijk maakt. Hoewel
via semantic web minder betekenis verloren
gaat, willen we ook de aansluiting op IFC niet
verliezen. Gelukkig sluiten IFC en semantic
web elkaar niet uit.
Het mini-gebouwmodel van De Digitale Dakkapel
(zie kader ‘De relatie’ – Red.) bleek een
perfecte pilot. Met behulp van semantic webtechnologie
hebben we de informatie uit het
Digitale Dakkapel model via een ‘modelneutrale’
file getransporteerd naar een bij TNO
ontwikkeld, onafhankelijk ander model. Dezelfde
neutrale file is via een standaard, vrij
beschikbare tool ingelezen in een standaard
IFC-viewer. Ook dat bleek geen probleem.
Dankzij de generieke webtechnologie kunnen
de gegevens uit De Digitale Dakkapel,
feitelijk een mini Digitale Huis model, nu ook
in een andere modelomgevingen worden
ingelezen en gebruikt. Het is nu zaak om de
andere disciplines in de bouwkolom van de
effectiviteit van deze technologie te overtuigen.
Als dat lukt, gaan we samen met TNO
doorontwikkelen.’
Leendert van der Ent
DE RELATIE
In 1992 ontstond De Twee Snoeken Automatisering
B.V. als maker van CAD-applicaties en
-bibliotheken. Samen met Architectenbureau
De Twee Snoeken Architecten B.V. valt het onder
de gelijknamige holding. De Twee Snoeken
Automatisering is Nederlands marktleider in
applicaties voor architectenbureaus. Het bedrijf
ontwikkelt onder andere teken-, bestek-,
begrotings- en toetsingsapplicaties. Binnen het
samenwerkingsverband Het Digitale Huis wordt
een centraal digitaal gebouwmodel ontwikkeld,
waarin al deze applicaties geïntegreerd
kunnen samenwerken. Daarnaast is De Twee
Snoeken voorvechter van open afspraken. Dat
komt bijvoorbeeld tot uiting in de samenwerking
met onder andere de Technische Universiteit
Eindhoven binnen de Stichting Janus. Die heeft
tot doel de communicatie in de bouw in brede
zin te verbeteren en daarvoor open afspraken
te ontwikkelen. Een van de Janus-projecten is
De Digitale Dakkapel, het eerste volledig op Het
Digitale Huis gebaseerde mini-gebouwmodel.
Paul van Pelt is directeur van De Twee Snoeken
DE TNO EXPERTISE
‘De Digitale Dakkapel is een mooi initiatief met
veel potentie wanneer je de communicatie neutraliseert
middels generieke en open semantic
web-technologie en IFC. Uitbreiding en koppeling
met andere functionaliteiten is eenvoudig. De
semantische benadering gebruikt Ontology Web
Language (OWL) om (product)informatie slim
vast te leggen. Het is eigenlijk een toepassing
van XML, met extra tools om de informatie gemakkelijk
te structureren. De Digitale Dakkapel
is hiervoor een zeer geschikte demo-applicatie.
OWL zorgt voor de intelligente objecten en eigenschappen
waar de IFC-data, de standaardstructuur
voor 3D-CAD modellen, van wordt afgeleid.
Gezamenlijk maken ze de applicatie toegankelijk
voor andere partijen. Met De Twee Snoeken brengen
we de Digitale Dakkapel in als “best practice”
binnen PSI Bouw om te polsen of ook partners
de potentie en praktische mogelijkheden van semantic
web-technologie in de bouw zien.’
Info: michel.bohms@tno.nl
Dr. Michel Böhms, TNO
Bouw en Ondergrond
TNO Bouw en Ondergrond TNO magazine maart 2006 9