Flexibele inzet van personeel in productiebedrijven - TNO

Praktijkvoorbeelden, Trends, Effecten, Instrumenten
Tabel 7. Fasemodel INK (bron: INK, 2002)
Fase I Activiteitgeoriënteerd: iedereen streeft ernaar het werk zo goed mogelijk uit te voeren.
Vakmanschap wordt hoog gewaardeerd en door opleidingen ondersteund. Als
er klachten zijn, probeert de organisatie deze te verhelpen.
Fase II Procesgeoriënteerd: het voortbrengings- of primaire proces wordt beheerst. De
afzonderlijke processtappen zijn geïdentificeerd; taken en verantwoordelijkheden
liggen vast. Prestatie-indicatoren fungeren als stuurmiddel. Processen worden verbeterd
op basis van geconstateerde afwijkingen.
Fase III Systeemgeoriënteerd: er wordt op alle niveaus systematisch gewerkt aan verbetering
van de organisatie als geheel. Klantenfocus is dominant voor het beleid, dat
erop gericht is problemen te voorkomen in plaats van te verhelpen.
Fase IV Ketengeoriënteerd: samen met partners in de voortbrengingsketen wordt
gestreefd naar maximale toegevoegde waarde. Per partner wordt bepaald wie het
meest geschikt is voor een bepaalde taak. Besturingssystemen worden met elkaar
verbonden. Innovatie staat voorop.
Fase V Excelleren en transformeren: in haar segment behoort de organisatie tot de top.
Het proces van continu verbeteren ligt in de organisatiestructuur en -cultuur verankerd.
Op basis van een lange-termijnvisie worden echter tijdig de bakens verzet om
nieuwe activiteiten op te starten en de organisatie daarvoor in te richten.
Toegepast op flexibilisering leidt dit tot een indeling van flexibiliseringsaanpakken op
verschillende niveaus. Flexibilisering op activiteitenniveau betekent dat de organisatie
met name is gericht op het flexibiliseren van individuele werkplekken en afdelingen.
Flexibilisering op procesniveau betekent dat de organisatie voor de verschillende
stappen in het primaire proces de behoefte aan en oplossingen voor een flexibele
inzet van personeel afstemt. Hiermee krijgt flexibilisering al minder een ad-hockarakter.
Dat is nog minder het geval bij flexibilisering op systeemniveau. Dan wordt de
flexibiliseringsbehoefte afgestemd op alle niveaus binnen de organisatie. Ook strategische
overwegingen spelen dan een rol, evenals samenwerking met de klant. Bij
flexibilisering op ketenniveau wordt in nog sterkere mate buiten de grenzen van de
eigen organisatie gekeken. De behoefte aan flexibiliteit wordt afgestemd met klanten
en leveranciers binnen de gehele voortbrengingsketen. Gezamenlijk worden oplossingen
gezocht. De laatste fase van het INK-model (excelleren en transformatie) is niet
wezenlijk verschillend: het op continue wijze verbeteren en zonodig vernieuwen van
de mix aan maatregelen van flexibele arbeid is hier ingebed in de organisatie.
Plaatsen we de eerder beschreven praktijkervaringen in het INK-model, dan kan
geconcludeerd worden dat de assemblagebedrijven eerder kenmerken van fase III en
IV vertonen: systeem- en ketengeoriënteerd. Zij werken systematisch aan verbete-
41