rapport 2000-08 - Stowa

- Indien net wordt aangeplant kan dit het beste op de waterlijn. Zo heeft het namelijk de
hoogste overleving en biomassa ontwikkeling resulterend in de grootste hoeveelheid
biomassa per oppervlak (Van Breukelen, 1991). Ook kan de aanplant het beste met de hand
worden aangebracht. Semi-machinaal aangeplant riet heeft een lagere overleving dan met de
hand aangeplante rietpollen (Van Breukelen, 1991).
- Verder geldt dat het niet altijd noodzakelijk is om net erúof een andere plantensoorten aan te
planten. Soms kan een al aanwezige netvegetatie voldoende zijn om de gehele oever binnen
korte tijd te overgroeien. Bij een over grote lengte geheel kale oever is aanplant wel nood-
zakelijk. Oevervegetaties langs meren en plassen kunnen zich spontaan ontwikkelen tot
wilgenstruwelen.
- Uit de verspreiding van oeverplanten langs grotere wateren (kanalen) blijkt dat de groei-
plaatsen van de verschillende soorten verschillen in maximale golfexpositie. Zo lijkt de
kleine lisdodde gevoeliger te zijn voor golfwerking dan net en biezen (REA, 1996).
- De golfdemping is afhankelijk van wervels achter de stengels en het meebuigen van de
stengels. De stijfheid van de stengels speelt daarbij een rol en in die zin voldoet net beter dan
mattenbies (Verheij er al. 1994):
- Door verhouting krijgt de stengel een grotere stijfheid en daardoor is hij beter bestand
tegen golfwerking.
- Riet wortelt dieper dan mattenbies en spoelt dus minder makkelijk uit als gevolg van de
golven.
- Door overblijvende meerjarige skeletstructuur blijft net ook in de winterperiode een rol
spelen bij de golfdemping.
- Toepassing van riet is mogelijk tot golfhoogten van 0.25 meter terwijl bij mattenbies maximale
golfhoogten van 0.15 meter toelaatbaar zijn. De mate van golfdemping hangt vooral af van de
breedte en dichtheid van de rietkraag.
Beheer en onderhoud
Na ontwerp en aanleg moet een consistent beheer en onderhoud plaatsvinden. Het beheer is in
veel gevallen medebepalend voor het verkrijgen van een functionele en ecologisch aantrekke-
lijke oever. Het toelaten van spontane ontwikkeIingen, door een beheer van 'niets doen' wordt
waar mogelijk aangeraden.
Het onderhoud is even belangrijk als de inrichting. Het niet aanpassen van het beheenchema en
bestek, ontbreken van nazorg bij aanplant, het gebmik van een klepelmaaier, het niet afvoeren
van maaisel leiden tot ongewenste situaties die de ontwikkeling van natuurwaarden beperken of
zelfs teniet doen.
Een beheerplan of specifiek onderhoudsbestek is noodzakelijk om te voorkomen dat ongewenst
op traditionele wijze gewerkt wordt. Hierin kan ook vernield worden dat en wanneet tijdelijke
voorzieningen verwijderd moeten worden. De indtuk bestaat dat dit vaak niet wordt vastgelegd.
Maaibeheer
Verrijking van de bodem en verstikking van de zode door het achterlaten van maaisel moet
voorkomen worden. Ook voedselverrijking door het deponeren van bagger in de oever
(schoning) moet vermeden worden. Uitgangspunt zou maaien &I afvoeren van het maaisel
moeten zijn.
Een gefaseerd maaibeheer is aan te bevelen. Daarbij blijft steeds een gedeelte van de vegetatie
staan, hetgeen voor diverse diergroepen van essentieel belang is. Maaisel kan voor een aantal
diersoorten goed van pas komen. Het kan op hopen gezet worden zodat er broedgelegenheden
ontstaan voor reptielen, met name de ringslang. Kieine zoogdieren zoals hermelijn, wezel en
bunzing kunnen er sehuilerúverblijven. Tevens kunnen de hopen dienst doen als overwinte~gs-
plek voor k its en padden. Op deze wijze kan althans een deel van het afvoerprobleem van
L
I
'I
STOWA - Naiuurvrini&lij)re oevers. Evaluatie va4 de stand van zakm in Nederland