rapport 2000-08 - Stowa

epalend is voor het verkrijgen van een functionele en ecologisch aantrekkelijke oever.
Monitoring van het gevoerde beheer en onderhoud is dan ook zeer belangrijk in het totale
monitoring-onderzoek.
Belangrijk is dat de betrokkenheid van de buitendienst groeit. Hiervoor kan het bezoeken van
natuurvriendelijke oeverprojecten (bij andeíe waterschappen) en uitleg geven over het te voeren
beheer nuttig zijn. Het in teamverband ontwikkelen, uitvoeren en evalueren werkt motiverend.
Theorie en praktijk kunnen optimaal worden gecombineerd. Zo kunnen eventuele ongewenste
neveneffecten na aanleg gesignaleerd en voorkomen worden. Men denke aan het vastraken van
maaiapparatuur in schanskorven, diefstal van stortsteen op gevoelige locaties, vraat van aan-
geplant materiaal door vee of vogels. Dergelijke praktische inzichten zijn in een vroegtijdig
stadium van belang. Indien tijdelijke voorzieningen worden toegepast (tijdelijke beschoeiing,
tijdelijke geotextielen) moet afgesproken worden wat hiermee op termijn gedaan moet wordeb
Streefbeelden
De streefbeelden zouden moeten worden uitgebreid met ecologische doelstellingen. Het
opstellen ervan kan het best gebeuren aan de hand van aanwezige abiotische en biotische
systeemvariabelen en actuele en potentiële ecologische waarden van het watersysteem en de
oever.
Voor het sueetbeeld is voldoende ecologische kennis van de uitgangssituatie van belang, om e!&
beoordeling te kunnen geven van potenties voor flora en fauna. Dit geldt ook voor
inventariseren en verwerken van biotische veldgegevens. Het inschakelen van ecologen in het
gehele traject van voorbereiding tot evaluatie is dan ook aan te bevelen. Om de oever te zijner
tijd aan een streefbeeld te kunnen toetsen is het zinvol om het streefbeeld niet alleen te
beschrijven maar ook te kwantificeren. Daarbij wordt aangegeven weke ecologische groepen tot
ontwikkeling moeten komen en in weke bedekking de oever begroeid moet raken.
Ruimtebeslag, grondverwerving. voorlichting
Algemeen gesteld vergt de aanleg van een natuurvriendelijke oever mimte. Minder steile oevers
vragen meer mimte, om erosie toe te laten moet grond beschikbaar zijn, om de invloed van de
aangrenzende. gronden te beperken moeten er bufferstroken zijn. Om het beheer te extensiveren
is een mimer nat profiel vereist. Bij kleine watergangen als beken en sloten is deze mimte niet in
het bestaande profiel beschikbaar. Dit betekent dat aangrenzende gronden heringericht moeten
worden. Oftewel de-normalisatie vergt mimte, die vaak door aankoop van gronden verkregen
moet worden. Bij grotere weteringen en vaarten en kanalen is de ruimte soms in het water-
lichaam te vinden, of beschikt de beheerder reeds over de oevergronden. Hier is grondaankoop
waarschijnlijk minder urgent.
Grondverwerving is vaak sterk afhankelijk van vrijwillige medewerking van eigenaren. Dit
betekent dat informatie naar de streek zeer belangrijk is. Tijdige voorlichting is vereist om
voldoende draagvlak te verkrijgen. Verder moeten van tevoren beheersafspraken gemaakt
worden. Maar ook als er geen grondverwerving speelt kan voorlichting zinvol zijn om bij derden
begrip te kweken en medewerking te krijgen.
Constructies: maatwerk
Eerst moet nagegaan worden of een oeverbescherming nodig is. Bij beken is dit meestal niet aan
te bevelen.
De heechting van de oever kan gecombineerd worden met groot onderhoud (baggerwerk).
De toepassing van verschillende constructietypen (profielen, constmcties, materialen) binnen
een project kan inzicht opleveren in mogelijkheden en beperkingen van de verschillende
vakn1e.n.
Bij sloten biedt overdimensimering een goede mogelijkheid voor de ontwikkeiiig van natuur-
vriendelijke oevers, mits sprake. is van flauwe taluds.
STOWA - Natuurvrieodelijkc oevers. Evaluatie van & stand wn zaken in Nederiand