rapport 2000-08 - Stowa

klein. De soortensamenstelling is daarnaast afhankelijk van de water- en bodemkwaliteit. De
macrofauna is een belangrijke schakel in de voedselketen. Het betreft een zeer uitgebreide groep.
Afhankelijk van de doelstelling kunnen verschillende doelgroepen specifiek bemonsterd en
gedetermineerd worden (soortensamenstelling en aantallen).
Ook is het mogelijk de biomassa van bepaalde macrofaunagroepen te bepalen. Deze biomassa geeft
een indicatie van de draagkracht van het ecosysteem voor hogere diersoorten. Overigens is dit
kostbare deelaspect meestal niet aan de orde, alleen bij integrale systeembenadering kan biomassa-
ondenoek overwogen worden.
Bij de bemonstering moet duidelijk worden aangegeven welke gedeelten van de oever (bodem,
vegetatie, oeverconstructie, stenen) en de waterkolom (waterdiepte) bemonsterd zijn en op welke
wijze dat is gebeurd.
Bemonstering van de aquatische macrofauna dient één a twee maal per jaar plaats te vinden. De
eerste bemonstering vindt in het voorjaar (mei-juni) plaats en de tweede vindt plaats in de nazomer
(augustus-september). Bij het onderzoek kunnen substraattypen onderscheiden worden
(bijvoorbeeld vegetatie, hard substraat, zacht substraat, kunstmatig substraat). die elk een eigen
bemonsteringstechniek vragen (Van der Hammen et al.. 1989; Werkgroep Ecologisch Waterbeheer,
1999). Determinatie van macrofauna is specialistenwerk.
Een minimum-pakket monitoring aquatische macrofauna bestaat uit:
- referentiebemonstering;
- minimaal lx per jaar bemonsteren, liefst in de vooizomer;
- betnons'tering met standaard technieken;
- bemonstering per biotoop (water, bodem, substraatiype, vegetatie). Indien dit praktisch niet
uitvoerbaar is dan bemonstering van de diverse biotopen tegelijkertijd;
- in ieder geval op soort uitzoeken: kevers, muggelarven. kokejuffers . wantsen, libelle-larven.
4.6.4 Viínders en libellen
Vlinders
Bloemrijke oevers vormen voor veel vlindersoorten en andere bloembezoekende insekten een
belangrijke nectarbron. Omdat in akkergebieden dit vaak & enige nectarbron is, zijn vlinders in die
gebieden afhankelijk van de oeverbegroeiing voor hun migratie. Daarnaast is een aantal vlinders
voor een deel van hun levenscyclus afhankelijk van planten in en langs het water. Zo zetten
oranjetipje en klein geaderd koolwitje hun eieren af op pinksterbloemen.
Libellen
Het voorkomen van veel soorten libellen is ahkelijk van de aanwezigheid van stilstaand water.
Enkele soorten zijn echter karakteristiek voor stromend water, zoals de algemene vuu juffer. Een
soortenrijke Iibellengemeenschap is indicatief voor een goede waterkwaliteit en goed ontwikkelde
water- en oevervegetaties. De oevervegetatie bestaat bij voorkeur uit een opgaande gras-, kruiden-
of rietbegroeiing. De samenstelling en breedte van de oevervegetatie is minder van belang. Een
strook riet of migte van 1 meter voldoet reeds. De libellen hebben een voorkeur voor ondiepe
waterm maar ook ondiepe delen van meren en plassen in de moerasgebieden.
Het tellen van de vlinders en libellen dient te gebeuren op een vaste telroute, De omgeving rondom
de waarnemingsplaats van de vlinder edof de libelle wordt beschreven met behulp van de PIcodering
(InterProvinciale Inventarisatie-eenheden). Met de ~ bC0de~g kan vrijwel eik ecotoop
nauwk6ng worden omschreven. Om vergelijkbare tellingen te kunnen vemchten, moeten de6
tellingen aan vasïe voorwaarden voldoen. Verwezen wordt naar de gangbare handleidingen op dit
gebied (o.a. Van Swaay, 1996). Omdat weersomstandigheden van invloed zijn op de vliegperioden,
en een aantal soorten meerdere generaties per jaar heeft, is het wenselijk meerdere tellingen per jaar
uit te voeren om een representatief beeld te knjgen.
SK>WA - Nannirvriendciijko oevers. Evaluatie van de stand van zaken in Nederland