Handboek debietmeten in open waterlopen - Wageningen UR E-depot

STOWA 2009-41 Handboek debietmeten in open waterlopen
• de methode op basis van de relatie debiet en waterstand (par. 6.5). In vrij afstromende waterlopen
bestaat een min of meer eenduidige relatie tussen water stand en debiet, die meestal
60
is opgesteld met behulp van de velocity-area metho de. Door de waterstand continu te
meten, kan daaruit het debiet worden herleid.
• de methode op basis van de relatie debiet en verval (par. 6.6). Bij vijzels en pompen, waarvan de
gemaal-karakteristiek bekend is, kan de uitgeslagen hoeveelheid water worden bepaald
uit het gemeten niveauverschil over het gemaal en de registratie van de bedrijfstijden.
6.1 meeTSTuWen
Stuwen en ook schuiven worden in het waterbeheer toegepast om een waterpeilverschil te
bewerkstelligen, het bovenstroomse waterpeil te regelen, de afvoer te regelen en soms om, in
combinatie met de andere functies, de afvoer te meten. In het laatste geval spreken we van
meetstuwen.
Bij een meetstuw wordt het dwarsprofiel van de waterloop plaatselijk versmald en wordt
een specifieke waterhoogte (bijvoorbeeld de overstorthoogte) gemeten voor de bepaling van
het debiet. De relatie tussen de gemeten waterhoogte en het debiet wordt bepaald door de
vorm en inrichting van de stuw. Zijn vorm en inrichting conform de voorschriften van de ISO
dan spreken we van een gestandaardiseerde meetstuw. Daarnaast zijn er vele niet-gestandaardiseerde
meetstuwen.
Stuwen of schuiven of andere gelijksoortige waterbouwkundige objecten die niet ontworpen
zijn als meetinrichting kunnen wel een afvoerwaarde leveren. Hiervoor wordt doorgaans een
theoretische afvoerformule aangehouden met een “natte vinger” inschatting van de bijbehorende
afvoercoëfficiënt. De afvoerrelatie van dergelijke objecten kan met een veldcalibratie
nauwkeuriger worden bepaald (zie par. 5.5) of nog nauwkeuriger in een hydraulisch laboratorium.
Meetgoten hebben hydraulische karakteristieken die overeenkomen met die van meetstuwen,
maar worden in een apart hoofdstuk behandeld (par. 6.2).
Het gebruik van meetstuwen is de afgelopen jaren sterk achteruitgegaan. Meetstuwen ver-
dwijnen langzamerhand; er komen geen nieuwe bij. De belangrijkste oorzaak hiervan is het
feit dat meetstuwen vispassage onmogelijk maakt. Dit is wel gewenst naar de huidige ecologische
inzichten en beleid. Anderzijds neemt de vraag naar debieten en met name hoeveelheden
afvoer sterk toe voor het uitvoeren van vrachtonderzoeken/stoffenbalansen en wordt
de voorkeur gegeven aan alternatieve meetprincipes.
Van de toepassing van meetstuwen wordt derhalve in de navolgende hoofdstukken een meer
overzichtsmatige beschrijving gegeven. Hoofdstuk 7.1 beschrijft de meetprincipes en afvoerformules.
Voor wie meer gedetailleerde informatie wil kan terecht in Lit. 24.