Erfpacht en opstal - Thuisblad van Matthias E. Storme

© M.E. Storme Erpfacht en opstalrecht - 26 -
zijn of afstand anderszins in strijd zou zijn met (de ratio van) de erfpachtovereenkomst 62 .
Ook deze afstand laat de rechten van derden intact.
- Niet-uitoefening gedurende 30 jaar (uitdovende verjaring, art. 18 juncto art. 9, 3°
Opstalwet)
- Onteigening e.d.m.
Anders dan vruchtgebruik eindigt erfpacht niet bij het overlijden van een persoon op wiens
hoofd het zou zijn gevestigd.
a) Mogelijks ex tunc
- Werking van een ontbindende voorwaarde (zie hoger). Deze werkt retroactief en zakelijk.
- Ontbinding of vervallenverklaring (zie hoger). Een ontbinding werkt in ons recht in
beginsel retroactief voor het geheel van de overeenkomst; aangezien de
erfpachtovereenkomst in wezen de vestiging van een zakelijk recht inhoudt, is de
toepassing van de regel inzake duurovereenkomsten 63 hier niet vanzelfsprekend. Hoe dan
ook moet worden nagegaan of de overeenkomst in de bedoeling van de partijen deelbaar of
ondeelbaar was om te bepalen of de ontbinding het recht in zijn geheel treft, dan wel enkel
de nog te lopen termijn ervan. Voor zover de ontbinding retroactief werkt, werkt dit zoals
hoger besproken ook zakelijk, zij het dat de ontbinding niet tegenwerpelijk is aan derden
met een zakelijk recht indien het voorrecht is tenietgegaan.
b) Gevolgen van de beëindiging
1° Zakenrechtelijk
aa) Erfpachtrecht
Door het einde van het erfpachtrecht vervalt ook het daarin besloten opstalrecht van de
erfpachthouder. De grondeigenaar wordt dus van rechtswege eigenaar van de gebouwen,
werken en beplantingen.
62 De afstand is een eenzijdige zakenrechtelijke handeling; maar om aan de verbintenissen te ontsnappen is er
wel een obligatoire overeenkomst nodig.
63 Zie daarover mijn bijdrage “Het ingaan en de terugwerkende kracht van de ontbinding van wederkerige
overeenkomsten”, TBBR 1991, 101 v., ook op http://www.storme.be/ontbinding.pdf.