Een weerzien van Françoise Collin / Magda Michielsens (pdf - Sophia

More documents

Recommendations

Info

20 × HANNAH ARENDT Het nummer van over Hanna Arendt is een mijlpaal geweest in het feministische denken over Hannah Arendt. Ik had tijdens mijn studie filosofie “” van Arendt moeten lezen. Het boek is van 1963 en ik ben in 1968 afgestudeerd. Ik denk dat het in 1966-1967 (eerste licentie) was dat ik het moest lezen. Bravo dus voor mijn professor die het boek van Arendt tot verplichte lectuur maakte. Blijkbaar had hij geen bias tegenover vrouwelijke filosofen. Als studente heb ik echter niet veel gehad aan Hannah Arendt. Pas met het Arendtnummer van ging Hannah Arendt voor mij leven. Mijn belangstelling voor haar werk is nooit meer weggegaan – hoewel ik nooit (hoeveel ik er ondertussen ook van gelezen heb) een Hannah Arendt-fan ben geworden. Wat een detail is, maar wat op mij indruk heeft gemaakt is de présence van Mary McCarthy in het Arendt-nummer van en het biografische aspect, geïllustreerd met foto’s uit verschillende levensfasen. Transmissie en verloop van de tijd zijn nadrukkelijk aanwezig in de manier waarop in over Hannah Arendt wordt gesproken. Françoise Collin heeft er altijd aandacht voor. BOTSINGEN TUSSEN VROUWEN Françoise Collin benadrukt de noodzaak van de ruimte voor een dialoog en noemt dit belangrijker dan de liefde, die door sommige vrouwen uit de beginperiode zo bewierookt is. In die ruimte zijn er veel botsingen geweest en veel scherpe discussies. Collin verwijst naar de botsing die er is geweest tussen gelijkheidsfeminisme en verschilfeminisme. De botsing is in het leven geroepen door het werk van Luce Irigaray. Het is eerder paralyserend dan dynamiserend geweest (ik vind het trouwens heel verbazend dat het zomaar is weggeëbd). Er is ook de abortuskwestie geweest. Françoise zegt dat legalisering van anticonceptie en abortus eisen waren waarrond vrouwen zich verenigd hebben. Dat is waar. Maar abortus is (zeker in Vlaanderen, met zijn grote katholieke zuil) ook een thema geweest dat de geesten van vrouwen heeft verscheurd. Er zijn dus zowel in de theorie (Irigaray) als in de praktijk (abortus) verscheurende discussies geweest tussen vrouwen. Ondanks het feit dat vrouwen heel verdeeld geweest zijn, en men gaan schrijven is over ‘feminismen’ (meervoud) zijn er nooit heftige openlijke scheuringen geweest. Dat komt natuurlijk ook omdat het een ‘beweging’ was, geen partij en geen monolithische theorie. Ik vraag me af waar we op dit vlak staan? Volgens mij is er op dit ogenblik een dramatische scheiding der geesten binnen de vrouwenbeweging in verband met religie, hoofddoeken, multiculturaliteit, islam. Sommige ‘feministen’ blijken tegen het bourka-verbod te zijn. Sommige ‘feministen’ zijn ook tegen het hoofddoekenverbod op scholen. Als ik dat hoor, dan voel ik mij heel ver van huis. Als ik tijdens de viering van Amazone de voorzitster van de Franstalige vrouwenraad hoor zeggen dat er vanuit de vrouwenbeweging bijstand zal verleend worden aan vrouwen die in gevaar zijn omdat ze de islam willen verlaten of omdat ze iets gedaan hebben dat de goedkeuring van hun familie niet wegdraagt, dan denk ik dat we weer samen op het juiste pad zijn. Maar veel ‘samen’ is daar niet aan: de verdeeldheid is groot. Françoise Collin zegt weinig over multiculturaliteit in haar recente teksten. Ze
zegt enkel dat de vragen zich niet enkel stellen op conferenties, in hun kosmopolitische varianten, maar ook binnen elke straat en in de praktijk van elke dag. CECI N’EST PAS MON CORPS Een aanval op een geschreven woord wordt door een vrouw vaak geïnterpreteerd als een beschadiging van haar lichaam. Françoise schreef: “Wij vrouwen moeten leren dat een kritiek op onze teksten geen bedreiging is van ons lichaam.” Ik sta daar nog herhaaldelijk bij stil en ik heb vele studentes geholpen met dat inzicht. Ik hoop dat we het ondertussen geleerd hebben. Wij hebben of schrijven inderdaad geen heilige boeken. Wij maken gewoon deel uit van , waar over ideeën en praktijken wordt gediscussieerd. TOT SLOT Ik hecht groot belang aan Françoise Collins filosofische reflectie op wat ‘we’ gedaan hebben. Het is diepgaand, het is persoonlijk en toch boven de personen uitstijgend. Het is literair en ook analytisch. Er is ‘actie’, ‘’. Het militante, activistische handelen. De protesten, de beslissingen om bepaalde eisen te formuleren, het uittekenen van strategieën voor een beweging of een actiegroep. Er is ook de politiek en het beleid van elke dag. Dat beleid heeft veel ‘eisen’ van feministen proberen te realiseren. Er gebeurde de laatste tijd veel meer ‘feminisme’ vanuit het beleid dan vanuit de basis. Er is zelfs – het is al enkele jaren geleden – een vrouwendag geweest waarop toenmalig minister Miet Smet de vrouwenbeweging aanspoorde om wat veeleisender te zijn, vanuit de overweging: ‘we’ (i.c. de beleidsmensen) kunnen het niet allemaal alleen doen. Mijn grote vraag is: hebben wij van 40 jaar feminisme wel de juiste dingen geleerd. Laten wij geen kansen voorbijgaan om van ons eigen verleden veel meer te leren? Gebruiken we teksten zoals deze van Françoise Collin wel voldoende om over de inhoud en de kanalen van onze transmissie na te denken? Volgens mij hebben wij (feministen) in grote mate bijgedragen aan de deconstructie van bestaande theorieën, aan het ondermijnen van heersende praktijken, aan een nieuwe combinatie van theorie en praktijk en laten we nu te vaak na om nadrukkelijk te beklemtonen wat we wél overhouden, wat we gewonnen hebben, wat we opgebouwd hebben en welke oude en nieuwe waarden we willen verdedigen. × NOTEN 1. Het in deze publicatie opgenomen artikel “Un héritage sans testament” (p.35) verscheen in dit bewuste nummer: “Les jeunes, la transmission”. 2. Zie: http://marcalpozzo.blogspirit.com/archive/2008/09/27/entretien-avec-benoite-groult.html 3. Titel van het artikel: “Ces études qui sont ‘pas tout’. Fecondité et limites des études féministes”. 4. Braidotti citeerde Virginia Woolf uiteraard in het Engels. 5. De letterlijke tekst van Simone de Beauvoir (1949): “ ” × 21
Page 1 and 2: Transmission(s) féministe(s) Femin
Page 3 and 4: Françoise Collin is weer even in B
Page 5: stelling van Rosi Braidotti dat vro

Een weerzien van Françoise Collin / Magda Michielsens (pdf - Sophia

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?