Een weerzien van Françoise Collin / Magda Michielsens (pdf - Sophia

stelling van Rosi Braidotti dat vrouwen bij die stoet zouden horen. Zijzelf hoort erbij
en zij heeft er voor gezorgd dat er steeds meer vrouwen bij zijn gaan horen.
Françoise heeft daar twijfels over: meestappen in de institutionalisering is eerbaar en
banaal worden; het houdt in dat de ‘’ wordt verlaten.
Het blijft uiteraard een relevante vraag. Hoever willen we meedoen in het bestaande
spel. De woorden van Virginia Woolf, uit “” die Rosi in het televisieprogramma
citeerde, geïllustreerd met de beelden uit 1936, waren 4 :
“Daar gaan ze, onze broeders die onderwijs genoten hebben aan de particuliere scholen
en universiteiten; zie hoe ze die trappen opgaan, die deuren in- en uitgaan, de
kansels betreden; en preken, lesgeven, rechtspreken, de geneeskunst uitoefenen, zaken
doen, geld verdienen. Het is altijd een plechtstatig schouwspel – een statige stoet,
als een karavaan die de woestijn doortrekt. Overgrootvaders, grootvaders, vaders, ooms
– allen gingen zij diezelfde weg, met hun toga’s en hun pruiken, sommigen met linten
over hun borst gekruist, andere zonder. De één was bisschop. Een ander rechter.
Weer een ander admiraal. Nog een ander was generaal. Of professor. Of arts. [...]
De vragen die we in dit overgangsmoment moeten stellen en beantwoorden over die optocht
zijn zo belangrijk, dat ze wel eens de levens van alle mannen en vrouwen voor eeuwig
zouden kunnen veranderen. Want de vraag die we ons hier en nu moeten stellen is: Willen
we ons bij die optocht aansluiten, of niet? Op welke voorwaarden zullen wij ons bij die optocht
aansluiten? En, bovenal: Waartoe leidt hij ons, deze optocht der intellectuelen. [...]
Laten we steeds blijven nadenken – wat is dat voor een “beschaving” waarin we ons bevinden?
Wat zijn dat voor ceremonies en waarom zouden we er aan deelnemen? Wat zijn dat voor
beroepen en waarom zouden we er ons geld mee verdienen? Kortom, waartoe leidt ons deze
parade der zonen van intellectuelen?”
Ik zeg dit niet omdat ikzelf zou vinden dat we minder moeten meedenken en meespelen.
Integendeel. Ik vind dat veel te veel (geëmancipeerde, bewuste) vrouwen zich in de jaren
zestig en zeventig hebben laten meeslepen met de sociale beweging om niet mee te doen.
Ik vrees trouwens dat ook vandaag teveel vrouwen zeggen ‘niet in onze naam’ en aan de
kant gaan staan.
L’AN ZÉRO
was de titel van een tijdschrift, maar ik associeer de uitdrukking sterk aan de
commentaren van Françoise erop: bij het begin van de feministische golf hadden alle
vrouwen dezelfde leeftijd. Het einde van de jaren zestig, begin van de jaren zeventig was
.
Het feminisme was het begin van eenieders (vrouwelijk) bestaan als individu. Ik
was in 1970 26 jaar en had een progressieve, geëmancipeerde opvoeding en opleiding
gehad. Het feminisme bracht voor mij geen ommekeer. Het was meer zoals in de inleiding
van staat: excuses dat we het er nog eens over gaan hebben. 5 Een
‘meisjesopvoeding’ had ik nooit gekend. Toch was dat op één lijn trekken van alle vrouwen
die een ‘ander’, geëmancipeerd leven wilden (wat Françoise deed) voor mij iets wat
ik graag zag gebeuren. Wij – feministes van het begin van de Tweede Golf – hielden van
de gedachte dat we alles van opnieuw moesten uitvinden. Die sfeer heerste binnen
het feminisme en dat is iets waar ik enorm van genoten heb. Bij Françoise Collin vond
ik het heel goed verwoord.
× 19