HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

Gerard C. de Haas - De onvoorziene generatie
vele gevallen dat deze moderne, van de nieuwste snufjes voorziene clubhuizen
veel minder aantrekkingskracht op de tegenwoordige jeugd uitoefenen
dan verwacht werd. Deze ‘moderne’ jeugd is daarentegen wel bij voorkeur
aan te treffen in benauwde vertrekken van oude, vervallen gebouwen, kelders
en zolders, waar zij met visnetten, gedempt licht - liefst rood - en
mystieke jazzmuziek de tijd zoekbrengt.
Gezien de voorwaarden die het jeugddomein stelt, is het dan ook alleszins te
rechtvaardigen dat getracht wordt, zoveel mogelijk oude en vervallen panden
te behoeden voor afbraak of monumentenzorg en ze ter beschikking van de
jeugd te stellen. In dit opzicht sluiten we ons gaarne aan bij Jane Jacobs, die
in haar Death and Life of Great American Cities hetzelfde bepleit, zij het
niet uit jeugdfolkloristische motieven alleen. Inderdaad gaat het hier om
dood en leven. De werkelijke levenstekenen van onze verstedelijkende samenleving
zijn tekenen van historische tradities, niet die van een ahistorische
toekomstplanning. De jeugd blijkt op essentiële punten niet ‘modern’
te zijn in de zin van a-historisch. Het Pays perdu leeft nog in de oude,
vervallen buurten, in de onbewoonbaar verklaarde panden; wij zullen de
jeugd de gelegenheid moeten geven, gedurende een bepaalde tijd haar
speurtocht naar het Pays perdu voort te zetten, totdat de maatschappelijke
integratie en participatie hun beslag krijgen. Wanneer de jongen of het
meisje met reële trouwplannen gaat rondlopen, een wat meer verantwoordelijke
baan krijgt of belangstelling voor primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden
gaat vertonen, is er nog tijd genoeg voor deze integratie en participatie.
Want werkelijke, tot rijpheid en evenwicht gekomen sociale integratie
en deelname aan het maatschappelijk leven van de grote-mensen-wereld zijn
alleen mogelijk vanuit de desintegratie en excentriciteit van het authentieke
jeugddomein.
Het jeugddomein is de wereld van de comédiens, musiciens et magiciens.
Deze troubadours van het desolate geluk en het navrante sentiment voorzien
belangrijke kwesties zoals dood en leven, geluk en eenzaamheid, liefde en
verlatenheid in hun liedjes van een romantische, folkloristische signatuur. De
waarde van een tophit of een smartlap moet men bestuderen wanneer ze geneuried
worden door het ateliermeisje en de fabrieksjongen op hun vrije
avondje uit. In hun afwezige blik weerspiegelt zich het heimwee naar het
Pays perdu, waarheen alle komedianten, zwervers en muzikanten sinds eeuwen
op weg zijn of waarvan ze zijn teruggekeerd. Het paradijs ligt ergens
89