HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

Gerard C. de Haas - De onvoorziene generatie
Maar niet alle jongelui gaan naar het centrum vanwege de bioscoop of andere
uitgesproken amusementsgelegenheden. De meesten hangen er zo maar
wat rond, kennelijk vanuit de behoefte om er te zijn, niet zozeer om er wat te
doen. In de oude binnenstad hangt nog een sfeer van romantische, fascinerende
folklore. Het is niet toevallig dat het vermaakcentrum rond de oude
pleinen gevestigd is, evenals de prostitutie in de meestal eeuwenoude stadsbuurten
aan te treffen is. Het libertijnse, excentrische element in onze voornamelijk
orthodoxe en hiërarchische samenlevingsstructuur bedient zich bij
voorkeur van een oude folkloristische omgeving. In deze omgeving treffen
we de kernen van het jeugddomein aan; hier voedt de jeugd zich met het
avontuurlijke verleden, hier vangt zij de signalen op uit een tijdperk dat de
meeste volwassenen vergeten zijn.
Het verontrustende aspect van dit folkloristische gedrag is, dat de oude binnensteden
en dorpspleinen waar de relatie tussen het heilige en profane in de
romantische vormgeving van de folklore nog voortleeft, over enige tijd de
massale opeenhopingen van jongelui op hun vrije avonden niet meer zullen
kunnen verwerken. Hier komt nog bij het misverstand dat de oude, historische
binnensteden voornamelijk het object van monumentenzorg zouden
zijn. Voor de ‘verlichte’ en progressieve functionarissen is de oude, historische
omgeving van onze binnensteden een soort openluchtmuseum, dat ter
wille van de curiositeit beschermd en gecultiveerd moet worden. Maar dat de
oude centra bij uitstek de vitale oriënteringspunten voor het jeugddomein
zijn, is een onaanvaarde en voor velen onaanvaardbare gedachte.
Helaas houdt men bij de planning van onze steeds groter wordende nieuwbouwagglomeraties
in geen enkel opzicht rekening met het folkloristische
gedragspatroon van de jonge generatie, die als het ware verdreven wordt uit
de gedesoriënteerde nieuwbouwbuurten. Het creëren van ‘baldadigheidsruimten’
in de nieuwbouwbuurten - wat ook nog nauwelijks gebeurt - is op
zichzelf niet voldoende om de jeugd op te vangen. De ruimte van het jeugddomein
is een historisch geconditioneerde ruimte, terwijl nieuwbouwbuurten
van onze naoorlogse stadsagglomeraties gekenmerkt worden door een aan de
historische tradities ontheven tijdeloze doodsheid. Uitgaande van de moderne
gedachte aan service-instituten voor de jeugd, zoals men die in Scandinavië
en Duitsland kent, is men thans bezig in de nieuwbouwbuurten clubhuizen
te bouwen, voorzien van up to date outillage en comfort, waarin een zeer
grote vrijheid van handelen wordt toegestaan. De bittere ervaring echter is in
88