HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

ISONEVO - Zuid-West Groningen
De verloving
De vermeende achteruitgang van het opzitten kan echter ook reëel zijn, wanneer
men aanknoopt bij de idee dat vanuit de import- en burgergroep een
‘burgerlijk’ levenspatroon in de agrarische samenleving uitstraalt.
Deze gedachte dringt zich namelijk op wanneer men het instituut van de
verloving aan een nader onderzoek onderwerpt.
Het zich-verloven vindt vanouds onder een deel der burgerij en der ‘betere’
boeren plaats. Thans vindt het hier en daar ook onder de kleine boeren en
arbeiders ingang, hoewel niet algemeen. Men beschouwt het veelal in deze
kringen (gelijk ook wel de kerkelijke inzegening van het huwelijk, trouwring
e.d.) nog als iets voor de deftige lui, als ‘een tikkeltje franje’, resp. ‘onzin’.
In alle geval beschouwt men het niet als een officieel gebeuren, maar als iets,
dat beperkt blijft tot de familiekring; het komt niet in de krant.
De boven aangeduide langzame ontwikkeling, ‘verburgerlijking’ zo men wil,
zou er dan oorzaak van kunnen zijn dat het, in de gestaag verschuivende opvattingen
en zeden minder passende ‘opzit’-gebruik gaandeweg wordt verdrongen.
Zo dit juist is, dan zijn van deze ontwikkeling (zoals op meerdere
punten ten aanzien van het Z.Westerkwartier moet worden opgemerkt) nog
slechts de eerste tekenen te bespeuren.
Het omgekeerd evenredige verband tussen verloving en opzitten zou bij het
volgen van dit proces als maatstaf kunnen dienen - van de mate dus waarin
een burgerlijk-conventioneel denken (via ambtenaren en andere ‘middenstanders’,
Bond van Plattelandsvrouwen, huishoudschool e.d.) dat het opzitten
en haar consequenties moreel niet accepteert, de plattelandstradities
terugdringt. Aan de uitingen is weinig te merken, dat men verloofd is, resp.
verkering heeft. Dit kan tweeërlei oorzaak hebben:
1. gevoelens van meer verfijnde en diepergaande aard ontbreken;
2. de uitingen worden niet ‘toegestaan’. Wat betreft het laatste bezitten wij
enige aanwijzing in het feit dat men niet of weinig gearmd loopt, met als
motivering: ‘dat hoort niet zo, dat uit je niet - je loopt met je gevoelens niet
te koop.’
Het wordt echter minder ‘gek’ gevonden dan vroeger. Hierin menen wij een
stuk ‘social control’ te zien, die het onder ‘open gezin’ gestelde bevestigt.
Voor het overige kunnen wij op het vraagstuk van de sociale regulering der
uitdrukkingsbewegingen niet ingaan. Wij merken slechts op dat in dit verband
het gevaar bestaat het geheel van instituties en normen te zeer als een
78