HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

Maatschappelijke verwildering der jeugd
zaken: resten van gewoontevorming, heilzame schrik bij de betrapping op
infantiele voorlopertjes van wangedrag, slappe impulsen, vrees voor de gevolgen
op grond van verhalen of fantasieën omtrent hetgeen anderen ervaren
zouden hebben, resten van besef ‘dat ’t niet mag’, gebrek aan gelegenheid en
(of) acute ‘noodzaak’, bevrediging van al dan niet onmatige aanspraken op
een onopgemerkt terrein (onanie, bioscoopbezoek, rondzwerven door bordeelbuurten;
etalages kijken, baldadigheid uitgeleefd in puinhopen, enz.),
bescherming door langer onderwijs of gunstig vallende werktijden.
In dit laatste geval dient er op gewezen te worden, dat de maatschappelijk
verwilderde jeugd zeker niet beperkt gedacht mag worden tot proletarische
jeugd. Ook de ‘burgerlijke’ en de ‘schoolgaande rijpere jeugd’ toont bij belangrijke
groepen het beeld der maatschappelijk verwilderde jeugd. (…)
Pater Winkeler kenschetst de ‘burger-massajongen’ aldus:
‘De burger-massa-jongen’ is ‘meneer’ in de bioscoop, ‘Jansen’ voor zijn
leraren en ‘Johny’ voor zijn kameraden. Hij hangt in de bank. Hij is of ongelofelijk
slordig of akelig precies op zijn uiterlijk. Maar opvallen moet hij.
Hij voelt zich de intellectueel, maar geen enkel vak interesseert hem. Literatuur
vindt hij belangrijk voor het eindexamen. ‘Gods Geuzen’ moet je
gelezen hebben. Zijn vocabulaire is grof en de onschuldigste woorden geven
hem aanleiding tot schuine toespelingen. Stelen doet hij niet, maar elke leugen
is geoorloofd om je in de klas er uit te redden. Hij kankert altijd op het
schoolblad, de clubs, de uitvoeringen, op alles en nog wat, maar doet zelf
nergens aan mee. Tientallen keren kamt hij zijn haar op en kijkt verscholen
in zijn zakspiegeltje. Hij dweept met de klassieke jazz en leest graag boekjes
à la Dick Bos.
‘Van zuiver geestelijke idealen is bij hem niets te bespeuren. Idealen zijn bij
hem beperkt tot veel zakgeld en zo spoedig mogelijk van school af en dan
veel geld verdienen. Hij heeft geen godsdienstige overtuiging en gaat alleen
naar de kerk als het moet.’
De ontwikkeling tussen beide jeugdgroepen, zo zegt de heer Winkeler, loopt
niet parallel, de invloeden van het milieu en de duur der puberteit brengen
grote verschillen met zich mee.
We zijn hier niet ver af van hetgeen in R. 75 de ‘gepolijste massajeugd’
wordt genoemd. Men zou van deze ‘gepolijste massajeugd’ de volgende omschrijving
kunnen geven:
‘Zij komt uit een gegoed sociaal milieu, krijgt de gelegenheid om na de lage-
74