HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

Maatschappelijke verwildering der jeugd
chaos van tot het zintuigelijke gerichte prikkels ... die niet doordringen. Het
incasseringsvermogen voor lawaai, voor fel licht, bonte kleuren, scherpe
smaken, enz. is onvoorstelbaar. Dit echter is niet toe te schrijven aan een in
zichzelf krachtig afgesloten persoonlijkheid, maar aan een gebrek aan
wezenlijk kontakt met de buitenwereld. Alles is min of meer à double usage:
het wordt voor kennisgeving aangenomen, en: het dient tot mijn plezier en ik
laat me daarop deinen. Men luistert naar niets, men kijkt naar niets uit belangstelling,
met toegewijde zorg, met onbaatzuchtige aandacht. Men ‘wordt
gekeken’ en ‘wordt geluisterd’ door bioscoop of radio. Men ondergaat het
geziene of gehoorde zonder er zich op in te stellen, omdat zich op iets instellen
een initiatief van het subjekt veronderstelt en een latengelden van het
objekt, dat als zodanig en al naar het is erkend wordt. De werkelijkheidszin
is uiterst zwak en men kan licht overtuigd worden dat een zelf waargenomen
zaak of gebeurtenis zo was, als de laatste voorstelling van zaken dat wenst.
De overgang van een relaas van feitelijk karakter in ‘wishful thinking’ en
vandaar in de pseudoligia phantastica is gemakkelijk, daar ze noch op weerstanden
in het subjekt noch op een duidelijk beeld der zakelijke of persoonlijke
werkelijkheid afstuit.
Met deze werkelijkheid in tweevoudige betekenis staat deze mens slechts in
een vluchtige relatie, voorzover zij niet driftmatig bepaald is. Toch mist ook
deze driftmatige verhouding frisheid en openheid. Ze is duidelijk brutaal en
oneerlijk tegelijk. Brutaal in zoverre deze driftmatig handelende mens ziet
hoever hij gaan kan, en dit probeert totdat de tegenstand onmiskenbaar
wordt. Oneerlijk doordat loutere repressie op de driftmatige uiting van
jongsaf in beperkte mate ondervonden is, namelijk voorzover zij zich richtte
tegen of tot schade werd van de leden van het eigen, direkte milieu, en voorzover
zij vastliep op buitenstaanders als b.v. buurtbewoners, geestelijkheid,
politie, school, enz. Een vormgevende, gezond ‘kanaliserende’ en ‘sublimerende’
invloed is van het gezin niet of in onvoldoende mate uitgegaan. Personen
met wie het kind zich van jongsaf kon identificeren, tonen zelf het
beeld-dat-geen-beeld is. De grens tussen toelaatbaar en ontoelaatbaar, c.q.
crimineel gedrag is volkomen denkbeeldig, wanneer alleen de repressieve
maatregelen gevreesd worden.
Toch is het onjuist om het verschijnsel der verwilderde jeugd te vereenzelvigen
met dat der (prae-) criminaliteit. Een zeer belangrijk deel der maatschappelijk
verwilderde jeugd is noch wordt crimineel uit een reeks van oor-
73