HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

P.H.Vrijhof - Rapport over een groep kantoormeisjes…
altijd mensen, stil of saai is het nooit. De kinderen leren met elkaar omgaan,
elkaar in hun hebbelijkheden nemen, waarbij vooral de meisjes zich ‘vanzelfsprekend’
menige opoffering voor broer of zuster moeten en ook wel
willen getroosten. Zij vinden dit wel ‘gewoon’. Indien de leeftijden niet te
sterk uiteenlopen, leren de kinderen met elkaar ‘optrekken’. Verscheidene
meisjes uit deze gezinnen zijn met haar zuster dan ook echt ‘vriendin’.
Dit laatste is tevens gevolg van een bezwaar, dat de grote gezinnen doorgaans
aankleeft, nl. het gebrek aan meer diepgaand contact met de ouders,
het gebrek aan eenzaamheid en vertrouwelijkheid. Vader is vaak de gehele
dag weg, moeder heeft een te druk en te sloverig bestaan om werkelijke aandacht
voor persoonlijke behoeften en innerlijk leven van haar kinderen te
kunnen opbrengen. Sommige meisjes noemen dit ook zelf een gemis, dat zij
trachten aan te vullen door een vertrouwelijk contact met ouderen buitenshuis
(getrouwde zuster, jongere tante e.a.) of een vriendin. Zij klaagden over
het slovenbestaan van moeder, waardoor het ‘moederlijk’ aspect in de verhoudingen
thuis gaat ontbreken, moeder en dochter elkaar soms niet ‘begrijpen’
en geen durende aandacht voor elkaar kunnen opbrengen.
Hier blijkt expliciet de behoefte aan ‘intiem’ contact, die deze meisjes allen
kenmerkt. De meesten geven aan, dat dit contact haar in het gezin niet geheel
ontbreekt. Zij bezitten met moeder, in enkele gevallen met vader, een zekere
mate van vertrouwelijkheid. Vrouwen hebben een geheim, intieme zaken,
die voor vrouwenoren bestemd zijn en alleen door vrouwen worden begrepen.
Sommige meisjes duidden met eigen woorden aan, dat zij met moeder
praten over vrouwelijke zaken op een vrouwelijke manier. Hier blijft de vader
buiten.
Daarom waarderen de meisjes een nog jonge moeder. Het bezwaar van het
‘nakomertje’ of van de jongste in een gezin is dan ook, dat het levende contact
met de ouders niet zo goed mogelijk is. Dit is allereerst een kwestie van
historisch perspectief. De ouders behoren tot een andere generatie, zijn bezig
hun contacten met het leven te verminderen, vaak wat bekrompen en ouderwets,
waardoor zij of hun standpunt tegenover hun kind trachten te handhaven
of zich terugtrekken. Dan wordt thuis ‘nergens over gepraat’ en leeft
men langs elkaar heen. Vaak is juist de moeder wat star en ouderwets, de
vader door zijn wat grotere ontwikkeling en levenservaring meer in staat de
jeugdige inzichten en verlangens te benaderen. Toch blijft het contact met de
vader beperkt tot punten, die buiten de specifiek vrouwelijke belevingswe-
69