HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

H. Heertje - Het ateliermeisje van Amsterdam
opgeknapt. Ik heb het bij mijn andere dochter al zoo vaak meegemaakt. Ze
komen ’s avonds te laat thuis, terwijl ze zich ’s morgens geen tijd gunnen om
te eten. Wanneer ze nu een dag uitslapen, beginnen ze weer opnieuw. Maar
wat hebben ze ook anders aan hun leven?’
Een korte levensbeschrijving van een arbeidster, die vaak haar hart kwam
uitstorten bij een oudere werkster, volgt hier: ‘Als veertien-, vijftienjarig
meisje werd zij verleid door een schatrijke jongen, die haar echter nooit liep
loopen, ondanks de moeite, die zijn vader gaf. Zij zakte intusschen af en
leidde een leven om te gruwen; niets kon haar meer schelen, steeds zei ze op
het atelier: “wanneer jullie iets willen doen, kom dan maar eerst bij mij, ik
zal jullie dan zooveel vertellen, dat je er van rilt!” Zij is later met bovengenoemde
jongen getrouwd, maar was niet meer geschikt voor het huwelijk.’
Aan mijn zegsvrouw vertelde zij haar avonturen in zoo’n naïeve hulpeloosheid,
dat de eerste zich steeds moeite gaf haar in toom te houden. ‘Maar
niets hielp, zij kon niet meer buiten dit leven.’ En wat meer zegt: zulke
gevallen zijn geen uitzonderingen. Een groot aantal zakt inderdaad steeds
dieper weg en neemt alles op den koop toe om eenige tijd in de wereld van
klatergoud te kunnen vertoeven, om dansen en nog eens dansen te kunnen.
‘Wat moet ik thuis doen? Ik moet naaien en helpen, en daar dank ik voor’.
‘Als ik dat niet heb, ga ik dood’. Merkwaardig kras kwam deze verhouding
uit bij een meisje, dat een geslachtsziekte opgeloopen had; zij vond dit wel
erg, maar had geen spijt, dat haar uitgaan hiervan de schuld was. Uit haar
woorden bleek duidelijk, dat zij het zeker nog eens gedaan zou hebben.
Van primitief erotisch worden zij weldra geraffineerd. Meisjes hebben
trouwringen bij zich, voorbehoedmiddelen worden veel meer dan vroeger
gebruikt, adressen worden reeds op vijftienjarigen leeftijd gevraagd of verteld,
daar er de grootste vreugde heerscht, wanneer een jonge arbeidster met
de ouderen meegetroond wordt; abortus provocatus vindt veel plaats, terwijl
het vloeken en snoepen buitensporige vormen heeft aangenomen. Het aantal
ongehuwde moeders is klein, maar gedwongen huwelijken komen uiteraard
veel voor, wanneer althans het vaderschap bepaald kan worden. De verhoudingen
tussen chefs, coupeurs en ateliermeisjes zijn talrijk; er is tegenover
vroeger toen de kleedingindustrie hiervoor reeds bekend stond niets verbeterd.
Aan kleeding, haarverzorging, toiletbenoodigdheden en versierselen
wordt veel uitgegeven; de mode wordt stipt, tot in het overdrevene, nagevolgd.
Zelfs wordt hiervoor bij woekeraars(sters) geld geleend. Zeer nadee-
65