HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

H. Heertje - Het ateliermeisje van Amsterdam
H. Heertje
Het ateliermeisje van Amsterdam. - In: Frank Bovenkerk en Lodewijk Brunt - De
Rafelrand van Amsterdam : Jordaners, pinda-chinezen, ateliermeisjes en venters
in de jaren dertig
Amsterdam (etc.) : Boom, 1977
p. 134, 134-137
12. Het ateliermeisje van Amsterdam
Leefwijze
Ieder meisje heeft een ‘jongen’; de weinigen, die niet met jongens gaan, zijn
het mikpunt van hun spot en worden geminacht. Men flirt, coquetteert, heeft
pornografische ansichtkaarten bij zich, enz. Een groot aantal, die ‘fatsoenlijk’
zijn, maar heel weinig noodig hebben om meegetroond te worden,
wordt gewoonlijk het slachtoffer door den aandrang der rest, vooral van
ouderen en gehuwden.
Ik zal thans eenige voorbeelden geven, welke absoluut betrouwbaar zijn en
waarvan er dertien in een dozijn gaan. ‘Wij zaten Zaterdagavond in Cabaret...;
er kwam een heer naar ons toe, die bij ons kwam zitten, en mij vroeg
alleen te mogen spreken, enz. (verzwakt).’ Dit werd verteld aan de andere
meisjes, welke voor haar niet onder deden. Van overtroeven met woorden
was volgens mijn zegsvrouw geen sprake! De meisjes onderscheiden in hun
gesprekken duidelijk een ‘heer’ en een ‘jongen’, welke laatste natuurlijk te
weinig geld heeft om zich een luxe van een dergelijk uitgaan (vijf gulden
over Zaterdag en Zondag is niets!) te veroorloven. Het loon van de meisjes is
absoluut ontoereikend om in al hun behoeften te voorzien. Een ‘heer’ biedt
dan uitkomst, en het aantal ‘heeren’ wordt steeds grooter, dat zich wegens de
crisis tevreden moet stellen met zoo’n arbeiderskind. ‘Deze tijd kweekt
prostituée’s’, zei mij een chef, ‘veel meer dan vroeger, toen er verhoudingen
met arbeiders, met “jongens” waren, nu met “heeren”, - dit is de groote
achteruitgang!’ ‘Het is prostitutie in nettere vorm’, zei een ander. Sommigen
komen van het nachtleven direct naar de fabriek, anderen blijven tot één uur
in de dancings; zij brengen lekkernijen mee voor andere meisjes, sieraden
worden ’s morgens soms getoond. Op een ochtend kwam een meisje ziek
thuis van het atelier. ‘Och’, zei haar moeder mij, ‘ze is binnen een dag weer
64