HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

Flip Lindo - Maakt cultuur verschil?
een bijbaantje zal hoeven nemen. ‘Want ze denken zo: met huiswerk
kunnen we je niet helpen, dus dan moet het maar financieel.’ Onlangs
heeft hij nog een nieuwe computer gekregen, die hij voor zijn
studie nodig heeft. De ouders van Joaquim zijn zich gaandeweg
gaan interesseren voor de studie van hun zoon, zonder er overigens
ook nu nog veel van te begrijpen. Joaquim vindt het nog steeds
jammer dat zijn ouders zijn instroom in het voortgezet onderwijs
geheel aan de school hebben overgelaten. Hij werd verwezen naar
de mavo. Door ziekte en een ongeval heeft hij twee keer op de mavo
gedoubleerd. Nu denkt hij dat hij best meteen met de havo had kunnen
beginnen; dan had hij zijn studievertraging beperkt en was hij
nu verder geweest met zijn opleiding.
Anticiperend op hun toekomstige onafhankelijkheid in hun eigen gezin, wordt
aan studerende Iberische adolescenten alle ruimte gegeven om te investeren in
hun opleiding. Als zij hun onderwijsloopbaan hebben afgesloten en werken
(en nog thuiswonen), wordt hen ook op andere terreinen niets in de weg gelegd.
In Turkse gezinnen echter blijven de patriarchale verhoudingen tussen
vader en zoon langer in stand: ook als zonen van school zijn en werk hebben,
zelfs als zij getrouwd zijn en soms ook als zij al een eigen woning hebben,
blijven zij onder vaderlijk gezag. Voor Turkse jonge mannen betekent het huwelijk
in de meeste gevallen (twaalf van de zeventien getrouwde mannelijke
informanten) niet dat men zich onmiddellijk verzelfstandigt van het gezin van
herkomst. De afhankelijkheid van ouders die in het algemeen de jeugdfase
kenmerkt, is met het huwelijk niet voorbij. Men blijft onder het gezag van vader,
vaak financieel totaal afhankelijk, totdat deze besluit zijn zoon ‘apart te
verklaren’. Ook de internalisering van de gezagsverhoudingen lijkt stand te
houden: een aantal volwassen informanten biecht op nog steeds bang voor hun
vader te zijn.
Kemal (Turk, 24 jaar, mavo-c getrouwd, één kind, klm-werknemer)
bewoont een eigen huurwoning. Net zoals zijn 21-jarige getrouwde
broer, die nog thuis woont, ‘hoort’ hij nog bij zijn vader. ‘Ik woon
apart, maar met alles ben ik nog steeds verbonden aan m’n vader.
Financieel, als ik iets wil kopen dan moet ik dat eerst aan m’n vader
vragen. Het gaat er niet om dat ik dom ben, of dat ik het niet kan,
maar het is bij ons normaal. (...) Dus nog steeds volg ik op wat mijn
vader zegt. Ik heb een vrij strenge vader ook. Kijk, ik zou ook kun-
59