HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

ISONEVO - Zuid-Oost Drenthe
dan vrijwel geen gezag meer en verliezen de controle over de vrijetijdsbesteding.
Dit laatste geldt vooral voor de woensdag- en zaterdagavond en de
zondag; de andere avonden is men nog veelal thuis of bij vrienden. Het zijn
vooral de jongens die op straat lopen, tot groepsvorming en luidruchtigheid
komen, maar van bendevorming kan o.i. niet gesproken worden. Ook baldadigheid
komt slechts sporadisch voor. De meisjes daarentegen blijven veelal
thuis, waar ze de tijd vaak met breien doorbrengen.
Buiten deze avonden wordt de vrijetijdsbesteding in verenigingsverband besteed:
jeugdclubs, gymnastiekclubs, en wat de meisjes betreft, enkele naaicursussen.
Een merkwaardige trek van de vrijetijdsbesteding op zondag is de trek naar de
‘huwelijksmarkten’, dit zijn algemeen bekende ontmoetingsplaatsen voor jongens
en meisjes, zoals het ‘tussen de bruggen’ te Klazienaveen, waarheen de
jeugd uit een groot deel van de omtrek komt. Ook kinderen van 13, 14 jaar lopen
hier ’s middags mee maar naarmate het avond wordt, zijn het de ouderen
die het merendeel vormen. Men telt ‘tussen de bruggen’ 700 tot 1000 jongeren.
Het is typisch de arbeidersjeugd, die hieraan deelneemt. Enigszins gelijkend op
het gebruik van ‘crediet geven’ of ‘Los hoes’ is het ‘oppassen’ (soms ook ‘credieten’
genoemd) in de veendorpen; alleen in Klazienaveen kent men dit gebruik
niet. Hoe sterk deze volksgewoonte met het samenlevingspatroon is verweven,
blijkt wel uit het tot nog toe vergeefse ageren ertegen o.m. van R.K.
zijde.
Door de ouders wordt aan de jeugd geen seksuele voorlichting verstrekt. Men
laat het liever over aan andere instanties, zoals verenigingen, die echter op dit
punt ook niet zeer actief zijn. De Vereniging voor Sexuele Hervorming ontplooit
in verschillende veendorpen wel activiteit, o.a. in Klazienaveen, maar er
kon niet worden nagegaan met welk resultaat.
Gedwongen huwelijken komen veel voor, echter niet als uitvloeisel van een
volkszede, zoals op het zand. Voor Klazienaveen schat men het percentage op
70 à 80%, voor Nieuw Amsterdam op 50%. In ieder geval wordt in arbeiderskringen
weinig aandacht eraan besteed; in burgermilieu geldt het meer als een
schande. De ongehuwde moeder is geen probleem. Men trekt altijd de consequenties
van het premaritale verkeer, en de weinige keren dat dit niet gebeurt,
slaagt het meisje er toch wel in een echtgenoot te vinden.
Introuwen is daarom gewoon, omdat het jonge gezin niet over voldoende middelen
beschikt om een eigen huishouden op te zetten. Tegen de tijd dat er een
49