HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

ISONEVO - Zuid-Oost Drenthe
Over het gezinsleven van de grote boeren kunnen we kort zijn. Het betreft hier
vrij sterk op zichzelf staande gezinnen, gesloten naar buiten, die alle aandacht
besteden aan de opvoeding der kinderen en dit op grond van hun financiële
positie ook kunnen doen. Tussen de arbeidersbevolking, die het onderwerp van
onze beschouwingen zal zijn, en deze grote boeren, die geen bijzondere sociale
problemen hebben, bestaat een duidelijke kloof.
Anders dan op de zandgronden is de sociale eenheid in het veen het gezin. Samenwoning
met de oudere generatie komt wel voor, maar is vrijwel steeds een
gevolg van de woningtoestand van het moment; men streeft dus naar opheffing
van deze samenwoning zo spoedig dit mogelijk is. Hieruit volgt, dat de invloed
van de grootouders op het gezin niet traditioneel, maar persoonlijk en incidenteel
bepaald is.
De economische situatie van het gezin brengt met zich mee, dat vele vrouwen
in de zomer op het veld meewerken, vanaf het wieden in het vroege voorjaar tot
aan het aardappelrooien in het najaar. Deze werkgewoonte is een voortzetting
van de oude toestand bij de vervening, toen er gezinscontracten werden gesloten
en de vrouw dus vanzelfsprekend met de man meewerkte. Alleen moeders
met zeer kleine kinderen werken niet buitenshuis.
Evenals in de meeste arbeidersgezinnen elders houdt de vrouw de beurs, terwijl
de man en de kinderen meestal zakgeld ontvangen.
Hoewel de lichamelijke verzorging van de kinderen niet slecht is te noemen,
laat anderzijds de opvoeding, o.m. als gevolg van het werken van de moeder
buitenshuis, te wensen over. Men houdt zich weinig met de kinderen bezig,
gedeeltelijk omdat men eenvoudig de taak van de moeder in dit opzicht niet
begrijpt. De kinderen worden de straat op gestuurd of naar de kleuterschool
verwezen: daar zijn ze tenminste niet tot last van de ouders.
Ofschoon de ouders dus eigenlijk niet aan een bewust opvoeden toekomen, en
de kinderen in veel gevallen hun eigen zin doen, is er van de zijde der ouders
echter wel belangstelling voor de schoolprestaties. Maar ook hier blijkt de zeggenschap
der kinderen weer groot: niet zelden beslissen deze of zij naar een
ambachtsschool gaan en ook wel over de beroepskeuze.
Tot aan de leerplichtige leeftijd gaat een zeer grote groep van de kinderen naar
ambachtsschool en huishoudschool, maar met 15 jaar verlaat een aantal de
school definitief.
Op deze zelfde leeftijd gaat de jeugd zich volwassen voelen. De ouders hebben
48