HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

Sj. Groeman et al. - Ommen
Een zeer nadelige factor in de opvoeding is ook het late naar bed gaan van de
kinderen. ’s Avonds zitten ze mee aan tafel als er ‘praatvolk’ is gekomen en
horen zodoende al vroeg dingen, waarvoor ze nog lang niet rijp zijn.
In de stad zijn de toestanden ietwat verschillend. De kinderen komen hier
veel meer in aanraking met de diverse vormende beschavingselementen.
Vooral bij de meer gegoede middenstanders, de ambtenaren en intellectuelen
is de opvoeding ruimer, meer doelbewust en positief ontwikkeld.
Op het platteland blijkt, dat de jongere mensen wel verbeteringen willen invoeren,
maar zij hebben daarbij echter te maken met tegenwerking van de
oudere generaties. Vaak heerst de idee nog onder de boeren, dat de eigenlijke
opvoeding op de school thuishoort, terwijl de scholen deze taak natuurlijk
slechts in beperkte mate en tamelijk eenzijdig kunnen uitvoeren.
De levensomstandigheden zijn na de oorlog in Ommen, als overal elders,
veranderd. We hebben gezien, dat de Ommenaren zich slechts gebrekkig
aanpassen aan de veranderde toestanden. Men kan hieruit natuurlijk niet de
conclusie trekken, dat er geen streven bestaat om vooruit te komen. Uiteraard
is dit aanwezig.
Doch men kan dit beter beschouwen als een streven naar verruiming der financiële
omstandigheden, dan als een drang tot sociaal opstijgen. Dit laatste
impliceert, dat men tracht zijn stand en aanzien onder de medemensen te
verhogen; deze drang is slechts in primitieve vorm aanwezig. De boeren
hebben in de oorlogsjaren en daarna de gelegenheid gehad, hun materiële
basis te verbreden. Het opgespaarde geld wordt evenwel niet productief gemaakt.
Men zal het zelden aanwenden om het bedrijf te moderniseren, om
aldus tot een hogere of betere productie te komen. De traditie, de vrees voor
het nieuwe, het gebrek aan handelsgeest en initiatief zijn alle factoren, die
hier een rol spelen. Evenmin wordt een deel van het spaargeld besteed om de
kinderen een betere ontwikkeling te geven. De noodzaak hiervan wordt helaas
te weinig beseft. Zo komen de spaarcentjes in de kous terecht en worden
bewaard voor slechte tijden of aan de kinderen nagelaten.
In de stad onder de middenstanders vinden we dezelfde mentaliteit. Concurrentiezin,
b.v. in de vorm van reclame, komt weinig voor. Daarvoor zijn de
Ommenaren te gemoedelijk. Dit neemt niet weg, dat concurrentie - gezien
het belangrijke toerisme - wel op zijn plaats zou zijn. Het een en ander geeft
aan het stadje een vriendelijk, rustig karakter, een der elementen waardoor
de keuze der vacantiegangers wordt bepaald, maar waarmee de moderne
43