HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

Hans van Laar et al. - Lokaal vandalisme
moesten wennen aan de nieuwe omgeving en de verbinding met het centrum
was slecht. Aanvankelijk moesten de bewoners via de Friesche brug over het
Noordhollands Kanaal. Vergeleken met de huidige situatie was dat een groot
eind omrijden. Een korte periode konden ze ook met een kleine pont naar de
overkant. Die was er voor fietsers en voetgangers, die daarvóór niet zonder
gevaar over de spoorbrug moesten. De gebrekkige verbinding tussen Alkmaar
en Huiswaard maakte de afstand tussen beide stadsdelen groter dan zij
al was. De nieuwbouw was voor velen een andere wereld, ver weg, met andere
mensen.
Die andere mensen kwamen voor een groot deel van buiten Alkmaar, uit
Amsterdam, Haarlem, het IJmondgebied en Zaandam. Menige Alkmaarder
dacht dat de stad een dumpplaats voor de sociaal zwakkeren uit de overvolle
steden zou worden. Het ging immers om mensen die geen geschikte woonruimte
in hun eigen stad konden vinden, slachtoffers van de woningnood.
Vele Alkmaarders hadden het idee dat arbeiders van de Hoogovens het sociale
karakter van Huiswaard zouden bepalen. De nieuwe mensen waren stadse
mensen, waarvan men weinig goeds kon of wilde verwachten.
De zojuist beschreven voorstellingen en waarderingen waren van belang
voor de negatieve beeldvorming van Huiswaard. Een of meer aspecten van
dit collectieve beeld leefden nog steeds bij menige Alkmaarder. Voor velen
hoorde het nieuwe stadsdeel nog steeds niet bij Alkmaar. Velen dachten nog
altijd dat het moeilijk bereikbaar was en ver weg lag. Anderen zagen de
Huiswaarders niet als echte Alkmaarders maar als ‘import’ en hadden het
over ‘die Amsterdammers’ en ‘dat opschepperige en luidruchtige volk.’
Omgekeerd beschouwden veel Huiswaarders zich niet als Alkmaarder. De
andere genoemde voorstellingen en waarderingen traden tijdens ons onderzoek
minder naar voren, maar vormden wel een onderdeel van het proces dat
tot het huidige collectieve beeld leidde.
De hierboven geschetste tegenstelling tussen Huiswaard 1 en Alkmaar en het
negatieve beeld van de nieuwbouwwijk lijken sterk op de situatie die Elias
en Scotson hebben beschreven. Hun studie gaat over een plaats in de Engelse
Midlands, Winston Parva, waarheen veel mensen uit de overvolle arbeidersbuurten
van Londen verhuisd waren. De nieuwkomers genoten bij de bewoners
van het oude stadsgedeelte, met name van de arbeiderswijk, al snel een
slechte reputatie. De nieuwe wijk noemden ze ‘Rat’s End’, omdat het op het
voorheen braakliggende terrein aan de rand van het stadje lag, waar vroeger
36