HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

Ton van de Berg et al. - Tippelen voor de dope
hem zelf opgefokt, normaal zat hij thuis.’ Ellens vader, die niet weet dat ze
weer volop werkt, probeert haar ertoe te bewegen met haar vriend te breken
en een normale baan te gaan zoeken. Ellen: ‘ik weet dat hij gelijk heeft, maar
hij wil alles voor mij regelen en daar kan ik niet tegen.’
Ellen zit in de fuik. Wat begon als een spannend avontuur samen met haar
vriendin Ada eindigt in de moeilijk te doorbreken kringloop van werken en
gebruiken. Onder de vrouwen met wie we spraken waren er meer zoals
Ellen. In totaal gaat het om vijf vrouwen die globaal hetzelfde traject aflegden:
via incidentele prostitutie om op een snelle manier geld te verdienen
voor een opwindend uitgaansleven, gevolgd door incidenteel heroïnegebruik
uit nieuwsgierigheid, komen ze, eenmaal verslaafd, in de full-time prostitutie
terecht. Het grootste verschil met het eerste traject is dat de weg naar de
prostitutie en de heroïne niet via een vaste vriend loopt maar via een hartsvriendin.
Andere belangrijke verschillen zijn hun semi-professionele houding
tegenover de prostitutie en hun betrekkelijke zelfstandigheid. Dit laatste
heeft waarschijnlijk ook te maken met het verschil in achtergrond. Terwijl de
vrouwen van het eerste traject voornamelijk uit de lagere sociale klassen
stammen, komen de vrouwen om wie het in dit hoofdstuk gaat voornamelijk
uit de middenklasse.
De gezinnen waar de vrouwen in opgroeien zijn materieel in betrekkelijk
goeden doen. Het beroep van de vader varieert van geschoold arbeider tot
middelbaar employé. Zoals in deze milieus gebruikelijk worden de meisjes
niet onmiddellijk klaargestoomd voor huwelijk en gezin maar worden ze
gestimuleerd een opleiding te volgen met de bedoeling een zelfstandig bestaan
te kunnen opbouwen. Hoewel in de betreffende gezinnen zich wel allerlei
problemen voordoen en er in drie gevallen sprake is van een echtscheiding
en in de andere twee van een werkende weduwe, zien de vrouwen zelf
daar niet de oorzaak in van hun huidige situatie. De situatie thuis heeft
hooguit het losmakingsproces bevorderd maar over het algemeen staan de
vrouwen niet vijandig tegenover hun ouderlijke milieu, evenmin als tegenover
de maatschappij als geheel.
Bij het zich losmaken van thuis speelt in alle vijf de gevallen een hartsvriendin
een belangrijke rol. De vriendin biedt een tegenwicht tegen de problemen
thuis, fungeert als alibi wanneer ze willen gaan stappen en helpt hen een
zelfstandige positie in te nemen tegenover de door mannen gedomineerde
subculturen waar ze mee in aanraking komen. De band met de vriendin is
215