HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

W.H. Nagel - Oss
vergadering in de grote markthal van Den Bosch. Ook de Bisschop
was tegenwoordig. Hier voerden een aantal meisjes, telkens voor
een afdeling, op eenvoudige en aangrijpende wijze het woord.
Schering en inslag waren de klachten over misbruiken van leidende
mannen in inrichtingen van Nijverheid. Het was, zeiden zij, zo
moeilijk, daartegen iets te doen, omdat de slachtoffers zwegen uit
vrees voor verlies van het werk. Zelfs ouders, die in deze tijd de
inkomsten hunner kinderen niet konden missen, werden op een
zware proef gesteld.
Schrijnend waren de klachten. Deze meisjes, de moeders van
straks, begrepen, wat deze pest betekende.
De tweede vergadering was er een van de leidsters op Bouvigne.
Het waren weer dezelfde klachten; het was dezelfde schreeuw om
hulp’
‘De Stad Oss’ zelf schreef: ‘Dat die fabriek een haard van zedenbederf was,
was een publiek geheim.
Hier is dus door een Oss' dagblad vastgesteld, wat na het vorige wel klaarblijkelijk
was, dat de Ossenaren zèlf van de wantoestand op de hoogte waren.
In hoeverre deze meegewerkt heeft aan de vorming of versterking van
de criminaliteit begunstigende spanningen bleek, zoals gezegd, niet uit de
overigens vèrstrekkende mededelingen mij door de delinquenten toevertrouwd.
Het lijkt mij waarschijnlijk, dat deze zedenzaak, van hoe grote omvang
en kwalijk kaliber ook, toch niet een zo bijzonder grote indruk op de
bevolking gemaakt heeft als de pers gemeend heeft. Opvallend is, dat de vier
psychiaters die in deze zaak gerapporteerd hebben, en die alle vier een meerdere
of mindere mate van sexuele psychopathie bij de dader constateerden,
overigens over zijn karakter niet veel ongunstigs konden zeggen. De stukken
leren, dat de man geliefd was bij zijn personeel (ook bij het vrouwlijke), dat
bij het wangedrag economische dwang nauwelijks aannemelijk geacht moet
worden en physieke dwang uitgesloten, dat van ernstig verzet bij de slachtoffers
niet veel is gebleken en dat sommigen ronduit verklaren geheel vrijwillig
te hebben meegedaan. Van de allerergste feiten, die de nationaal-socialistische
en de fascistische pers, welke zich van deze zaak ten behoeve van
de antisemitische voorbereiding van hun latere landverraad gretig meester
maakten, hebben aangeduid, is bij de opsporing niet gebleken.
Voor de Osse criminaliteit is deze zaak dus van geen aanwijsbare betekenis.
Zij kan hoogstens iets zeggen over het gemak, waarmee verscheidene jonge
207