HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

W.H. Nagel - Oss
Het behoeft geen betoog, dat althans in de a-sociale gezinnen en daar, waar
de overige gezinsleden zich aan crimineel of immoreel gedrag schuldig maken,
de situatie in het milieu bevorderlijk is voor het doen ontstaan van criminaliteit.
Dit blijkt het geval te zijn voor ongeveer 1/3 van de gezinnen in
de Mosbuurt en voor 2/3 van de milieus in Floradorp. Overigens is het opmerkelijk,
dat het moreel-ongunstige, maar materiëel-’normale’ milieu vaker
wordt aangetroffen dan het omgekeerde. Waarschijnlijk is het typerend voor
een aantal gezinnen op een laag ontwikkelingsniveau, dat het uiterlijk ‘heel
wat lijkt’, o.a. doordat er relatief veel geld aan kleding en meubilair wordt
besteed, maar dat bij nadere kennismaking het gedrag der gezinsleden hiermede
niet in overeenstemming is.
In de gezinnen, die hier als ‘niet ongunstig’ zijn gerubriceerd, is het soms de
aanleg, die de delinquenten parten heeft gespeeld.
W.H. Nagel
De criminaliteit van Oss
Den Haag : Daamen’s Uitgeverij, 1949
p. 368-371
37. De criminaliteit van Oss
Ingebeelde nood; nijd, wrok
Voornamelijk betrekkelijke nood doet nijd ontstaan; als er een te grote spanning
is tussen de economische omstandigheden van de een, die in luxe baadt,
en die van de ander, die weliswaar geen gebrek lijdt, maar met hard werken
of ondersteuning het hoofd net boven water kan houden. Deze nijd kan aanleiding
geven tot vermogenscriminaliteit: ‘wealth is crime enough to him
that’s poor’ ; dat wil zeggen, dat hij bijna een soort wederkerigheid aanwezig
acht, als de minder bedeelde op zijn beurt ook eens een slag slaat.
Veel tot criminoplastische nijd leidende spanningen zijn bij de onderzochte
personen waar te nemen. De betrekkelijke redelijkheid, die men er zo op het
eerste gehoor misschien niet geheel aan wil ontzeggen, zou versterking kunnen
vinden als bleek, dat de minder met welvaart gezegende delinquent zich
204