HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

ISONEVO - Noord-Oost Overijssel
ronduit zondig. Pas toen hij met zijn technische verbeteringen succes had,
volgden ook anderen.
Slechts op één punt lopen er scheuren door de buurtgemeenschap; op confessioneel
gebied. Hoewel de tegenstellingen soms scherp zijn, krijgt men toch
de indruk dat de buurtschap er niet minder stevig om is. Eigenlijk kan men
zeggen dat de buurtbewoners in vrijwel alle opzichten met elkaar samenwerken,
dit van oudsher gewoon zijn en ook wel genoodzaakt waren te doen,
men denke aan de naoberschap; maar dat in zeer bepaalde opzichten b.v.
school en verenigingsleven, plotseling de bestaande confessionele verdeeldheid
gaat meespreken. Misschien is het zo dat deze confessionele versplintering,
immers van later tijd dan de buurtgemeenschap, nooit op alle terreinen
van het leven vat heeft gekregen, en vooral aan de buitenkant, in de
organisatorische sector verdeeldheid teweeg brengt. Ook het geringe
standsverschil - arbeiders en boeren gaan zelfs in het verenigingsleven met
elkaar om - wijst in die richting. Waar men standsverschillen waarneemt, is
dit bijna steeds een teken dat men de veenkoloniale toestand nadert.
De gehechtheid aan de buurt is soms zo sterk dat ze een beletsel vormt voor
emigratie. Het wij-gevoel weerspiegelt zich ook in de houding t.o.v. vreemden,
die weliswaar niet onvriendelijk worden behandeld maar toch eerst na
langere tijd worden opgenomen.
In sommige gemeenten heeft zich een tegenstelling ontwikkeld tussen de
oudere buurtschappen en die van de veenkoloniën; in het bijzonder geldt dit
voor Den Ham (zand) - Vroomshoop (veen), Vriezenveen (oud veen) - Vriezenveense
Wijk en Westerhaar (jong veenkoloniaal), terwijl ook, zij het in
mindere mate, tussen verschillende buurtschappen van Hardenberg een dergelijke,
tot wederzijdse minachting uitgegroeide, tegenstelling bestaat.
Verder is er een zekere afstand tussen de meer geïsoleerde buurtschappen,
i.c. de zandbewoners, enerzijds en de stedelijke kernen der gemeenten anderzijds,
b.v. in Hardenberg, Gramsbergen en in mindere mate in Den Ham.
Oorzaak is o.a. de grotere openheid voor moderne invloeden in deze kernen,
gepaard gaande met een sterker ‘westelijke’ stijl van leven - waarbij men
dient te weten dat de ‘westelijke’ invloed weinig populair is.
20