HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

Sj. Groenman - Kolonisatie op nieuw land
benarde omstandigheden zijn geraakt. Men moet Ter Veen’s verzet tegen de
kolonisatie van groepen ook begrijpen als reactie op de Duitse rastheorieën.
Hij keert zich bizonder fel tegen het nastreven van een structuur waarbij in
het bizonder op biologische elementen, op ethnische eenheden, in casu de
inwoners van bepaalde streken wordt gelet. Daar hem als hoogste belang ook
het scheppen van een krachtige kolonistengroep voor de geest staat - dat
staat voor hem gelijk met het dienen van het algemeen belang - wijst hij er
nadrukkelijk op, dat het bijeenvoegen van proportioneel vastgestelde contingenten
uit alle provincies juist niet ten goede komt aan de vorming der door
hem gewenste eenheid. Er wordt immers de nadruk gelegd op het eigen-aardige.
Mèt Ter Veen kan men hetzelfde bezwaar aanvoeren tegen een ponds
pondsgewijze kolonisatie van de leden van kerkgenootschappen.
(…)Ter Veen verzet zich tegen de kolonisatie volgens een systeem, waarbij
zelfgenoegzame groepen als zodanig worden toegelaten, omdat deze groepen
naast elkander blijven staan en moeilijk vergroeien tot een eenheid. Men kan
dit met Ter Veen eens zijn en b.v. gelijk Kruijt tijdens het Congres van het
Instituut voor Sociaal Onderzoek van het Nederlandse Volk in Februari van
1952 ernstig bezwaar maken tegen het creëren van geheel Rooms-Katholieke
of Hervormde dorpen, omdat daarmede de scheidingen in het Nederlandse
volk geaccentueerd en dit volk zich als het ware een testimonium paupertatis
uitreikt ten aanzien van het verwezenlijken van een nationale eenheid, en
toch het rekening houden met groepen inplaats van met individuen juist
achten. Een tweede opmerking naar aanleiding van Ter Veen’s betoog is nl.,
dat hij geen aandacht heeft gehad voor groepen agrariërs in moeilijke omstandigheden,
die men met een beroep op de directe behartiging van het algemeen
belang een plaats zou kunnen geven in het nieuwe land. Wèl pleitte
ook Ter Veen voor ruimere kansen voor de landarbeiders - ook toch een
structuurelement met een groepskarakter!, - die in de Wieringermeer naar
zijn mening te weinig voor het verwerven van een eigen bedrijf in aanmerking
waren gekomen. Landarbeiders zijn dan ook niet een in zichzelf volledigheid
vindende groep.
In aansluiting hieraan en tevens nog als aanvulling op hetgeen in het vorige
hoofdstuk is gezegd over kleine en grote dorpen kan worden opgemerkt, dat
in een groot dorp, dat bevolkt wordt door mensen, die behoren tot verschillende
kerkgenootschappen, de kerkelijke groepen door hun sterkte zelfgenoegzamer
kunnen zijn dan in een klein dorp. Men vindt in eigen kring zijn
184