HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

Sj. Groenman - Kolonisatie op nieuw land
nen. In de lijn der ontwikkeling ligt nu dat men het algemeen belang als uitgangspunt
kiest en daarmede zijn keuze laat vallen op een directe behartiging
van dit belang. Dat zou dus betekenen, dat men breekt met het systeem,
dat bij de toelating van de kolonisten in de Wieringermeer is gevolgd.
Zonder twijfel heeft de zo nauwkeurige selectie, die de Directie van de Wieringermeer
heeft toegepast bij de toelating der kolonisten, een rijke bijdrage
betekend voor het Nederlandse welvaren, De Wieringermeer is ook daardoor
- behalve door de grote zorgen besteed aan de ontginning, die aan de toelating
voorafging - geworden tot een vooruitstrevend, landbouwkundig gesproken
fraai gebied, dat stimulerend op de rest van Nederland heeft gewerkt
en dat ons aanzien in de wereld heeft verhoogd. Daartegen kan dan de mening
worden geplaatst, dat men de behartiging van het algemeen belang als
het ware als een nevenproduct heeft gewonnen en dat men er in het geheel
niet zeker van is, dat de stimulerende werking in de rest van agrarisch Nederland
juist daar het krachtigst is geweest, waar deze het meest nodig was.
Stelt men nu het algemeen belang primair en wil men dit direct behartigen,
dan betekent dit in hedendaags Nederland, dat men zich de toestand in de
landbouw der verschillende gewesten voor ogen roept en zich afvraagt, in
hoeverre het uitgestrekte Zuiderzeegebied kan worden dienstbaar gemaakt
aan de oplossing van de agrarische problemen. Het voornaamste probleem,
dat daarbij in het oog springt, is het kleine boeren-probleem. In tal van gebieden
is de bedrijfsgrootte in de landbouw zodanig, dat de beschikbare arbeidskrachten,
ook van een enkelvoudig gezin van man, vrouw en kinderen,
niet productief kunnen worden gemaakt. Een sanering van dit probleem betekent,
dat de bedrijfsgrootte moet worden opgevoerd. Daar nu in het
Zuiderzeegebied als wij de Wieringermeer verder buiten beschouwing laten
200.000 ha beschikbaar komt, zou deze oppervlakte of een deel daarvan
kunnen worden bestemd voor sanering van de te kleine bedrijven. Deze
politiek zou zich richten op het geheel van de landbouw en zou indirect voor
de individuele boeren voelbaar worden.
Het is hier niet de plaats om een waarderend oordeel over de wijze van kolonisatie
uit te spreken. Het gaat er om de achtergrond te belichten, waartegen
de controverse, die er op dit punt in Nederland bestaat, te belichten. Deze
controverse is wellicht de meest belangrijke zaak, die onder de vele aspecten
van de landaanwinning kan worden genoemd. Doch welke keuze men ook
zou doen, er komen kolonisten in het nieuwe land en hun geaardheid zal een
182