HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

P.J. Bouman et al. - (…)Rotterdam
Zij symboliseerde haar aanvaarding der bestaande sociale orde in een demonstratieve
Oranjeliefde, terwijl in de buurten waar de nieuwe arbeidersgroepen
van buiten-af binnenkwamen, vooral in de tweede generatie, gevoelens
van oppositie en de neiging acties tot lotsverbetering te ondernemen,
gemakkelijk de overhand konden krijgen. Rotterdam-Zuid reageerde bijvoorbeeld
anders op de armoede dan het Zandstraat-kwartier in de binnenstad.
180
F.: ‘Vader werd bootwerker en ging met een grote zak brood de
deur uit. Dat duurde nog geen drie weken of er was weer wat.
Afijn broer van achttien jaar was om een uur naar zijn werk gegaan
en werd drie of vier uur later dood thuisgebracht. Verdronken
in de Nieuwe Haven over de Marinierskazerne met boten schoon
maken. Toen kwam Vader thuis met een zwerende voet van een
roestige spijker door de schoen op ’t werk. Er was nog geen ongevallenwet
of ziektewet. Naar de kerk lopen om een gave wilden zij
niet, dus alles maar verkopen wat aan vroegere weelde dacht.
Vooral geen schuld maken, dus droog brood en niet te veel. Dat
lekte uit doordat ik mijn buurjongetje zijn boterham op straat even
mocht vasthouden. Daar zat boter en nog wat op, en die was zo
verdwenen. Hij weer een van binnen gehaald en ik maar mee eten,
totdat zijn moeder eens kwam kijken en zag dat ik niet gauw genoeg
had. En van toen was de armoe de deur uit, door de
gezamenlijke buren.’
In welke mate dergelijke burenhulp voorkwam, valt moeilijk na te gaan.
Waarschijnlijk vrij veel tussen. personen uit dezelfde streek afkomstig, die
ook neiging vertoonden in dezelfde stadsbuurt samen te wonen. Er zijn echter
ook uitlatingen, die er op wijzen dat burenhulp op veel ruimere schaal
werd geboden, maar dit zal wel van buurt tot buurt verschillend zijn geweest.
‘Het heeft mij getroffen’, schreef G., ‘- het drong pas later tot mij
door - hoe de buren elkaar steeds met raad en daad bij ziekte, bevalling
e.d. hebben bijgestaan. Hierdoor ontstond een vriendschap
onder de bewoners van het pand, die nog lang voortduurde nadat
deze bewoners in de loop der jaren andere percelen hadden betrokken.
Mijn moeder oordeelt heden ook nog zeer gunstig over de
echte Rotterdammers van weleer. Zij is nog vol lof over de destijds
ondervonden belangstelling en steun.’