HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

H.Tj. Piebenga - Urk
heid is echter minder mooi. Op geen ander gebied heeft de schijnheiligheid
grootere kansen dan op dit terrein, en vele Urkers, die een uiterlijk vertoon
van godsdienstzin aan den dag leggen, zondigen herhaaldelijk op velerlei
wijze tegen het zevende gebod. We willen niet beweren, dat de Urker zich in
dit opzicht erger misdraagt dan de andere Nederlanders, maar minder erg
stellig niet. Godsdienst en kerk vormen ook hier een slechts zwak tegenwicht.
Het is hier niet de plaats, over dit onderwerp uit te weiden, maar ieder
die zelf Urker is of eenigen tijd op het eiland heeft vertoefd, weet dat het
bovenstaande maar al te zeer in overeenstemming is met de werkelijkheid.
P.J. Meertens (red.)
Urk : land en volk
Zutphen : De Walburg Pers, 1990 (Oorspr. Uitg.: 1942)
(Flevo profiel : facsimile / Sociaal Historisch Centrum voor Flevoland)
p. 237-242
29. Urk - beeld van het volkskarakter
2. Naar persoonlijke indrukken / H.Tj. Piebenga
Wanneer men nagaat hoe de Urkers in het algemeen door hun naaste buren -
d.w.z. de bewoners der Zuiderzeekusten, alsmede, tot op zekere hoogte, de
bewoners van Den Helder en IJmuiden, waar vrij groote Urker ‘kolonies’
zijn gevestigd - worden beoordeeld, zal men reeds spoedig bemerken, dat zij
nu niet bepaald te goeder naam en faam bekend staan. Waar men ook komt,
in Spakenburg of ‘op’ de Lemmer, in Kampen of in Enkhuizen, vrijwel
overal oefent men op dit visschersvolk kritiek. Volendam echter vormt een
uitzondering op dien regel; de uitgesproken calvinistische Urker kan over het
algemeen zeer goed overweg met den Roomsch-Katholieken Volendammer.
Het is onduidelijk, wat voor factoren hier in het spel zijn, tenzij men de milde
beoordeeling over en weer op rekening zou moeten schrijven van overeenkomst
in volksaard. Hoe dit ook zij, elders schrijft men over het algemeen
den Urker een niet erg gunstig karakter toe. Natuurlijk zijn deze
oordeelen subjectief, en het is niet onmogelijk, dat concurrentie-nijd er een
woordje in meespreekt, althans in voorbije jaren heeft juist concurrentienijd
155