HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

EIM - (…)middenstand in de Jordaan(…)
door de Jordaners wel als ‘Zusters van Liefde’ betiteld - hadden weliswaar in
deze buurt soms handen vol werk en er is op de bevolking ook wel het een en
ander aan te merken. Het is waar, dat ze vaak wel wat erg gemakkelijk leven,
dat verschillende huwelijken alleen maar over de puthaak zijn gesloten, dat ze
nogal uithuizig zijn, dat een grote mate van sentimentaliteit bij velen te constateren
is, dat ze als opvoeders vaak veel te toegefelijk zijn. Maar daartegenover
kan worden gesteld, dat ze heus van aanpakken weten, dat ze veel voor een
ander over hebben, dat ze grote bloemen- en dierenvrienden zijn en dat ze zich
met zijn allen toch zulke goede burgers betonen, dat de Jordaan - in normale
tijden - een veilige en gemoedelijke wijk is, waar men zich als buitenstaander
zelfs snel op zijn gemak kan voelen. Gememoreerd kan worden, dat prostitutie
in de Jordaan nagenoeg niet voorkomt en dat wil wat zeggen voor zulk een
oude vervallen wijk. Tekenend voor de mentaliteit was ook, dat men in 1934,
toen het in de Jordaan als gevolg van de crisistijd onrustig was, op de deur van
het huis van de R.-K. zusters - die in de Jordaan een belangrijk stuk sociale
arbeid verrichten en er op de handen worden gedragen - een bordje bevestigde:
‘De Zusters met rust laten’. Dit volksdecreet werd nauwlettend nageleefd.
Het gros van de Jordaners komt aan de kost als ongeschoold arbeider. Dit is
eveneens van veel invloed op de manier van leven in deze buurt. Zijn ze werkloos,
dan komt hun handelsgeest al gauw boven en veelal wordt dan getracht,
met venten en sjacheren toch wat te verdienen. Ook de vrouwen zijn spoedig
geneigd voor bijverdiensten te zorgen, vooral als de kinderen nog niets inbrengen.
Toch zijn de gezinsinkomsten veelal juist tegen het levensminimum aan.
Omdat de blik van dit soort mensen maar beperkt is, wordt het zuur verdiende
geld bovendien niet altijd op de juiste wijze besteed en rollen de duiten snel uit
de vingers. Als ze wat in de portemonnee hebben gunnen ze het zichzelf echt,
onder het motto: ‘Een arbeidersmens mag toch ook wel eens wat hebben.’ Veel
en lekker eten is daarbij erg belangrijk. Op vis (paling!) zijn ze dol, maar ook
aan banket en fruit wordt veel geld besteed. Men kan zelfs zeggen, dat de voeding
luxueus is. De kledinggewoonten lopen in de diverse gezinnen sterk uiteen.
Kinderen zijn vaak slordig gekleed, doch de opgeschoten jeugd schenkt
aan het uiterlijk veel aandacht. Volgens een bericht zouden de eerste nylonkousen
in de Jordaan zijn gedragen. Hoe de geldzaken in een zeker Jordaans kosthuis
werden behartigd blijkt uit het volgende:
Tante Koos (de pensionhoudster) krijgt elke week ongeveer f70,- in
handen om acht mensen te voeden en vier te kleden. Met enig over-
131