HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

EIM - (…)middenstand in de Jordaan(…)
z’n twee kinders hangt boven z’n bed. Hij wordt in de buurt wel eens ‘de
Blauwe’ genoemd. Niet omdat hij geheelonthouder is, maar omdat z’n gezicht
paars van het drinken is. Hij heeft een verbaasd-timide uiterlik, of zoals tante
Koos het eens eigenaardig uitdrukte: een ontnuchterd gezicht.
Economisch Instituut voor de Middenstand (EIM)
Een onderzoek naar de middenstand in de Jordaan te Amsterdam
’s-Gravenhage : EIM, 1957
p. 22-24
25. Volkskarakter
Wat legendarische en wijd vermaarde stadsdelen betreft, kan de Jordaan zich
stellig meten met buurten als Montmartre, Grinzing en het Antwerpse Schipperskwartier.
Deze bekendheid is voornamelijk toe te schrijven aan de geheel
eigen sfeer van deze wijken, een sfeer vooral ook bepaald door de geaardheid
van de bewoners. In de Jordaan is het niet anders, want door de geïsoleerde
ligging groeide er als het ware een wereldje apart en bij de bevolking ontwikkelden
zich daardoor een aantal min of meer gemeenschappelijke karaktertrekken
en ideeën. Elk afzonderlijk genomen komen deze uiteraard niet uitsluitend
in de Jordaan voor. Maar wel ontstond daar een geheel van opvattingen en
eigenschappen, dat men - zij het enigermate overdrijvend - als het volkskarakter
van de Jordaan kan aanduiden.
De doorbreking van het isolement is ook in dit opzicht belangrijk en men hoort
reeds opmerken: ‘De Jordaan is niet meer wat het was’ waarmede men bedoelt
te zeggen, dat de oude intieme sfeer aan het verdwijnen is. Toch biedt het leven
in de Jordaan - vooral voor de buitenstaander - nog opmerkelijks genoeg. Begrijpelijk
overigens, daar een dergelijk groepskarakter vanzelfsprekend niet van
vandaag op morgen te niet gaat.
In tal van schetsen en verhalen heeft men het typische van de Jordaan in al zijn
bonte verscheidenheid beschreven. In het kader van dit onderzoek mogen echter
reeds enkele impressies daarvan toereikend worden geacht.
Ten eerste moet de aandacht worden gevestigd op het - vooral voor een stads-
129