HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

ISONEVO - Oostelijk West-Friesland
kroegen te kaarten. Bij kermissen wordt er graag gevochten, de ouders
sporen zelfs aan: je zorgt dat je er flink opslaat.’
Na hetgeen tevoren omtrent het bezwaar van zich scherp uitdrukkende sleutelpersonen
werd opgemerkt, behoeft het geen betoog, dat dergelijke extreme
typeringen met enige reserve moeten worden bezien. Men merkt nu eenmaal
vaak slechts het extra-vagante op en generaliseert dat.
Hoewel men de sterke wisseling in de bestedingen gewoonlijk in direct verband
brengt met de variërende inkomsten en een ‘materialistische gezindheid’,
geloven wij, dat nog een andere factor verantwoordelijk is voor het
feit, dat geld zo’n belangrijke rol speelt. De besteding is n.l. in belangrijke
mate een indicatie voor het succes, dat men heeft behaald. Het tuindersvak
bevat in meerdere mate een speculatief element, vraagt meer durf tot het nemen
van risico dan dat van veeboer. Het vraagt ook meer onderneminszin en
bereidheid tot vernieuwing, verbetering, verandering. Dit eist vaak grote investeringen,
waarvan de rendabiliteit onzeker is. Dit, gevoegd bij steeds wisselende
afzetmogelijkheden, schept kansen op plotselinge hoge opbrengsten,
zowel als op stroppen. Spaarzaamheid, zuinigheid, behoedzaamheid en
vasthoudendheid zijn geen deugden, waarmee men het in een dergelijk
beroep ver brengt.
Geld is derhalve belangrijk, niet om het te sparen of te bezitten, maar om er
iets mede te doen. Het is geen zekerheid, maar een mogelijkheid - een kans,
die men realiseert zodra deze zich voordoet. Heeft men een goed jaar gehad,
dan uit zich dit ook in de consumptieve sfeer; zijn de prijzen op de veiling
laag geweest, dan ondervindt de Hoornse middenstand hiervan onmiddellijke
repercussies!
Voegen wij bij de geschetste ‘ondernemersmentaliteit’, die leidt tot een zekere
onderlinge concurrentie nog het ontbreken van meer traditionele maatstaven
voor sociaal aanzien (arbeidersafkomst) en de lintbebouwing (die de
onderlinge schatting en waardering ten zeerste bevordert), dan is o.i. wel
duidelijk dat in het z.g. ‘materialisme’ en ‘het geld los op zak dragen’ een
element van ‘conspicuous consumption’ schuilt. Het aanschaffen van nieuwe
gordijnen, een bromfiets, nieuwe kleren en ook de grote consumpties op
kermissen en in café’s, gelijk vele waarnemers voor de Streker kenmerkend
12