HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

F. van Heek - (…)Enschede
de crisis enkele uitbarstingen van misdadigheid voorgedaan, hoofdzakelijkin
den vorm van diefstal door jeugdige werkloozen. Op grond van de crimineele
statistieken en het oordeel van den kinderrechter en den ambtenaar
voor de uitvoering der kinderwetten, komt men tot de conclusie, dat de
jeugdcriminaliteit in Enschede ten gevolge van de crisis niet verontrustend
gestegen is. Hoewel Enschede, blijkens de reeds eerder genoemde economische
verschijnselen, tot de Nederlandsche gemeenten behoort, die het
zwaarst door de crisis geleden hebben, schijnt de stijging van jeugdcriminaliteit
niet grooter, ja zelfs minder te zijn dan de gemiddelde rijkscijfers aangeven.
Enerzijds moet dit worden toegeschreven aan het sterk secundair
functionaire groepskarakter der bevolking, anderzijds aan de groote zorg, die
aan het geestelijk welzijn van de Enschedesche werkloozen wordt besteed.
De misdadigheid der volwassenen is te Enschede gedurende de crisis sterker
gestegen dan de jeugdcriminaliteit. Ter beoordeeling van dit verschijnsel
hebben wij alleen de beschikking over de gezamenlijke processen-verbaal
der Enschedesche en Lonneker politie, ingedeeld naar den aard der misdrijven.
Hierbij valt, gelijk elders in Nederland, gedurende de crisisjaren een
zeer sterke stijging waar te nemen van de economische misdrijven, zooals
diefstal en verduistering. Merkwaardig genoeg is deze stijging reeds in 1929
en 1930 aanzienlijk, bereikt dan in enkele gevallen zelfs een hoogtepunt.
Toch waren in deze jaren noch de werkloosheid, noch de daling van het welvaartspeil
in Enschede reeds van groote beteekenis. De Enschedesche politie-autoriteiten
konden ons van deze voor-crisisstijging der economische
misdrijven geen verklaring geven. Slechts een nader onderzoek der afzonderlijke
processen-verbaal, die niet te onzer beschikking stonden, zou tot
oplossing van dit vraagstuk kunnen bijdragen. In ieder geval is deze voorcrisisstijging
een bewijs, dat economische crisisverschijnselen en economische
criminaliteit zich vaak niet evenredig met elkaar ontwikkelen, al bestaat
tusschen hen een sterk verband. Verder valt een vermindering der agressieve
misdrijven waar te nemen, vermoedelijk in verband met het gedaalde alcoholisme
en de algemeene passieve geestestoestand der werkloozen.
Duidelijker dan bij de criminaliteit vertoont zich de ongunstige moreele
invloed van de crisis op het gezinsleven te Enschede in de sterk toegenomen
prostitutie. Dat dit sociaal-pathologische verschijnsel met economische factoren
verband houdt, is door Bonger’s onderzoek aangetoond, in het bijzonder
voor de 19e eeuwsche maatschappelijke toestanden. Doch ook thans is
110