HET VERLOREN PARADIJS - Maatschappijwetenschappen

F. van Heek - (…)Enschede
F. van Heek
Sociale gevolgen van de economische crisis en depressie in Enschede (1929-
1937) : [Tekst en documentatie]
Amsterdam : Universiteit Amsterdam, 1937. - (Openbare les, 30 november 1937)
p. 10-15
21. Enschede
Crisisgevolgen
Bezien wij thans de crisisgevolgen voor de fabrieksarbeiders.
In de eerste plaats vragen wij ons hier af: hoe uit zich de sterke daling der
arbeidersinkomens, die, gelijk reeds vermeld, meestal de daling der kosten
van levensonderhoud overtreft, in het algemeen welvaartspeil der arbeidersklasse?
De beantwoording van deze vraag wordt zeer bemoeilijkt ten gevolge van
het feit, dat tot nu toe geen bevredigend aantal uitgewerkte budgetten van
werkende en werklooze Enschedesche arbeiders zijn gepubliceerd. Een afzonderlijke
beschouwing van eenige der belangrijkste huishoudbudgetposten
wordt hierdoor noodzakelijk. Wat de belangrijke post ‘voeding’ betreft,
schijnt althans bij de schoolgaande kinderen geen toename van het
aantal ondervoeden te constateeren, hetgeen voor een groot deel te danken is
aan de voortreffelijk geregelde schoolvoeding. Hoe het doorgaans met de
voeding thuis gesteld is, blijkt uit het feit, dat te Enschede in 1935 ongeveer
22% van het totaal aantal leerlingen der lagere scholen aan de schoolvoeding
deelnamen, niettegenstaande de bezwaren, die vele ouders nog tegen dit stelsel
gevoelen. Voor de voeding der oudere inwoners ontbreken exacte gegevens.
Vermoedelijk zal bij hen de voedingstoestand slechter zijn dan bij de
kinderen, die door de op school verstrekte maaltijden vaak voor ondervoeding
bewaard blijven. De toename van het aantal gecontroleerde oudere
patiënten der Enschedesche Vereeniging voor Tuberculosebestrijding gedurende
de laatste jaren spoort hier tot waakzaamheid aan, al oefenen hierbij
naar het oordeel der artsen, ook andere factoren dan ondervoeding hun
invloed uit, welke wij nog nader zullen bespreken.
De achteruitgang der behuizing van de Enschedesche arbeiders was in zooverre
aan bepaalde grenzen gebonden, daar het grootste gedeelte van de oude
105