Marokkaanse jongeren Dahl over democratie Solidariteit en ...

Laura Vegter
Het werk van Trees Pels bevat naast pedagogische en
psychologische ook sterk sociologische elementen. ‘Mijn
onderzoek is vrijwel altijd beleids- of praktijkgericht
geweest en dan kun je je niet tot één discipline beperken.
Zeker als je naar etnische minderheden kijkt, moet je dat
ook met een sociologische bril op doen, omdat de sociale
en culturele context van cruciaal belang is om ontwikkelingen
die mensen doormaken te begrijpen.’ Haar laatst
verschenen studie, Respect van twee kanten, waarin zij
overlastgevend gedrag van Marokkaanse jongeren analyseert,
laat dit volgens haar ook weer goed zien. Maar het
pedagogische element staat altijd centraal. Daarbij vindt
zij het belangrijk om een emic invalshoek te gebruiken,
dat wil zeggen van binnenuit, gericht op de beleving en
betekenisgeving van de onderzochten. ‘Ik vind het belangrijk
om eerst goed te weten hoe mensen zelf denken en
kijken. Vervolgens kunnen we op basis daarvan grootschaliger
onderzoek onderbouwen.’
Pedagogisch vacuüm’
Hoe is het onderzoek voor ‘Respect van twee kanten’ ontstaan?
‘Ik heb lang naar de alledaagse gang van zaken gekeken
binnen (Marokkaanse) gezinnen. Langzamerhand kon ik er
echter niet meer omheen dat daarbuiten, op straat, ook heel
andere dingen gebeuren. In mijn eerdere werk heb ik een
genuanceerd beeld geschetst van de Marokkaanse opvoeding.
Over de dynamiek daarin, de enorme veranderingen
over de generaties heen. Een optimistisch, positief beeld
waar ik helemaal achtersta. Maar het is ook mijn verantwoordelijkheid
om naar die lastige kant op straat te kijken.
Daarbij is mijn kennis van wat zich normaal gesproken in de
socialisatie van jongeren afspeelt een belangrijke basis om
naar de uitschieters te kijken. Meestal gebeurt dat niet. Heel
veel onderzoek focust op het abnormale en generaliseert van
daaruit naar ‘de opvoeding’ of zelfs ‘de cultuur’. Dat vind ik
laakbaar. En het stoort me dat die uitwassen altijd op die
manier de pers halen. Ik heb altijd een breed beeld willen
geven, een realistisch beeld, niet alleen maar negatief.
De uitschieters intrigeren me ook omdat ik in de gezinnen
waar ik kom altijd het begrip respect hoor. Ouders én
jongeren nemen dat woord niet alleen graag in de mond, je
ziet het ook. Je merkt hoe kinderen hun ouders met egards
behandelen, hoe ze mij als volwassen gast met egards
behandelen. Dat is best een verschil met wat je in Nederlandse
gezinnen kunt zien in de verhoudingen tussen jong
en oud. Daarom vroeg ik mij af hoe het nou kan dat, terwijl
respect zo’n sleutelwoord is, jongens op straat, buiten het
gezichtsveld van de ouders, zo over de schreef kunnen
gaan.’
Wat viel je op?
‘Een voor mij heel belangrijke pedagogisch uitgangspunt is
dat kinderen en jongeren voor de ontwikkeling van de eigen
autonomie twee dingen nodig hebben van volwassenen. Aan
4 Facta december 2004
Respect a
Trees Pels over Marok
jongeren in Nederland
Fotograaf: Carla Schoo