Centrum Voor Afstandsonderwijs - Ondernemersschool

THUISSTUDIE 

ZAKELIJKE COMMUNICATIE 

www.centrumvoorafstandsonderwijs.be 

Centrumvoorafstandsonderwijs.be 

GRATIS HOOFDSTUK

Beste student, 

Bedankt voor je interesse in onze thuisstudie zakelijke communicatie. 

In werksituaties hanteer je een eigen taal. De toon is zakelijk, professioneel en doeltreffend. 

Dit is handig in het leggen van contact met klanten of commerciële partners. Maar ook bij 

meetings of gesprekken met collega’s is een zakelijke taal aangewezen. 

Deze cursus leert je alles over doeltreffend communiceren. Op de werkvloer is er immers 

weinig tijd voor ellenlange brieven met informatie die eigenlijk overbodig is. Klanten en 

ondernemers willen snel weten waarover het precies gaat en wat de bedoeling is. Je 

verwachtingen of vragen moeten meteen duidelijk zijn. Ook wanneer je op vragen antwoordt, 

is het belangrijk snel ter zake te komen. 

Een zakelijk taalgebruik is niet alleen efficiënter, het komt ook professioneel en met 

overtuigingskracht over. Deze cursus gaat in op gesprekstechnieken, op het schrijven 

van brieven en e-mails, vergaderen, telefoneren,… Elk aspect van het beroep komt 

uitgebreid aan bod! Ook verneem je hoe je het beste een presentatie verzorgt. En het 

gebeurt dat er soms ook boze reacties zijn, of klachten binnenlopen. Ook dan is een 

nuchtere, zakelijke aanpak cruciaal. Anders loop je het risico dat de situatie nog verder 

escaleert. 

In deze uitgebreide thuisstudie worden alle aspecten van de zakelijke communicatie helder 

uiteengezet. De cursus stoomt je klaar om administratieve, communicatieve en 

organisatorische vaardigheden te verwerven en/of verder te ontplooien. 

De thuisstudie zakelijke communicatie bestaat uit volgende onderdelen: 

Assertiviteit 

Effectief vergaderen 

Mediatraining 

Onderhandelen 

Succesvolle zakelijke communicatie = winst 

Interviewtechnieken 

Probleemoplossing 

Slecht-nieuwsgesprekken 

Centrum Voor Afstandsonderwijs 

Frankrijklei 127, 2000 Antwerpen 

Tel.: 03 292 33 30 – www.centrumvoorafstandsonderwijs.be 

2

Beoordeling en functioneren 

Disciplinegesprekken 

Presentatievaardigheden 

Klantgericht en -vriendelijk communiceren 

Omgaan met agressie 

Deze eigentijdse en boeiende thuiscursus kwam tot stand in samenwerking tussen het 

Centrum Voor Afstandsonderwijs en zelfstandige beroepsdeskundigen. Een mooie 

inhoudstafel en een duidelijke structuur maken de cursus zeer overzichtelijk. Op deze 

manier word je vlot door de informatie begeleid. Alle aspecten van het beroep worden helder 

uiteengezet, zodat je volledig klaargestoomd wordt voor een succesvolle toekomst in de 

zakelijke communicatie! 




3

Op de volgende pagina’s bieden we je graag een gratis hoofdstuk aan van de thuisstudie 

zakelijke communicatie. Je vindt hierin de volledige inhoudstafel, één hoofdstuk van de 

cursus en een vragenreeks terug. Ook lees je er de manieren waarop je je professionele 

docent persoonlijk kan contacteren wanneer je vragen hebt. Door dit gratis proefhoofdstuk 

kan je alvorens je in te schrijven al eens rustig bekijken op welke manier en uit welke delen 

de cursus is opgebouwd. Daarnaast kom je ook meer te weten over het reilen en zeilen van 

de school, de manier waarop je je taken inlevert bij je docent, stage loopt,… Dankzij dit gratis 

voorproefje weet je kortom waar je je aan kan verwachten! 

Zou je graag de volledige cursus inkijken alvorens je in te schrijven? Kom dan eens lang in 

één van onze vestigingen in Antwerpen, Gent of Hasselt. Onze medewerkers zullen je graag 

verder helpen en je inzage geven in een exemplaar van de cursus die je graag wil volgen! 

Onze secretariaten zijn gevestigd op volgend adres: 

Secretariaat Antwerpen: Frankrijklei 127, 2000 Antwerpen 

Secretariaat Gent: Elfjulistraat 39a, 9000 Gent 

Secretariaat Hasselt: Simpernelstraat 27, 3511 Kuringen 

Op de volgende pagina’s geven we je een voorproefje van de cursus. Hierin vind je: 

- De volledige inhoudstafel van de cursus 

- Informatie over je docent 

- Een gratis hoofdstuk uit de cursus 

- Een vragenreeks die representatief is voor het examen 

- Een inschrijvingsformulier 

- Informatie over de opleiding en de school 




4

INHOUDSTAFEL 

1 Introductie 

2 Inhoud 

3 Inleiding: zakelijke communicatie 

4 Handleiding 

4.1 Hoe kan ik huistaken inzenden? 

4.2 Hoe kan ik inloggen op mijn persoonlijke studentenpagina ? 

5 Telefoneren 

5.1 Stemgebruik en spreektechniek 

5.1.1 Stemvolume 

5.1.2 Spreeksnelheid 

5.1.3 Articulatie 

5.1.4 Intonatie 

5.1.5 Pauze 

5.2 Gesprekstechnieken 

5.2.1 Luisteren 

5.2.2 Samenvatten en reflecteren 

5.2.3 Vragen stellen 

5.2.4 Stiltes 

5.2.5 Contronteren 

5.2.6 Onderbreken 




5

5.2.7 Ik boodschap 

5.3 Telefoonetiquette 

5.3.1 Wees vriendelijk/glimlach 

5.3.2 Doe geen andere dingen als je aan de telefoon bent 

5.3.3 Je gesprekspartner in wacht zetten 

5.3.4 Praat niet met een volle mond 

5.3.5 Gebruik van GSM 

5.4 Voorbereiding van het gesprek 

5.4.1 Inkomend gesprek 

5.4.2 Uitgaand gesprek 

5.5 Structuur van een zakelijk telefoongesprek 

5.5.1 Uitgaand telefoongesprek 

5.5.2 Inkomend telefoongesprek 

5.6 Doorverbinden 

5.7 Inspreken van een antwoordapparaat 

5.8 klachtenbehandeling via de telefoon 

6 Handeslcorrespondentie 

6.1 Een brief schrijven doe je niet zomaar 

6.1.1 De voorbereiding, een vijfstappenplan 

Stap 1 : Het doel van je brief 

Stap 2 : Het soort lezer (je doelpubliek) 

Stap 3 : Wat er aan vooraf ging 




6

Stap 4 : Wat je zeker moet vermelden 

Stap 5 : De beste indeling/aanpak 

Enkele tips : 

6.1.2 Het schrijven van je brief 

6.2 Belang van de zakenbrief 

6.3 Vereisten naar de inhoud 

6.3.1 Commercieel-technische evaluatiecriteria: duidelijkheid, correctheid,gepastheid, 

aantrekkelijkheid 

6.3.2 Psychologische criteria: dienstbetoon, standpunt van de schrijver en van de 

lezer, persoonlijkheid 

6.4 Vereisten naar de vorm 

6.4.1 Bladspiegel, enveloppen (BIN-normen!) 

6.5 Taal en stijl 

6.6 Prijsaanvraag 

6.7 Offerte 

6.7.1 Antwoord op een prijsaanvraag en spontane offerte 

6.7.2 De tegenofferte 

6.8 Het antwoord op een tegenofferte 

6.9 Bestelling en bevestiging van bestelling 

6.9.1 Bestelbon en bestelbrief 

6.9.2 Bevestiging, wijziging, annulering van bestelling 

6.10 Uitvoering van bestelling 




7

6.10.1 Bericht van afzending 

6.10.2 Onmogelijke uitvoering 

6.10.3 Voorstel van wijziging 

6.10.4 De leveringsnota of verzendnota 

6.11 Transport 

6.11.1 Vraag naar tarieven en voorwaarden in verband met transport 

6.11.2 Transportopdracht 

6.12 Betaling en incassering 

6.12.1 Factuur 

6.12.2 Andere handelsdocumenten 

6.13 Verzekering 

6.14 Klachten en klachtenbehandeling 

6.14.1 De klachtenbrief 

6.14.2 klachtenbehandeling 

Wat je wel doet: 

Wat je niet doet : 

6.14.3 Waarom is een goede klachtenbehandeling zo belangrijk ? 

6.14.4 Structuur bij een gegronde klacht 

6.14.5 Structuur bij een ongegronde klacht 

6.14.6 Structuur bij een futiele (onbenullige) klacht 

6.15 Correspondentie met de bank 

6.16 Vorderingsbrieven 




8

6.16.1 Betalingsherinnering of rappelbrief 

6.16.2 Maanbrief of aanmaning 

6.16.3 Dreigbrieven 

6.16.4 De in gebreke stelling (of sommatie) 

6.17 Brieven in verband met het dienstcontract 

6.17.1 De sollicitatiebrief 

6.17.2 Het Curriculum Vitae (CV) 

6.17.3 Vooropzeg / Ontslag 

6.17.4 Verzoek om aanbeveling 

6.18 Verzoek om en verstrekken van informatie, uitnodiging 

6.18.1 Verzoek om inlichtingen 

6.18.2 Verstrekken van informatie 

6.18.3 Uitnodiging 

6.19 Verkoopbrieven 

6.19.1 Circulaire 

6.19.2 Briefcirculaire 

6.19.3 Verkoopbrieven 

6.19.4 Follow-up reeks 

6.20 Slechtnieuwsbrief 

6.21 Stageverslag 

6.21.1 Voorbereiding 

6.21.2 Schrijven 




9

6.21.3 Corrigeren en herwerken 

6.21.4 Structuur en inhoud van het verslag 

6.21.5 Het slot 

6.22 De vormgeving 

6.23 Moderne communicatie vb e-mail 

7 Vergaderingen en verslagen 

7.1 Planning (een vergadering kunnen plannen en organiseren) 

7.2 Verschillende werkzaamheden: dagorde, uitnodigingen, voorbereiding stukken en 

documentatie 

7.2.1 Vergaderdoel vaststellen 

7.2.2 Agenda of dagorde 

7.2.3 Uitnodigingen 

7.2.4 Voorbereiding stukken en documentatie 

7.3 Verslaggeving (eenvoudig verslag kunnen opstellen + evaluatie van de vergadering) 

7.4 Soorten verslagen: 

7.4.1 Besluiten- en/of actielijst: alleen de uitkomsten van de discussies 

7.4.2 Beknopt verslag: argumenten en uitkomsten van de discussies 

7.4.3 Uitvoerig verslag: alle serieuze bijdragen van de deelnemers 

7.4.4 Uitwerken van het verslag 

7.5 Rapporteren: enkele rapporteringvormen, -memo’s, dienstnota’s, enz. kunnen 

ontleden en opstellen 

8 Statistieken (gegevens in tabellen en grafieken kunnen interpreteren) 




10

Woord van de docent 

Beste student, 

Fijn dat je gekozen hebt voor de thuisstudie zakelijke communicatie. 

Ik ben je docente Astrid Verhulst. Ik ben afgestudeerd als medisch secretaresse en werk al 

sinds 1987 voor administratieve diensten. Ook heb ik verschillende managementfuncties 

gehad, waarin ik bijvoorbeeld gesprekken had met sollicitanten voor administratieve jobs. 

Tegenwoordig werk ik als zelfstandige en begeleid ik verschillende cliënten bij hun 

administratie. Al deze jarenlange ervaring en kennis heb ik nu speciaal voor jou samengevat 

in deze uitgebreide en overzichtelijke thuisstudie zakelijke communicatie! 

Ik elke organisatie, van kleine KMO tot multinational, is een goede zakelijke communicatie 

van groot belang. Aan de hand van jouw communicatie vormt de buitenstaander (klant, 

leverancier, bezoeker, werkgever,…) een beeld het bedrijf. Vaak zullen potentiële klanten, 

leveranciers of werkgevers al dan niet voor je bedrijf kiezen in functie van de communicatie 

die je voert. Een professionele aanpak is dus geen luxe! 

Deze cursus helpt je een professionele communicatiemethode te ontwikkelen die je in elk 

bedrijf, maar ook in je privéleven van pas komt. De drie belangrijkste communicatiegebieden 

komen aan bod : telefoneren, zakelijke brieven en email schrijven en vergaderen. 

Voor iedereen die geïnteresseerd of gepassioneerd is in en door zakelijke communicatie 

kan deze cursus een aanzet betekenen om zich verder te ontwikkelen en door te groeien 

naar een bloeiende carrière vol werkgelegenheid en toekomstmogelijkheden! 

Als je vragen hebt over de theorie van deze cursus of als je oefeningen hebt opgelost, kan 

je die steeds aan me bezorgen per mail of met de post. Ik kijk deze dan met plezier na en 

bezorg je dan de nodige feedback. 

Ik wens je alvast veel succes bij het studeren! 

Je docente, Astrid Verhulst 

Freelance administratief assistente en personal assistant 




11

GRATIS HOOFDSTUK 

HOOFDSTUK 8: HANDELSCORRESPONDENTIE 

Bij een administratieve job hoort heel wat schriftelijke communicatie. Veel documenten 

bestaan standaard en rollen automatisch uit de bedrijfssoftware. Dit is bijvoorbeeld het geval 

voor orderbevestigingen, verzendnota’s, facturen, betalingsherinneringen. In kleinere of 

opstartende bedrijven worden deze documenten soms nog manueel opgemaakt. Voor de 

meeste documenten kan je een goede standaardbrief opmaken en deze als template 

aanmaken. Dan volstaat het om de specifieke gegevens aan te vullen en klaar is kees. 

Als je schriftelijk gaat communiceren is foutloos schrijven een eerste vereiste. In deze 

cursus wordt geen aandacht besteed aan talenkennis. Als je van jezelf weet dat je niet 

foutloos schrijft, raad ik je aan om daarvoor extra cursussen te volgen of om volgende 

websites te consulteren : 

http://woordenlijst.org/ : woordenlijst van de Nederlandse taal – officiële spelling 

Op www.taaladvies.net vind je allerlei grammaticale informatie. Zoek er bijvoorbeeld 

eens het hoofdstukje “d, t, dt” door. Je vindt het op de eerste pagina onder 

subrubriek. Als je het aanklikt zie je op de volgende pagina onder “resultaten” 8 links 

naar adviezen over dit onderwerp. 

Je kan ook gebruik maken van de volgende websites die online 

spellingsondersteuning geven: 

Op deze website kan je een deel van het woord ingeven en worden de correcte 

spellingsmogelijkheden met deze karakters weergegeven. Weet je bijvoorbeeld niet of je 

“ruggesteun” of “ruggensteun” moet schrijven, dan kan je hier, als je “rugge” intikt, zien dat 

de juiste spelling “ruggensteun” is. 

http://www.nederlandsewoorden.nl/ 

Op volgende website kan je een tekst kleven en wordt er gecontroleerd of er woorden 

moeten worden gewijzigd naar de nieuwe spelling. Let wel op: er wordt geen controle 

uitgevoerd op correcte spelling of gramaticale fouten ! 

http://woordenlijst.org/omspeller/ 




12

1.1 Een brief schrijven doe je niet zomaar 

1.1.1 De voorbereiding, een vijfstappenplan 

Vooraleer je aan je brief begint, sta je best eens stil bij volgende punten : 

Stap 1 : Het doel van je brief 

Een zakelijke brief heeft een inhoudelijk doel (een offerte, een verkoop realiseren, 

om inlichtingen vragen, een vraag om inlichtingen beantwoorden, een afspraak 

bevestigen,…). 

Naast het inhoudelijk doel heeft een zakelijke brief echter ook een relationeel doel. 

(de klantenrelatie verstreken, een professionele indruk nalaten van je bedrijf,….) 

Stap 2 : Het soort lezer (je doelpubliek) 

Verplaats je in de situatie van de lezer. Hierbij kan je volgende vragen stellen : 

Richt je de brief aan één lezer of aan een groep lezers ? Wat is de 

beslissingsbevoegdheid van deze personen ? 

Wat is de achtergrondkennis van deze lezer(s)? Kan je vakjargon 

gebruiken of moet de brief leesbaar zijn voor leken ? 

Wat zijn de behoeften van de lezer(s) ? Wil die lezer formeel 

aangesproken worden ? Hoe staat die lezer tegenover het onderwerp 

van de brief ? 

Stap 3 : Wat er aan vooraf ging 

Zorg dat je alle informatie van voorafgaande contacten 

over het onderwerp (mondeling of schriftelijk) even 

doorneemt. Verwijs ook naar deze contacten. 

Stap 4 : Wat je zeker moet vermelden 

Schrijf in puntjes op wat in de brief moet komen. Op dit moment volstaan trefwoorden. 

Je hoeft het nog niet in een zin te gieten 




13

Stap 5 : De beste indeling/aanpak 

Nu je weet wat je zal schrijven, bepaal je eerst de logische en strategische opbouw van 

je brief. Wat schrijf je eerst ? Wat komt daarna ? 

Logisch kan bijvoorbeeld zijn dat gebeurtenissen op volgorde van de tijd beschreven 

worden. Strategisch kan bijvoorbeeld ook zijn dat je eerst je product voorstelt en daarna 

pas de specificaties. Omgekeerd kan ook, zodat je eerst de goede resultaten die je met 

het product behaalt, benadrukt (om de lezer onmiddellijk mee te krijgen in je verhaal), en 

dan pas vertelt wat het product eigenlijk is. Afhankelijk van het antwoord op deze vragen 

zal de opbouw en formulering van je brief verschillen. 

Enkele tips : 

Vraag je af wat de belangrijkste vragen van de lezer zijn en 

beantwoordt deze in de inleiding van je brief. Wek dus met andere 

woorden onmiddellijk de aandacht van de lezer. 

In het slot van je brief benadruk je wat je zelf belangrijk vindt, wat je 

van de lezer verwacht. Formuleer een concrete vraag of zorg voor een 

aanmoediging. 

1.1.2 Het schrijven van je brief 

Overweeg of je best een directe of indirecte structuur gebruikt. 

o Directe structuur : de belangrijkste boodschap van je brief 

komt aan het begin. Dit doe je bij neutrale brieven of brieven 

met goed nieuws. 

o Indirecte structuur : de belangrijkste boodschap van je brief 

komt aan het eind van je brief. Dit doe je bijvoorbeeld bij 

brieven waar je slecht nieuws meldt of nieuws dat de lezer niet 

verwacht. In de zinnen ervoor bouw je dan de fundering van de 

melding van slecht nieuws op. Zo bereid je de lezer voor op het 

slechte nieuws, alvorens het daadwerkelijk te brengen. 

Nu je in grote lijnen hebt vastgelegd hoe je brief er zal uitzien, kan je stuk voor stuk de 

punten en trefwoorden uitwerken tot zinnen en alinea’s. Zo kom je tot de eerste versie 

van je brief. 




14

Deze eerste versie zal je daarna nog nalezen en controleren op leesbaarheid, spelling, 

grammatica, netheid en bladschikking vooraleer verzonden wordt. Ik raad je aan om 

tijdens de duur van deze cursus regelmatig te oefenen in het schrijven van brieven en e- 

mails. Hoe meer je schrijft, hoe vlotter de woorden en zinnen uit je pen of toetsenbord 

zullen stromen! 

1.2 Belang van de zakenbrief 

Ook al vervangt e-mail heel wat van de correspondentie per brief, toch is het in sommige 

gevallen beter om een ‘ouderwetse’ brief te schrijven. Een brief heeft namelijk juridische 

waarde, een fax of e-mail echt niet. 

Voordelen van brieven: 

Een brief heeft juridische waarde. 

Een brief heeft meer status en krijgt de nodige aandacht. In de meeste bedrijven worden 

brieven beantwoord en zelfs geregistreerd in de administratie. 

In een brief kan je gegevens en afspraken duidelijker vastleggen. 

Een brief kan je naar meerdere mensen tegelijk sturen 

Een brief is weloverwogen en doordacht. Met een goede brief bereik je een doel. Je kan 

er bijvoorbeeld een moeilijke boodschap mee overbrengen op een zo tactvol mogelijke 

manier. 




15

1.3 Commercieel-technische evaluatiecriteria: duidelijkheid, correctheid,gepastheid, 

aantrekkelijkheid 

1.3.1 Duidelijkheid 

A) Structuur – overzichtelijkheid 

Werk in alinea’s. Zorg ook dat de drie delen van je brief duidelijk zijn: 

Inleiding : hier komt de introductie van het onderwerp (de aanleiding) 

Midden : waarover het gaat of wat er aan de hand is (de kwestie) 

o Het midden van je brief kan uit verschillende alinea’s bestaan. 

Slot : Hier komt de aansporing om iets te doen, het verzoek tot actie 

(de actie) 

B) Refereren naar eerdere communicatie 

Refereer je naar bepaalde communicatie, zorg dan dat je duidelijk de 

correcte referentie en datum vermeldt. 

C) Begrijpelijk 

Schrijf afkortingen voluit. 

Gebruik enkel jargon als je zeker weet dat de lezer deze woordenschat 

kent en begrijpt. 

D) Gebruik korte zinnen met een duidelijke zinsbouw. 

Gebruik komma’s waar nodig. Maak bij opsommingen gebruik van 

opsommingtekens en insprongen, zodat de informatie duidelijk 

gepresenteerd wordt. 

E) Wees concreet 

“te zijner tijd” wordt bijvoorbeeld “in de loop van volgende week” of “tegen 

14/08” of “zodra u ons de nodige documenten bezorgt”) 

F) Correcte spelling en grammatica 

Maak in eerste instantie gebruik van de spellingscontrole in een 

tekstverwerkingsprogramma om de eerste fouten er uit te halen. Deze 

programma’s zullen echter niet alle fouten corrigeren, dus moet je zelf nog 




16

nalezen op eventuele fouten in schrijfwijze en op vlak van zinsbouw. Let op 

gebruik van hoofdletters en eventuele dt-fouten. 

Tip : let er ook op dat elke zin een onderwerp heeft! 

G) Correct gebruik van leestekens 

Elke nieuwe zin van een brief begint met een hoofdletter. 

Na elke zin komt een leesteken. 

Een punt of komma komt onmiddellijk na de laatste letter. 

Bij vraagtekens, uitroeptekens en 

dubbele punten heb je de keuze of 

je al dan niet een spatie voor het 

leesteken gebruikt. Bij een 

puntkomma komt een spatie voor 

en na het leesteken. 

Na een punt, komma, dubbele punt, 

punt komma, vraagteken en 

uitroepteken komt altijd een spatie. 

H) Vermijd dubbele negaties (twee negaties heffen elkaar op) 

“om geen misverstanden te vermijden”, betekent bijvoorbeeld dat 

je misverstanden wil. 

“dat voorstel zal nooit niet goedgekeurd worden”, betekent dat het 

goedgekeurd zal worden. 

I) Zet naamwoorden indien mogelijk om in werkwoorden 

Schrijf niet “Ik contacteer de transporteur om een versnelling van 

uw levering te bekomen”, maar wel “Ik contacteer de transporteur 

om uw levering te versnellen.” 

Schrijf niet “Wij zorgen voor de levering van uw goederen”, maar 

wel “Wij leveren uw goederen” 




17

J) Zorg ervoor dat je brief aantrekkelijk opgesteld is 

Zorg dat je brief niet afstandelijk of onpersoonlijk overkomt. 

Gebruik dus niet teveel clichés of overmatig stijf geformuleerde zinnen. 

Schrijf niet “Naar aanleiding van uw schrijven van 14 juli stuur ik u 

hierbij onze offerte voor partytenten”, maar wel “In uw brief van 14 juli 

vroeg u om een offerte voor 12 partytenten. Ik kan u het volgende 

aanbieden : …“ 

Schrijf niet “Hierbij delen wij u mee dat ….”. Dit is omslachtig en 

nietszeggend. Kom dus onmiddellijk tot de kern en zeg wat je te 

zeggen hebt in plaats van aan te kondigen dat je iets zal zeggen. 

o Gebruik een actieve vorm voor het werkwoord (vermijd de lijdende vorm) 

Schrijf niet : “Uw bestelling wordt met zorg voorbereid”, maar wel “wij 

bereiden uw bestelling met zorg voor” 

Schrijf niet : “Uw vraag naar een afbetaalplan wordt in een aparte brief 

beantwoord door onze boekhouder Mr. Van Gits”, maar wel, “Onze 

boekhouder Mr. Van Gits beantwoordt uw vraag naar informatie in een 

aparte brief” 

Schrijf niet “Uw vraag wordt beantwoord”, maar wel “Ik beantwoord uw 

vraag” 

Schrijf niet “Ik hoop dat mijn vraag wordt beantwoord”, maar wel “Kunt 

u mijn vraag beantwoorden?” 

Schrijf niet “Voor het afspreken van voorwaarden kan u zich richten tot 

onze verkoper Piet Janssens”, maar wel “De voorwaarden van het 

contract kan u samen met onze verkoper, Piet Janssens bespreken” 

Schrijf niet “Hopende u hiermee voldoende te hebben ingelicht”, maar 

wel “Ik vertrouw erop dat u hiermee voldoende informatie hebt. Zo niet, 

dan kan u mij steeds terug contacteren.” 




18

Schrijf niet “De geplande werken gaan op 14 oktober van start”, maar 

wel “Wij starten op 14 oktober met het egaliseren van uw parking” 

Schrijf niet “Ik was tewerkgesteld als…”, maar wel “Ik werkte als…” 

1.3.2 Psychologische criteria: dienstbetoon, standpunt van de schrijver en van 

de lezer, persoonlijkheid 

Dienstbetoon of hulpvaardigheid 

A. Maak in je brief duidelijk dat je de lezer begrijpt en dat je geluisterd hebt naar zijn 

behoeftes of opmerkingen. Je beantwoordt zijn vragen in de inleiding van de brief. 

Neem vroegere communicatie (telefonisch en schriftelijk) door en vraag je af wat de 

belangrijkste vragen van de lezer zijn. Daarna beantwoord je deze in de inleiding van 

je brief. Wek dus met andere woorden onmiddellijk de aandacht van de lezer. 

B. Laat weten dat je voor hem klaar staat. Ook vermeld je hoe en wanneer de lezer je 

kan bereiken. 

“Aarzel niet om me te contacteren op 02/345.67.89, indien u hierover nog vragen 

heeft. U kunt me bereiken van maandag tot en met vrijdag tussen 8.30 uur en 12.00 

uur en tussen 13.00 en 17.00 uur.” 




19

C. Informeer de lezer correct. Doe indien mogelijk iets meer dan wat de lezer verwacht. 

“Omslagen hebben wij niet in ons gamma, maar onze klant Antalis is 

gespecialiseerd in omslagen en zal uw vragen met plezier beantwoorden. U 

kan hen bereiken op …..” 

“Mr. Peeters kan uw vragen beantwoorden. Hij staat voor u klaar op 

02/345.67.89 of y.peeters@fortis.com” 

“Dit formaat van offsetplaten leveren wij enkel op aanvraag. De normale 

leveringstermijn is 8 weken. Omdat u de platen dringend nodig heeft, kan ik u 

echter ook een iets groter formaat voorstellen voor dezelfde prijs. Wij 

versnijden de platen gratis op het gewenste formaat. Laat u mij ten laatste 

tegen eind deze week weten wat u verkiest ? Tot dan reserveer ik in elk geval 

het groter formaat voor u in onze stock” 

Standpunt van de schrijver en van de lezer 

Schrijf de brief in de u-vorm in plaats van ik de ik-(of wij) vorm. Zo schrijf je lezersgericht in 

plaats van schrijversgericht (wij). Dit vergroot de betrokkenheid van de lezer. 

Schrijf persoonlijk 

Schrijversgericht : “Wij werken aan de implementatie van een programma 

waarmee via onze website bestellingen kunnen worden” 

Lezersgericht : “U kan binnenkort ook via onze website uw bestellingen 

doorgeven” 

Probeer de brieven die je schrijft zo persoonlijk mogelijk te maken door concreet te zijn. 

Onpersoonlijke woorden en termen vermijd je best zoveel mogelijk. 

Schrijf niet : “Men vindt de bediening goed”, maar wel “De klanten vinden de 

bediening goed” 

Schrijf niet : “Uit onderzoek blijkt dat het klienteel denkt dat….”, maar wel “Wij 

interviewden de klanten en zij vertelden ons dat …” 




20

Schrijf niet : “Fortis raadt u deze verzekering sterk aan”, maar wel “Als Fortis- 

Wees positief 

medewerkers raad ik u deze verzekering sterk aan” 

Probeer de zaken zoveel mogelijk positief te verwoorden. De kans op weerstand is dan veel 

kleiner. 

Schrijf niet “Ik kan je helaas het antwoord vandaag niet bezorgen want ik ben 

niet op kantoor” maar wel “Ik ben vandaag niet op kantoor, maar ik bezorg je 

morgen een antwoord” 

Schrijf niet “Ik moet u helaas meedelen dat deze goederen niet in voorraad 

zijn” maar wel “Wij leveren uw bestelling op 14 augustus”. 

Zelfs bij klachten kan de bewoording positief zijn : 

Schrijf niet “Door de onophoudelijke verkeerde leveringen, is onze voorraad 

van verschillende producten uitgeput, waardoor we de bestellingen van onze 

klanten niet kunnen uitvoeren. Gelieve dus dringend voor een oplossing te 

zorgen”, maar wel : “Indien u ons tijdig en correct levert, kunnen wij ook op tijd 

onze klanten beleveren. Kunt u mij nog voor het eind van de week een 

levering van… bezorgen ?” 

Sluit je brief op een positieve manier af. Gebruik daarbij woorden als danken, wensen, 

overtuigd zijn van, rekenen op, vertrouwen, verwachten, uitkijken naar,… 

“Alvast bedankt voor uw medewerking” 

“Ik kijk uit naar een goede samenwerking” 

“Ik wens u veel succes met dit project” 

1.4 Vereisten naar de vorm 

1.4.1 Bladspiegel, enveloppen (BIN-normen) 

Het bureau voor normalisatie (www.nbn.be) werd vroeger Belgisch instituut voor normalisatie 

(BIN) genoemd. Daar komt het woord BIN vandaan. Dit instituut zorgt voor de bepaling en 

publicatie van normen voor allerlei activiteiten en producten. 




21

Als deze normen door iedereen worden gerespecteerd, dan zien alle documenten en 

omslagen er ongeveer gelijk uit, wat leesbaarheid verhoogt (je weet welke informatie je waar 

kan vinden en daardoor verlies je minder tijd om de volledige brief door te lezen). Zo bestaan 

er onder andere normen voor briefpapier, het schrijven van brieven en de omslagen. Deze 

BIN-normen kan je aankopen via de website van het NBN. 

Dit zijn de 3 normen voor zakelijke documenten. 

1. Bladspiegel 

Papierformaat 

Marges 

A4 (210 mm x 297 mm) 

links: minimaal 20 mm (de bredere marge is voorzien voor het 

opbergen in een ringmap) 

rechts : minimaal 10 mm 

boven : minimaal 13 mm 

onder : minimaal 5 mm 




22

Regelafstand 

De gebruikte regelafstand is 1. 

Markeringen 

Vouwlijn (om gemakkelijk in 3 te kunnen vouwen ): 

Voor omslagen van 110 mm : vouwlijn op 105 mm 

Voor omslagen van 114 mm : vouwlijn op 108 mm 

Een middenstreep (om gemakkelijk te kunnen perforeren) deelt de hoogte 

in 2 aan de linkerkant van het blad. De streep staat dus op 148,5 mm 

Het briefhoofd /de voettekst 

De meeste bedrijven gebruiken voorgedrukt papier met briefhoofd. Het 

briefhoofd komt aan de linkermarge en bevat naam en het logo van de 

organisatie. Eventueel kunnen daarachter het adres en de andere 

bedrijfsgegevens vermeld worden. Deze gegevens kunnen echter ook in 

de voetruimte vermeld worden : 

postadres 

telefoonnummer : gebruik het algemene telefoonnummer van het 

bedrijf 

e-mailadres : in het briefhoofd gebruik je altijd het algemeen e-mail 

adres van het bedrijf (meestal zoiets als info@xxx.be) 

website 

bank-en/of de postrekening (niet verplicht te vermelden) 

maatschappelijke zetel 

eventueel plaats en het nummer van inschrijving in het handelsregister 

het BTW-nummer (verplicht te vermelden op alle officiële documenten) 

Voor het telefoonnummer en faxnummer gebruik je het volgende 

formaat: 

o 02 345 67 89 

o 015 67 89 10 

o 0477 77 77 77 




23

Je mag de internationale code (voor België) +32 gebruiken om het 

nummer vooraf te gaan. In dit geval laat je de nul vooraan het 

telefoonnummer vallen. 

+32 2 245 67 89 

Het e-mailadres is in kleine letters en zonder spaties : 

info@thuisstudie.be 

Website : 

www.thuisstudie.be 

Handelsregister en BTW nummer schrijf je in groepjes van 3 cijfers met 

een spatie tussen de cijfers 

123 456 789 

Het adres van de bestemmeling of ontvanger van de brief 

Op 5 cm van de bovenkant van het blad komt het adresblok in een 

rechthoek van 83 x 35 mm, zodat het adres zichtbaar is in het venster van 

een vensteromslag. Werk je met standaard vensterenveloppen, dan komt 

het adresblok aan de rechterkant van de pagina. Er wordt echter meer en 

meer geopteerd om enveloppen te gebruiken waarvan het venster aan de 

linkerkant staat. In dit geval komt het adresblok uiteraard links te staan. 

Voorbeeld 1: 

AANGETEKEND 

De heer Emiel Vervaecke 

Tuinderijenvennootschap 

Toekomstlaan 12 

2800 MECHELEN 




24

Voorbeeld 2 : 

Monsieur Paul Guerre 

Directeur Commerciale 

Sanicef sa. 

14 c Rue Saint-Honoré 

75001 PARIS 

FRANKRIJK 

Let op volgende zaken : 

Zet geen witregel tussen de adresregels. 

De eerste adresregel bevat de specifieke vermelding 

(aangetekend, dringend, luchtpost, persoonlijk,…) 

Richt je in de volgende adresregel aan de persoon of afdeling voor 

wie de brief bestemd is. De voornaam komt vóór de familienaam. 

De beleefdheid vraagt dat je minstens een initiaal van de voornaam 

vermeldt. “t.a.v.” (ter attentie van) wordt in moderne brieven niet 

meer gebruikt. De BIN-normen raden dit ook af. 

Gebruik de aanschrijftitels “De heer” of “Mevrouw” en schrijf ze 

voluit met enkel een hoofdletter aan het begin. Titels worden 

afgekort vóór de naam geplaatst : “Ing. Peter De Vos”, “Prof. 

Etienne Mestdagh”, “Dr. De Geest”. Schrijf alles in kleine letters 

behalve waar een beginhoofdletter vereist is. Voorbeeld: “Marie- 

Louise Van der Auwera”. 

Op de volgende adresregel(s) (maximum 2 regels) komt de functie 

en/of afdeling. 

Daaronder komt de naam van de onderneming. 

In een adres met een busnummer schrijft je het woord “bus” voluit. 

In geval het huisnummer een letter heeft, laat je een spatie tussen 

het cijfer en de letter en schrijf je de letter in kleine letters. 

Tussen het postnummer en de plaatsnaam komt slechts 1 spatie. 




25

Schrijf de plaatsnaam (en bij buitenlandse correspondentie het 

land) in hoofdletters. 

Een buitenlands adres schrijf je in de taal van de geadresseerde, 

met uitzondering van het land, want dat wordt gelezen door de 

Belgische post. Het land schijf je in hoofdletters en komt op de 

laatste adresregels. 

Ter info : In de instructies van de post (en ook in andere lectuur over 

bladschikking), is de volgorde meestal anders. 

De referentieregels (uw kenmerk / ons kenmerk) 

Zorg ervoor dat de referentieregels niet zichtbaar zijn in het venster van de 

envelop. Zet ze daarom op minstens 9 cm afstand van de bovenkant van het 

blad (inclusief marge). In de referentieregels verwijs je naar eventuele 

voorgaande communicatie : 

• “uw bericht van”, met daaronder de datum van de eerdere 

communicatie ( brief, email, fax, telefoongesprek) waarop 

je nu antwoordt. 

“uw kenmerk”, met daaronder de referentie van het document 

dat je beantwoordt. 

“ons kenmerk”, met daaronder de referentie van het document 

dat je schrijft. 

Om je eigen kenmerk op te bouwen kan je bijvoorbeeld een 

combinatie van letters en cijfers gebruiken die aanduiden wie 

(of welke afdeling) de brief schreef en waar die opgeborgen is. 

Verander je van werk, vraag dan eens na of hierover bepaalde 

afspraken bestaan in het bedrijf. 

“bijlage(n)” met daaronder het aantal bijlagen. Dit gedeelte kan 

ook onderaan in de brief staan. In dit geval hoeft het niet meer 

in het briefhoofd vermeld te worden. 




26

De plaatsnaam (met kleine letters, behalve beginhoofdletter) 

met daaronder de 

Datum in één van volgende formaten : “25 augsutus 2011” of 

“25.08.2011” of “2011-08-25”. 

Voor de kenmerken gebruik je de volgende tabafstanden : 

Bij 4 kenmerken: 

Kenmerk 1 : op de linkermarge, op 33 mm 

Kenmerk 2 : op 75 mm 



Voorbeeld van 2 referentieregels met 4 kenmerken: 

uw bericht van uw kenmerk ons kenmerk Mechelen 

22.08.2011 AZ212 VAV918.08 25.08.2011 

Bijlage(n) contactpersoon e-mailadres 

2 Astrid Verhulst astrid@student.be 




27

Bij 5 kenmerken: 

Kenmerk 1 : op de linkermarge, op 33 mm 





Voorbeeld van 2 referentieregels met 5 kenmerken: 

uw bericht van uw kenmerk ons kenmerk bijlage(n) Mechelen 

22.08.2011 AZ212 VAV918.08 2 2011-08-25 

Datering 

Aan de rechtermarge staat de plaatsnaam en de datum 

van de brief. Ze kunnen deel uitmaken van de 

referentieregel van de brief. De plaatsnaam is in kleine 

letters geschreven, behalve waar een beginhoofdletter 

vereist is, zoals “Heist-op-den-Berg”. 

De datum kan op 2 manieren geschreven worden : 

Het briefonderwerp 

• 24 augustus 2011 

• 2011-08-24 (yyyy-mm-dd) 

Het onderwerp geeft beknopt weer waarover de brief gaat. De BIN-normen 

schrijven als volgt voor : 

het onderwerp van de brief wordt niet meer voorafgegaan door 

“betreft” of “onderwerp”. 

Het onderwerp komt tegen de linkermarge. 




28

Het onderwerp kan eventueel wel een opvallende opmaak hebben 

(cursief, vet gedrukt of onderlijnd) 

De aanhef of aanspreking 

Boven de aanspreking zet je twee witregels 

Na de aanspreking zet je eventueel een komma (zonder kan ook) . 

Onder de aanspreking komt terug minimum 1 witregel. 

Pas de aanspreking aan in functie van jouw verhouding tot de lezer. 

Een goede bekende spreek je aan met “Beste”, bijvoorbeeld “Beste 

Frans” 

Een formele brief open je met “Geachte”, bijvoorbeeld “Geachte heer 

Belles” of “Geachte mevrouw Dehou”. Hierbij worden heer en mevrouw 

met kleine letter geschreven. In tegenstelling tot de adressering 

gebruik je hier geen voornaam. 

Ken je de bestemmeling niet bij naam, dan kan “Geachte heer” en 

“Geachte mevrouw” op twee afzonderlijke regels of “Geachte heer of 

mevrouw” op één regel gebruikt worden. 

Ook “Geachte” gevolgd door de groep waartoe de persoon behoort kan 

gebruikt worden : 

“Geachte klant” 

“Geachte medewerker”. 

“Geachte bestuursleden” 

“Geacht bestuur” 




“Geachte leden van de Ondernemingsraad”. 

• Gebruik in de aanspreking geen functie of titel zoals “Geachte 

directeur” of “Geachte Professor” 

• Gebruik geen initialen in de aanspreking. Schrijf dus niet “Geachte 

mevrouw A. Hen” 

29

De brief zelf 

In de brief zelf vind je de volgende structuur : 

Inleiding : hier komt de introductie van het onderwerp (de aanleiding) 

Midden : waarover het gaat, wat er aan de hand is (de kwestie) 

Slot : Hier komt de aansporing om iets te doen, het verzoek tot actie (de 

actie) 

De brief bestaat uit verschillende alinea’s. 

Begin daarbij elke alinea zonder insprong tegen de linkermarge. 

Gebruik een witregel tussen de verschillende alinea’s. 

Pas een enkele regelafstand toe. 




30

Vragenreeks 

Op het einde van elk hoofdstuk (of na enkele hoofdstukken) vind je oefeningen die je thuis 

kan maken. Je kan deze gedurende één jaar (via e-mail) naar jouw persoonlijke docente 

Astrid Verhulst sturen. Zij zal deze oefeningen dan verbeteren en je vervolgens feedback 

bezorgen. Door het maken van deze oefeningen ben je beter voorbereid op de vragen van 

het examen! 

1. Welke schrijfwijze van het e-mailadres is de correcte? 

a. sandra@hotmail.com 

b. Sandra@hotmal.com 

c. Sandra (spatie) @hotmail.com 

2. Welke schrijfwijze van het BTW nummer is de correcte? 

a. 123456789 

b. 12 34 56 78 9 

c. 123 456 789 

3. Welke schrijfwijze van de onderstaande datum is NIET correct? 

a. 24 augustus 2011 

b. 24/08 2011 

c. 2011-08-24 

4. Wat is GEEN voordeel van een brief? 

a. Een brief heeft juridische waarde 

b. In een brief kan je gegevens en afspraken duidelijker vastleggen 

c. Een handgeschreven brief wekt vertrouwen op bij de ontvanger 




31

Handleiding bij de opleiding 

Hoe kan ik huistaken inzenden? 

Bij elk hoofdstuk in de cursus zal je oefeningen en huistaken vinden. De oplossingen zijn 

vaak terug te vinden op de studentenpagina. Je kan deze taken ook steeds doorsturen naar 

je persoonlijke docent via e-mail of met de post. Deze zal je taken dan verbeteren en je er 

feedback op geven. Uiteraard kan je je docent ook steeds via e-mail contacteren als je 

vragen hebt in verband met de cursus! 

Hieronder vind je de mogelijkheden om je huistaken naar je docent te sturen: 

A. Huistaken versturen via e-mail: 

1. Zodra je één of meerdere huistaken hebt afgewerkt, kan je deze via e-mail doorsturen 

naar het e-mailadres van je docent. 

2. Vermeld duidelijk je naam, voornaam en studentennummer. 

B. Huistaken versturen via de post: 

1. Zodra je één of meerdere huistaken hebt afgewerkt, kan je deze ook opsturen via de post. 

2. Je stuurt best een kopie van je werk op, zodat je het origineel zelf kan bewaren. 

3. Stuur altijd een lege retourenveloppe mee met je huistaken. Voorzie deze enveloppe van 

voldoende postzegels en schrijf je adres erop. Zorg ervoor dat je je enveloppe voldoende 

gefrankeerd hebt, zodat je docent je taken gemakkelijk naar jou kan terugsturen. 

4. Stuur je huistaken naar: Ondernemersschool, Frankrijklei 127, 2000 Antwerpen 




32

Hoe kan ik inloggen op mijn persoonlijke studentenpagina? 

Inloggen op de studentenpagina is heel eenvoudig. Je surft naar www.studentenpagina.be 

in de titelbalk bovenaan. Je komt terecht op volgende pagina: 

JOUW LOGIN: 

studentxx 

JOUW PASWOORD: 

xxxxxxx 

Vervolgens wordt er een login en een paswoord gevraagd. Bij login typ je studentxx’ in. Het 

paswoord is xxxxxx’. Let er wel op dat je enkel kleine letters gebruikt en dat je alles aan 

elkaar typt. Klik vervolgens op het vakje ‘enter’. 

Opgelet: deze informatie wordt regelmatig geüpdated. Je kan dus best regelmatig een kijkje 

nemen op deze studentenpagina. 

Hoe kan ik mijn examen afleggen? 

Als je heel de cursus hebt doorgenomen en alle huistaken hebt doorgestuurd, kan je examen 

afleggen. Je legt je examen af in één van onze campussen (Antwerpen, Gent of Hasselt) 

tijdens de kantooruren. Alle inschrijvingsdocumenten kan je verkrijgen via de school. 

Je kan telefonisch een afspraak maken op het nummer 03/292.33.30. 

Hoe kan ik stage doen? 

Om de praktijk onder de knie te krijgen, kan je stage doen bij jou in de buurt. Deze stage is 

volledig vrijblijvend, maar wordt wel sterk aangeraden. Het is een goede referentie om later 

professioneel aan de slag te gaan en praktijkervaring op te doen. Dit stagecontract vraag je 

aan bij het centrale secretariaat in Antwerpen. 




33

Ben je overtuigd van de professionele kwaliteit van onze cursus? Dan kan je je 

inschrijven via het inschrijvingsformulier via onderstaand inschrijvingsformulier. 

Firmanaam en BTW-nummer 

Naam 

Voornaam 

Straat + huisnummer 

Postcode + gemeente / stad 

Telefoon 

GSM 

E-mailadres 1 

E-mailadres 2 

Geboortedatum 

INSCHRIJVINGSFORMULIER 

Heeft u reeds les bij ons gevolgd? JA / NEE – CURSUS: 

Wenst u een factuur? JA / NEE 

Handtekening 

Gelieve het cursusgeld te storten op rekeningnummer 001-5806085-32 van CVA, Frankrijklei 127 te 

2000 Antwerpen met vermelding van je naam + naam thuisstudie + je adres. Je inschrijving is pas 

definitief geldig nadat je het inschrijvingsgeld met de juiste vermeldingen hebt overgeschreven. Bij 

annulatie of stopzetting van de opleiding wordt het inschrijvingsgeld niet terugbetaald. Meer 

inlichtingen kan je verkrijgen via e-mail op info@thuisstudie.be, op de website 

www.centrumvoorafstandsonderwijs.be of op het nummer 03/292.33.30. Bij ondertekening van het 

inschrijvingsformulier verklaar je akkoord te gaan met onze algemene voorwaarden. 




34

Waarom kiezen voor Centrum Voor Afstandsonderwijs (CVA)? 

CVA is een erkende opleidingsverstrekker. 

CVA is erkend opleidingsverstrekker van de overheid. Zo ben je zeker van de 

kwaliteit en kan je van subsidies genieten. 

CVA heeft het ISO 9001-2000 certificaat. Dit is een onafhankelijk kwaliteitslabel 

dat na een grondige audit aan onze school werd toegekend. Zowel ons 

cursusmateriaal als de docenten en de secretariaatswerking kregen een positieve 

beoordeling. Regelmatige controles garanderen de kwaliteit volgens de laatste 

normen. 

CVA is erkend door een groot aantal beroepsfederaties. 

CVA staat voor professionalisme en kwaliteit. 

Al onze opleidingen en cursussen worden ontwikkeld en geschreven door 

zelfstandige specialisten met jarenlange beroepservaring. 

Wij garanderen een maximaal contact tussen studenten en docenten. 

CVA wil jouw carrière zo ver mogelijk op weg helpen. Daarom bieden wij onze 

thuisstudenten ook de mogelijkheid om privélessen of workshops te volgen. 

CVA staat voor klantvriendelijkheid en flexibiliteit. 

Je bepaalt zelf wanneer je aan je nieuwe toekomst werkt. Je kan onze opleiding 

starten en de cursus instuderen wanneer het voor jou het beste uitkomt. 

Je kan een gratis hoofdstuk op onze website downloaden. Op deze manier krijg 

je een beter beeld van de specifieke opleiding. Deze eerste hoofdstukken helpen 

je bij het maken van de juiste studiekeuze. 

Bovendien kan je de cursus die je interesse wekt voor aanvang van de thuisstudie 

eens rustig komen inkijken op ons secretariaat. 

Indien je twijfels of vragen heeft, ben je ook steeds welkom op ons secretariaat 

voor een adviserend gesprek 




35

CVA houdt de financiële drempel zo laag mogelijk. 

Omdat CVA als opleidingsverstrekker van het Ministerie van de Vlaamse 

Gemeenschap erkend is, kan je als werknemer met opleidingscheques ter 

waarde van 250 euro per jaar betalen. Als zelfstandige krijg je via de 

opleidingsportefeuille een korting van 50% op het inschrijvingsgeld. 

Voor het examen worden geen extra kosten aangerekend. Bovendien krijg je 

een onbeperkt aantal herkansingen indien je de eerste keer niet slaagt. Ook 

voor deze herkansingen moet je niet extra betalen. 

CVA zorgt ervoor dat de thuiscursussen zo voordelig mogelijk zijn voor de student 

door ze op een economische manier te laten drukken zonder dat ze iets van hun 

kwaliteit en duidelijke structuur verliezen. 

CVA heeft een sterke reputatie. 

Binnen de branche van afstandsleren heeft onze school een sterke reputatie 

uitgebouwd. Onze diploma’s zijn hierdoor een mooi visitekaartje, waarmee je bij 

je cliënten of toekomstige werkgever meteen een positieve indruk maakt. 

Veel afgestudeerde studenten startten reeds hun eigen succesvolle zaak door 

het volgen van een thuiscursus bij ons. Kijk eens rond in je omgeving en je kent 

vast en zeker wel iemand die bij ons een opleiding heeft gevolgd! 




36

Deze cursus wordt uitgegeven door: 

Centrum Voor Afstandsonderwijs, onderdeel van de Ondernemersschool 

Frankrijklei 127 – 2000 Antwerpen 

Telefoon: 03.292.33.30 

Mail: info@thuisstudie.be 

Ondernemingsnummer: 0811.009.080 

Erkenningsnummer: DV.0107588 

Copyright 

© Centrum Voor Afstandsonderwijs, Frankrijklei 127, 2000 Antwerpen 

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen 

in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige 

wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere 

manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. 

Ondanks al de aan de samenstelling van de tekst bestede zorg, kan noch de auteur, noch de 

uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien 

uit enige fout die in deze uitgave zou kunnen voorkomen. 




37

Centrum Voor Afstandsonderwijs - Ondernemersschool

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?