meinummer - Remonstrantse Broederschap

EEN REMoNStRANtS APotHEKER oVER PIlleN eN gelUK
stagneert en door het toedienen van insuline zal het
lichaam weer goed kunnen functioneren. In het bloed is
het mogelijk om te bepalen hoeveel en wanneer dit toegediend
moet worden. Psychiatrische aandoeningen en
depressie worden echter veroorzaakt door een disbalans
in de verschillende hersenprocessen. Bij iedere patiënt
ligt deze disbalans anders en het is niet mogelijk op
dit moment om deze te bepalen en dan de juiste stof te
geven om het in orde te krijgen.
Anti-depressiva Wat in de medische en biofysiologische
wetenschap nu bekend is, is dat de processen in de
hersenen gestuurd worden door de kringlopen van drie
stoffen die er met elkaar voor zorgen dat wij als mensen
functioneren: serotonine, dopamine en noradrenaline.
De huidige geneesmiddelen die door de psychiaters
gebruikt worden, grijpen in op deze processen
om de stoffen zo goed mogelijk
weer in balans te krijgen. In grote
lijnen kun je stellen dat serotonine
zorgt voor geluk, dat dopamine
zorgt voor beloning en dat
noradrenaline zorgt voor
een kick. Vat dit niet op als
absoluut, waarschijnlijk is
het veel gecompliceerder
en waarschijnlijk
komen er veel meer
stoffen bij kijken.
Kenmerken van een
depressie zijn het
onvermogen om op
prikkels van buitenaf
te reageren,
om bijvoorbeeld
gelukkig of blij te zijn
met je kinderen, om te
genieten van leuke dingen
doen en om tevreden te zijn
met wat je doet. Patiënten
zijn inactief en lethargisch, ze
slapen veel, hebben vaak weinig
eetlust en hebben geen interesse in
en verantwoordelijkheidsgevoel voor
hun omgeving. Dikwijls als er in hun
omgeving niet op wordt gelet raken ze verslaafd
aan alcohol of andere drugs. Zelfmoordgedachten
zijn niet zeldzaam. Het is bijna onmogelijk om
als naaste ze nog te bereiken en het is belangrijk dat ze
behandeld worden om de glijdende schaal naar beneden
te voorkomen. Zo niet, dan lopen ze door o.a. geldproblemen
en uithuiszetting kans om op straat terecht te
komen.
De oudste groep medicijnen, de zgn. tricyclische antidepressiva,
werken voornamelijk op noradrenaline. Ze
worden door de huisarts nog wel gebruikt bij ouderen en
bij burn-out om de mensen te activeren. De tweede groep
die ontwikkeld is (de SSRI’s) werken op het serotonine en
het dopamine - systeem, het geluks- en beloningsgevoel.
Als bijwerking hierbij zien we impulsgedrag. Het is belangrijk
dat instellen op deze middelen onder begeleiding
gebeurt (opname), omdat de bijwerkingen in de eerste
drie weken al optreden en de antidepressieve werking
pas na 6 tot 12 weken intreedt. Impulsiviteit kan tot een
zelfmoordpoging leiden in de eerste weken. Tegen deze
bijwerking, impulsgedrag, worden middelen tegen epilepsie
gegeven. Een derde groep (SNRI’s)werken op het
serotonine en noradrenalinesysteem. In de praktijk herstellen
deze stoffen het dag- en nachtritme en de eetlust.
Sinds kort is er ook een middel dat op het dopamine- en
noradrenalinesysteem werkt, het zou weer plezier in het
doen kunnen teruggeven. Een veel oudere groep werkt
op alle drie systemen, maar geeft heel veel bijwerkingen
en deze middelen worden alleen gebruikt als uiterste
mogelijkheid.
Beperkte kans van slagen Al deze middelen hebben
maar een kans op slagen van 33%. Ook therapie door
psycholoog en psychiater hebben een kans van 33%.
Van tevoren is niet bekend wat nodig is, gestart wordt
altijd met gesprekstherapie, creatieve therapie en zo
mogelijk sporten.
Een behandeling met medicijnen wordt met een regime
uit een van de groepen gestart. Na de eerste twee tot drie
weken verdwijnen de bijwerkingen, na zes weken worden
de eerste tekenen van verbetering gezien, pas na twaalf
weken is duidelijk of het gekozen regime werkt. Zoniet
dan wordt overgestapt op een andere groep en zonodig na
12 weken weer. Blijkt een behandeling aan te slaan, dan
worden andere geneesmiddelen toegevoegd om eventuele
mindere aspecten van de behandeling te verbeteren. Bij
slaapproblemen en verminderde eetlust kan bijvoorbeeld
een kwart van een SNRI naast een ander antidepressivum
helpen.
Uiteindelijk wordt voor ongeveer 70% van de patiënten
een afdoende behandeling gevonden. Als dat het geval
is, dan kun je deze geneesmiddelen zien als middelen
tot geluk, niet alleen voor de patiënten, maar ook voor de
naasten. Misschien zal in de toekomst onze kennis verder
reiken en komen er effectievere middelen op de markt
die sneller werken en minder bijwerkingen kennen. Nu
moeten patiënten goed gemotiveerd zijn en blijven om
vol te houden. Een omgeving die steun geeft blijft onontbeerlijk.
•
Serra Schouwstra
Apotheker, lid van de gemeente Utrecht
jaargang 24 nr. 5 mei 2013 7