Nieuwsbrief JANUARI / FEBRUARI / MAART 2013 - Remonstrantse ...

Remonstrantse Gemeente
Lochem/Zutphen
Nieuwsbrief JANUARI / FEBRUARI / MAART 2013

Tijdens de dienst van 2 december 2012 werd onderstaand gedicht
voorgelezen. Ook voor de afwezigen bij die dienst een prachtig
gedicht om te lezen, daarom nemen wij het op in deze nieuwsbrief.
2
in deze Ontmoeting
denkend voelen
zonder weten
in vertrouwen
balancerend op de grens
van twijfel en overtuiging
in deze ontmoeting
houd ik vast
wat ik los laat
sta ik sterk
in mijn zwakte
groei ik tegen verwachting uit
tot wie ik altijd al was
Ingeborg ten Hoopen

Schenk ons tijd
Bij de opening van de ALV las ik een stuk tekst uit het
boekje ‘honderd kansen tot inkeer’ van André Dumas met
bovenstaande titel.
In deze haastige en drukke wereld is het goed om eens stil te
staan bij het begrip tijd.
Gunnen wij ons zelf de tijd of zijn wij bumperklevers op onze
eigen levensweg geworden? Haastig om de ander voorbij te
streven in plaats van de tijd nemen om een stukje met de ander
mee te lopen?
Geven wij onszelf de tijd om de ander te naderen en om onszelf
te hechten?
Geven wij God de tijd om ons te naderen? Hoeveel tijd hebben
wij nodig om datgene los te laten dat God belemmert om ons te
naderen? Gods tijd heeft geduld, maar hebben wij dat ook?
Kunnen wij aanvaarden dat de tijd van het herstel even langzaam
verloopt als die van het ziek worden?
Vragen om aan het begin van dit nieuwe jaar 2013 bij stil te
staan.
Ik hoop dat u zichzelf de tijd gunt om hierover na te denken en
om de weg naar de ontmoeting in te slaan.
Anke van Maanen
3

Kerkdiensten
Heeft u vervoer nodig, dan kunt u dit zelf regelen.
Zie voor alle adressen voor autodiensten de binnenkant van de kaft.
Diensten Rem. gem. Lochem-Zutphen, Emmastraat 10, Lochem
Aanvang 10.30 uur: iedere 1e en 3e zondag van de maand.
Datum Voorganger Collectedoel Koster
06-01 Liturgiecommissie, kinderkring Cordaid Memisa Miny
27-01 Ds. A.E.J. Kaal (em.), Apeldoorn SHLK Toto
03-02 Ds. A.E.J. Kaal, kinderkring Cordaid Memisa Gonnie
17-02 Ds. H. van den Berg, Ubbergen * Rem. Broederschap Janna/Mien
03-03 Ds. A.M.G. Haarman (em.),
kinderkring
Cordaid Memisa Mien/Janna
17-03 Ds. E.H. de Clercq Eigen diaconie Toto
28-03 Witte donderdag
mevrouw IL. Tan, Haarlem
Codaid Memisa
31-03 1e paasdag Liliane Fonds Gonnie/Mien
Ds. J.H. Röselaers, Amsterdam
07-04 Ds. nog niet bekend, kinderkring Miny
* Op zondag 17 februari 2013 zal de dienst worden nabesproken met
ds. H. van den Berg tijdens een broodjeslunch. Aanvang: ± 12 uur.
Diensten Rem. gemeente Doesburg, Antoniuskapel,
hoek Paardenmarkt/Gasthuisstraat, Doesburg
Aanvang 10.30 uur: iedere 2e en 4e zondag van de maand;
13-01 Mevr. M.M. van Zoest (Zetten)
20-01 20.00 uur: Oecumenische dienst o.l.v. ds. Ch. Kors
Molukse kerk (geen dienst in de Gasthuiskerk)
27-01 Dhr. J.A. Noordeman, Arnhem
10-02 Ds. nog niet bekend
24-02 Kerkdienst o.l.v. Liturgiecie, 14.00 uur voorstelling ‘Op het Leven’
10-03 Ds. H. van den Berg, Ubbergen
28-03 20.00 uur: Witte donderdag/avondmaal: Ds. M. de Klerck-Bets
29-03 20.00 uur: Goede Vrijdag: Ds. M. de Klerck-Bets
31-03 Pasen: Ds. M. de Klerck-Bets
Middagpauzediensten Zutphen
4
Iedere donderdag is er een oecumenische middagpauzedienst in de
Lutherse kerk, Beukerstraat 10 Zutphen van 12.15 tot 12.30 uur.

emonstranten
Van de Kerkenraad
Lochem/Zutphen
Voor diegenen die niet aanwezig konden zijn bij de algemene ledenvergadering
van 22 november jl., hierbij een korte besluitenlijst van de vergadering.
1. de notulen van de vergadering op 19 april 2012 worden, zonder wijzigingen,
goedgekeurd.
2. over de situatie rond de ziekte van de predikant hebben de leden en vrienden
separaat informatie ontvangen.
3. begin januari is er een afspraak tussen de kerkenraad en de algemeen secretaris
van de Broederschap, Tom Mikkers, inzake de toekomst van onze gemeente.
Bij deze bespreking tussen de kerkenraad en de algemeen secretaris zal tevens
een aantal leden/vrienden van de gemeente (niet-kerkenraadleden) betrokken
worden.
4. de kerkenraad en de aanwezigen maken zich grote zorgen over het tekort op de
begroting 2013. Desondanks wordt deze wel vastgesteld na toezegging van de
kerkenraad dat er in de komende voorjaarsvergadering een meerjarenbegroting,
gebaseerd op de uitgangspunten van een meerjaren- beleidsplan, zal worden
gepresenteerd. De verwachte huuropbrengst wordt op de begroting aangepast
i.v.m. de opzegging van de huurovereenkomst door de Christelijk Gereformeerde
Kerk/Vrijgemaakt Gereformeerde Kerk.
5. de heer M.E.C. Meijering wordt benoemd tot nieuw lid van de kascommissie.
6. de vergadering gaat akkoord met het laten vervallen van de kerkdienst op Goede
Vrijdag.
Namens de kerkenraad,
Willem Coops
‘Op het Leven’
Op 10 november jl. speelden Kees Posthumus en Juul Beerda in onze kerk het
stuk ‘op het Leven’
De kerk was goed gevuld en de aanwezigen werden zeer geboeid door de verhalen
uit de drie tradities – christendom, jodendom en islam – en door de wijze
waarop dit door beide heren werd verwoord.
Een Arminiusactiviteit om met een goed gevoel op terug te kijken.
Voor wie de voorstelling heeft moeten missen: u kunt in de herkansing!
Op 24 februari a.s. om 14.00 uur is de voorstelling te zien en horen bij onze Doesburgse
zustergemeente in de Gasthuiskerk aan de Gasthuisstraat in Doesburg.
Fondswerving
Na de herfstmarkt gaat de fondswerving door via de verkooptafel. U vindt daar nog
diverse smaken jam en chutney, een prima rode wijn, vogelvoer etc.
Probeert u ook eens om een doosje wijn te koop aan te bieden aan uw familie of
vrienden – 6 flessen voor € 43,-. Het onderhoudsfonds van onze kerk heeft deze
bijdrage uit de fondswerving hard nodig!
5

De herfstmarkt 2012
Een ruim aanbod van mooie nieuwe en 2de-hands spullen, prenten, antiek, boeken,
grammofoonplaten etc. etc. Een prima PR vooraf, waardoor er meer kijkers
en kopers waren dan voorgaande jaren. Een gezellige sfeer dankzij prachtig vioolspel
van George Constantin met pianobegeleiding. Enthousiaste verkopers, die
ook veel verkochten voor redelijke prijzen. Netto opbrengst van de dag: € 2200,-.
Door de na-verkoop bij de verkooptafel in de koffieruimte en de wijnverkoop kan de
uiteindelijke opbrengst voor het onderhoudsfonds nog wat hoger worden, maar of
we daarmee de € 4000,- halen? In ieder geval dank aan iedereen die deze dag tot
een succes heeft helpen maken.
Anke van Maanen
Vlak na de sluitingstijd van de vorige Nieuwsbrief kregen wij het volgende stuk van
Joost Wery, dat wij u toch niet wil onthouden.
Rutger Kopland, een herinnering
Toen half juli Rutger Kopland overleed, dacht ik terug aan onderstaand gedicht
van hem. Ik gebruikte het anderhalf jaar geleden op een ‘commemmoration gathering’
voor mijn jongste broer in Seattle (USA), die een paar weken tevoren was
overleden. Het is in Amerika niet ongebruikelijk, dat de begrafenis of crematie in
engste kring plaatsvindt en dat een tijd daarna een herdenkingsbijeenkomst gehouden
wordt om familie, vrienden en collega’s in staat te stellen aanwezig te zijn
- de V.S is een groot land ! - en hen gelegenheid te geven over eigen herinneringen
te spreken.
Voor de Nederlandse Amerikanen en Amerikaanse Nederlanders en anderen wilde
ik door dit gedicht een beeld van mijn broers geboorteland oproepen; het uitzicht
op een stromend riviertje met daarachter weilanden, omzoomd door bomen in de
verte. Het gedicht vertelt hoe voor de dichter op zijn vaste plek het zo vertrouwde
uizicht soms onzichtbaar verandert in iets onbekends: ander jaargetijde, ander
6

licht, ander uur, andere vogels, andere hemel, andere gemoedsgesteldheid van de
beschouwer. En dan toch opnieuw het zo bekende uitzicht weer wordt.
Is het zo niet, zei ik toen, met iemand die je van jongs af aan kent en telkens weer
terugziet, hier in Nederland of daar ver weg, die je zo vertrouwd is en toch anders
wordt door meer dan 50 jaar in een andere omgeving te wonen en te leven, met andere
sociale verhoudingen en problemen, een andere ervaring van de wereld om je
heen. Dezelfde broer, zeker, met zijn zo vertrouwde manier van kijken, redeneren,
lachen en humor en toch onzichtbaar veranderd door zijn leven daar en ons leven
hier. Anders, maar toch telkens weer teugkerend tot degene die ik mijn leven lang
zo goed kende. Dezelfde, alsof er niets gebeurd is. Op een prachtige, heldere wijze
weet Kopland die mysterieuze cirkelgang van het bekende naar het onbekende
en vice versa in dit gedicht op te roepen en ons de ogen daarvoor te openen.
En is het niet zo, denk ik nu, ook met ons geloof. Juist omdat we als moderne mensen
in een christelijke traditie staan, kunnen we soms iets van die mysterieuze cirkelgang
ervaren. Natuurlijk, wij leven in een tijd vol van ingrijpende veranderingen.
Wij kunnen niet zeggen, dat ‘hier niets gebeurd’. Maar de traditie geeft ons een
vaste plaats, waarin we telkens een zelfde uitzicht hebben n.l. op het Evangelie.
Daarom kan het gebeuren dat teksten in de Bijbel, zo vertrouwd, zo vele malen
gehoord of gelezen, gebruikt en misbruikt, onzichtbaar veranderd, opeens ons verschijnen
als onbekend, raadselachtig, veelzeggend, zonder dat we begrijpen wat
dat zou kunnen zijn, ons uitdagend daarachter te komen.
Om dan, als we daar iets van vermoeden, tot onze verbazing terug te keren naar:
ja, het staat er eigenlijk . . . Alsof het bekende ‘onzichtbaar’ het onbekende in zich
draagt en het onbekende het bekende.
J.W. Wery
Het landschap met de rivier strekt zich
voor mij uit, de weilanden worden meegenomen
door de rivier naar waar mijn ogen
het moeten loslaten
ze keren onveranderd terug aan mijn voeten
er is geen verschil tussen weggaan en terugkeren
er is niets afgegaan, niets bijgekomen
er is hier niets gebeurd
al die jaren dat ik hier zat te kijken heb ik
gezien hoe het bekende onzichtbaar veranderde in
het onbekende, en daaruit terugkeerde
Rutger Kopland
7

Op 2 december jl. werd Ingeborg ten Hoopen gedoopt en is toegetreden als lid van
de Remonstrantse Gemeente Lochem-Zutphen. Zij las bij deze gelegenheid haar
geloofsbelijdenis voor.
Persoonlijke geloofsbelijdenis
Ik geloof dat God een Mysterie is dat ons rationele begripsvermogen overstijgt, dat
ons de taal ontbreekt om dit mysterie te duiden.
Ik heb ervaren dat God, op de reis die ons leven heet, nooit niet aanwezig is.
Ik geloof dat God ons op ieder moment van onze reis uitnodigt om ons te
ontwikkelen, te groeien, onze talenten in te zetten, maar ook het onvermijdelijke te
aanvaarden, te berusten, in het vertrouwen dat iedere ervaring in ons leven zijn zin
en betekenis heeft in het grotere plan van ons bestaan.
Om hoop als de beste voedster van onze ziel te ervaren, vraagt God ons om
overgave en vertrouwen in hem.
Ik geloof dat het antwoord op vraag naar de zin van ons bestaan gevonden kan
worden door ons bewust te worden van onze unieke geboorteopdracht én die te
leven.
Ik geloof dat God van ons vraagt om met compassie, mededogen en liefde naar
onszelf te kijken, opdat wij in staat zullen zijn onze naasten op dezelfde wijze
tegemoet te treden.
Ik geloof dat God van ons vraagt om ons bewust te zijn van onze keuzes, woorden
en daden, in relatie tot de wereld die ons omringt, onze naasten en onszelf.
Ik geloof in de onvoorwaardelijke liefde van God, die ons vergeeft waar wij
dwalen.
Ingeborg Helena Elisa ten Hoopen
8

Kunst in de kerk
Ikonenexpositie van Peter van den Hoven
Vanaf zondag 18 november tot en met half februari
hangen in de Remonstrantse kerk te Lochem
een aantal ikonen geschilderd door Peter van den
Hoven.
Peter van den Hoven is van huis uit etser, maar hij heeft zich aan de hand van middeleeuwse
handboeken verdiept in temperatechnieken (tempera is het vermengen
van poedervormige pigmenten met eierdooier en water).
Na zijn opleiding in de vrije grafiek heeft zijn belangstelling voor theologie, met
name voor de kerkvaders, er toe geleid dat hij zich steeds meer op ikonen schilderen
is gaan toeleggen. In de afgelopen 40 jaar heeft hij dan ook heel wat kennis
vergaard. Ikoon betekent oorspronkelijk portret of beeltenis.
‘In het zien van de ander ontmoeten wij de ander. Zo ontmoeten wij in een icoon
de Ander’, aldus Peter.
Remonstrantse kerk
Emmastraat 10, 7241 EJ Lochem
Openingstijden: 11.45 uur -13.00 uur
Iedere eerste en derde zondag van de maand
Anke Henny stuurde de volgende spreuk op:
‘Zoals er mensen zijn die zingen, niet omdat zij
willen, maar omdat een stem in hen oprijst, zo zijn er ook
mensen die geloven, niet uit angst en niet uit hoop op
beloning, maar omdat zij krachtens hun wezen niet anders
kunnen’.
Abel Herzberg
9

Arminiusactiviteiten
Filmvoorstelling: Intouchables
Op maandag 21 januari 2013 zal de film ‘Intouchables’ worden vertoond in de kerk.
De film is gebaseerd op een waar gebeurd verhaal.
Aanvang: 19.30 uur. Entree; € 6,-
Miljonair Philippe is aan een rolstoel gekluisterd. In hartje Parijs woont hij in een
kast van een huis. Driss woont daar ver vandaan, in een van de grimmige voorsteden.
Verdient de jonge Senegalees zijn geld niet met schimmige zaakjes, dan trekt
hij wel een uitkering. Maar wie bijstand wil, moet solliciteren. Plotseling zit Driss
met een echte baan opgescheept, als persoonlijke verzorger van Philippe. Met zijn
tomeloze energie zet hij Philippe’s stijve huishouden binnen de kortste keren op z’n
kop. Maar ook Driss’ leven zal nooit meer hetzelfde zijn.
Een geestige film over een op zich moeilijk onderwerp. Gebaseerd op een waar
gebeurd verhaal. De film is een ongekend succes in Frankrijk, met meer bezoekers
dan Titanic. Ook onze zuiderburen vallen massaal voor de charmes van Omar en
François, waar reeds 900.000 mensen de film gingen kijken. In Duitsland staat de
teller reeds op 6 miljoen bezoekers.
Deze film mag u niet missen en wij hopen net zo’n volle zaal te trekken als vorig
jaar.
Het nieuwe liedboek . . . Een muzikale kennismaking
Op zaterdag 23 maart 2013, aanvang 15.00 uur, zal ds. Henk van Waveren,
emeritus predikant van de Remonstrantse gemeente Lochem-Zutphen een middag
besteden aan
Zingen en bidden in huis en kerk
Op 25 mei 2013 zal in Monnickendam het Nieuwe Liedboek worden gepresenteerd.
Sinds 2008 hebben ruim 70 mensen voor de ISK (Interkerkelijke Stichting
voor de Kerkzang), verdeeld over acht werkgroepen en een centrale redactie, met
veel plezier hieraan gewerkt. Er is een breed, bruikbaar en kwalitatief goed boek
ontstaan.
Het Nieuwe Liedboek is theologisch, poëtisch en muzikaal niet alleen veel groter,
maar ook veel breder van opzet en bevat meer genres. Daarom zal het wellicht
nodig zijn ons, als gemeente, erop voor te bereiden en ons een ‘muzikaal profiel’
aan te meten. Welk pad kiezen we daarvoor en in welk tempo zullen we ons een
weg banen door dit boek?
De Remonstrantse Kerk heeft het initiatief voor een eerste kennismaking
genomen en nodigt ons allemaal uit om er samen een feestelijk zangevenement
van te maken.
10

Ds. Henk van Waveren is als redactielid (werkgroep 3: Nederlandse liederen sinds
1973) nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van het Nieuwe Liedboek.
Hij zal ons aan de hand van een aantal voorbeelden (bijv. wat blijft er over van de
psalmen-traditie, buitenlandse liederen, jeugdliederen en gezongen liturgie) duidelijk
maken welke selectiecriteria gehanteerd zijn.
Met muzikale ondersteuning door Organist Jaap Bax en de Gudula Cantorij o.l.v.
Els Dijkerman.
Na afloop is er een collecte ter bestrijding van de onkosten van deze middag.
Van de redactie
Wie op de ALV is geweest weet dat de gemeente zal moeten gaan bezuinigen in
verband met het grote tekort op de begroting van 2013. Dit betekent dat de Nieuwsbrief
voortaan één keer per kwartaal zal gaan verschijnen.
Bij de verschijningsdata zullen we rekening houden met de kerkelijke hoogtijdagen.
Dit betekent dat het volgende nummer voor de Pasen uit zal komen.
Bijdragen voor het paasnummer zien we graag van u tegemoet voor 18 maart.
de redactie wenst u
fijne kerstdagen
en
alle goeds voor het nieuwe jaar.
11

Kinderpagina
Lieve kinderen,
Nu een keer geen kleurplaat, maar een recept voor Nieuwjaarsrolletjes
wat je goed kunt maken met je ouders en die
heel lekker zijn met slagroom!
Eet Smakelijk!
Natuurlijk gaan we verder met de kinderkring op 6 januari,
3 februari, 3 maart en 7 april 2013 en blijven mooie verhalen
aan elkaar voorlezen en leuke dingen maken.
Als je wilt neem je vriendjes of vriendinnetjes mee naar
de kinderkring, dan kunnen zij ook zien wat we daar met
elkaar doen!
Mirjam van Emmerik,
Kinderkring
Nieuwjaarsrolletjes (Knieperkes op zijn Twents)
Ingrediënten en keukengerei Beslagkom
- Juslepel
- Twents wafelijzer (Cloer) of een ander wafelijzer, kun je
kopen bij Blokker of de Mediamarkt, of een andere huishoudzaak.
- Garde of mixer
- Houten stokje voor op te rollen
- 500 gr Koopmans Kristalbloem (patent)
- 250 gr boter, 3 ons suiker en 3 eieren
- ruim een 1/2 liter warm water
- 2 theelepeltjes zout
- 2 theelepeltjes anijsolie
- 2 theelepeltjes rum
- Slagroom
12

Bereidingswijze:
Klop de boter en de suiker in een beslagkom glad en
romig. Voeg hierbij de eieren en ongeveer 700 cc warm
water. Voeg hierbij het zout, de anijsdruppels en de rum, dan
de bloem (eerst zefen). Roer alles tot een glad geheel.
Laat het beslag een paar uur rusten op een koude plaats.
Bak van ongeveer 1 juslepel beslag een goudbruine wafel.
Rol deze snel op bijvoorbeeld om een houtje of een stukje
elektra-buis, voordat hij koud is.
Voor het serveren spuit je aan één of aan beide kanten een
toefje slagroom.
Van 500 gr. Koopmans kristalbloem patent bak je in ongeveer
2 uur 90 rolletjes.
Twee kinderen van de kinderkring hebben met een collectezak gecollecteerd
voor het doel van de landelijke december-actie ‘Serious
Request’, Het Glazen Huis. Dit jaar is dat de wereldwijde babysterfte,
met name in Afrika en Zuid-Oost Azië. Oorzaak is vooral het ontbreken
van goede medische zorg en begeleiding en de onbereikbaarheid
van klinieken die daarin gespecialiseerd zijn. Het Rode Kruis zet
zich in voor het verbeteren van deze situatie.
De opbrengst was € 130,80!
13

6 januari: Cordaid Memisa in Bangladesh
Introductie eerste speerpunt 2013.
Afgelopen jaar is in Bangladesh een campagneschip van Greenpeace met hulp
van Cordaid Memisa en een lokale partner omgebouwd tot een ziekenhuisboot.
Het schip is zeewaardig en kan over de Golf van Bengalen varen. Dit zuidelijk deel
van Bangladesh was tot nu toe slecht bereikbaar voor medische hulp. De partnerorganisatie
van Cordaid heeft in dit zuidelijke deel van het land 5 klinieken langs de
rivieren opgericht. In de komende 6 speerpuntcollectes zullen we de inzet van de
boot en de opleiding van de medische verzorgers volgen. Want nu de boot klaar is,
moet er nog heel veel gebeuren, voordat de gezondheidszorg in Zuid Bangladesh
goed op gang komt.
27 januari: Stichting Hulpverlening Lochemse Kerken (SHLK)
Jaarlijks is er een collecte voor deze stichting die hulp biedt in natura, met geld en
met ondersteuning aan de minst bedeelden in onze gemeente. Het betreft alleen
de kernen Lochem, Laren en Barchem. De stichting verzorgt en verspreidt jaarlijks
voor Kerstmis pakketten voor burgers die onvoldoende geld hebben om de
decemberfeestdagen te vieren. De stichting wordt gedeeltelijk door de in de plaatselijke
Raad van Kerken deelnemende kerken gefinancierd en is verder afhankelijk
van particuliere giften en sponsors. De Remonstrantse gemeente is in het SHLKbestuur
vertegenwoordigd. Uw gift is van harte welkom.
3 februari: Cordaid Memisa in Bangladesh
De ziekenhuisboot in Zuid Bangladesh wordt een mobiel kennis- en opleidingscentrum
voor gezondheidswerkers en verloskundigen uit de 5 klinieken langs de
rivieren. Ook traditionele vroedvrouwen worden bijgeschoold. Medewerkers van
de boot zullen de dorpen intrekken om bewoners te vertellen over de boot en de
gebouwde klinieken. Voor deze basale gezondheidszorg is nog veel geld nodig.
17 februari: Remonstrantse Broederschap
Elke Remonstrantse gemeente houdt eenmaal per jaar een collecte voor de eigen
Remonstrantse Broederschap. Zowel landelijk als internationaal laat de Broederschap
van zich horen door publicaties en bijeenkomsten. Als steun voor het gemeentewerk
vragen o.a. de voorbereiding van de jaarlijkse Beraadsdag en gesprekken
met kerkenraden van kleinere gemeenten veel tijd en aandacht.
3 maart: Cordaid Memisa in Bangladesh
Eén van de taken van de gezondheidswerkers die vanuit de ziekenhuisboot de
dorpen ingaan, is om de bewoners het belang van zwangerschapscontrôles over
te brengen en de voordelen van bevallen onder medische begeleiding. Op de ziekenhuisboot
zijn operaties mogelijk. Moeder- en kindersterfte is nog steeds zeer
hoog vanwege het gebrek aan goede voorlichting en aan medische hulpposten in
de nabijheid.
17 maart: Eigen diaconie
De diaconie verzorgt elk jaar enkele activiteiten in de zomer, waarvan de theemiddag
op een mooie locatie een vast gegeven is. Een ontmoetingsbijeenkomst met
14
Diaconale Commissie
Collectes

een andere Remonstrantse gemeente of een interessante lezingmiddag zijn ook
mogelijkheden om de band tussen de gemeenteleden (‘het omzien naar elkaar’)
vast te houden. Met deze collecte ondersteunt u de zomeractiviteiten, maar daarnaast
maakt u het ook mogelijk om een individueel beroep op de diaconie voor
financiële steun te honoreren.
28 maart (Witte Donderdag): Codaid Memisa in Bangladesh
Dankzij de ziekenhuisboot kan de gezondheidszorg in de hele zuidelijke delta van
Bangladesh verbeteren. Hierdoor kunnen ook de vijf langs de rivieren gebouwde
klinieken beter gaan functioneren. De verwachting is, dat de bewoners van deze
delta vertrouwen zullen krijgen in de klinieken en zich daar zullen laten onderzoeken
of behandelen. Daar zal enige tijd overheen gaan.
31maart (Eerste Paasdag): Liliane Fonds
Jaarlijks is er in deze kerk een collecte voor het Liliane Fonds. India is het land,
waar dit fonds wereldwijd de meeste kinderen met een handicap helpt. In India
heerst armoede. En armoede tast de gezondheid aan. Een gehandicapt kind heeft
veel zorg nodig en vaak is daar het geld niet voor aanwezig, waardoor deze kinderen
niet kunnen revalideren en niet naar school kunnen gaan.
Het Liliane Fonds zet zich al vele jaren in voor deze kinderen.
Uw gift kunt u overmaken op giro 952302 van de Remonstrantse gemeente
Lochem-Zutphen onder vermelding van ‘Diaconie + doel’.
Mededeling
Voor het derde speerpunt van 2012, Stichting de Vrolijkheid die zich inzet voor kinderen
in asielzoekerscentra zijn tot half december zes collectes gehouden.
De opbrengst daarvan was € 433,48. De laatste collecte voor dit speerpunt is op
16 december geweest. De diaconiecommissie heeft besloten om uit de reserve dit
bedrag aan te vullen tot € 600,00.
Mieke van Elk maakte deze
foto vanuit een helicopter.
15

Even een terugblik op de Adventcyclus
Advent 2012
Dit jaar hebben we mooie adventsdiensten achter de rug. En heel bijzondere!
Ds. Van der Berg ging op de 1e en de 2e adventszondag voor.
De tweede dienst had een heel bijzonder goud randje: het was de doopdienst van
Ingeborg ten Hoopen en daarna trad ze toe als lid van onze gemeente. Voor die
gelegenheid heeft ze zelf een gedicht geschreven, dat op blz. 2 staat en een geloofsbelijdenis,
die u vindt op blz.8.
Ds. Van der Berg liet een lied horen uit de film: Des hommes et des Dieux. Deze
film speelt in Algerije in de tijd van de opstand en er zijn nog monniken in een klooster,
dat bedreigd wordt door de situatie. Uiteindelijk worden de kloosterlingen, die
niet wilden vluchten, weggevoerd en vermoord. In deze angstige tijd vieren ze toch
de kerstmis. Omdat deze krant hopelijk nog voor kerst in uw brievenbus ligt, volgt
hier de tekst van dit lied, in het Nederlands:
Dit is de nacht
de eindeloze nacht van den beginne
en niets bestaat buiten de liefde
buiten de liefde die vorm krijgt
door zand en water te scheiden
bereidde God tot wieg
de aarde waar gij geboren zou worden.
Dit is de nacht
de blijde nacht van Palestina
en niets bestaat buiten het kind
buiten het kind van goddelijk leven
vlees geworden uit ons vlees
veranderde God al onze woestijnen
in een land van eeuwigdurende lente.
Dit is de nacht
de lange nacht waarin wij voortgaan
en niets bestaat buiten dit oord
dit oord van vervlogen hoop
door in ons huis stil te houden
bereidde God als een doorstruik
de aarde waarop het vuur zou neerdalen
De derde advent waren de kinderen aan de beurt. Mirjam had prachtige kerstballen
gemaakt met een wens op een papiertje in de bal. Deze ballen werden in de kerk
uitgedeeld en de kinderen hingen hun bal in de boom. Hiernaast een collage van
de foto’s die ik van deze gebeurtenis heb gemaakt! Het was een echt, blij feest!
Ik hoop dat we in de kerstdienst samen de gemeenschap zullen vormen die zo
belangrijk is voor onze (kleine) groep. Neem uw vrienden en bekenden mee en
laten we voluit zingen!! Een goed begin van de kerstdagen.
Gonnie Spaargaren
16

Actueel portret van Broederschap in vriendenboek
Marius van Leeuwen
‘Ik begon in 1978 als een echte rode dominee in
Lochem/Zutphen. Ik kwam uit het vormingswerk
(staflid Woodbrookershuis Barchem sinds 1973,
WL). In mijn studententijd ging ik demonstrerend
de straat op. Dat nam ik allemaal mee de kerk in’.
Aldus dr. Th. M(arius) van Leeuwen bij zijn dubbel
emeritaat, als remonstrants predikant en als hoogleraar
aan het Seminarium der Remonstranten in
Leiden, dat dit najaar inging. Het citaat is ontleend
aan een speciaal aan Marius van Leeuwen gewijd
nummer van het remonstrants maandblad
AdRem, waarin Martijn Junte de emeritus vraagt
naar enkele ervaringen op kansel en katheder.
Marius van Leeuwen typeert de Remonstrantse Broederschap als laagdrempelig,
... ’onze sterkte en onze zwakte. We stellen weinig eisen aan mensen.’ Hij noemt
het open avondmaal en de geloofsbelijdenis van 2006 als positieve zaken. ‘Die
laagdrempeligheid heeft wel het gevaar in zich dat je alles maar mooi vindt en er
geen kern meer is.’ Over de contacten met de buitenwereld in kerk en oecumene:
‘We zijn heel klein maar we zijn toch interessanter voor anderen dan onze kleinheid
doet vermoeden. ‘Daarbij signaleert Van Leeuwen een nieuw zelfbewustzijn, in de
sfeer van de public relations vooral gestimuleerd door de algemeen secretaris van
de Broederschap Tom Mikkers.
Kerk en buitenwereld is ook de titel van het Liber Amicorum dat bij zijn afscheid is
verschenen.* Het zijn opstellen over de kerk in de samenleving die lopen langs de
lijn van Van Leeuwen’s loopbaan: geboren in 1947, cursusleider Barchem, predikant
in Lochem tot 1981. In dat jaar promotie op de Franse filosoof Paul Ricœur.
Van 1981 tot 1993 predikant in Utrecht en in die periode tevens bijzonder hoogleraar
daar vanwege het ‘Haags genootschap ter verdediging van den christelijke
godsdienst’ en vervolgens hoogleraar aan het seminarium in Leiden. Tussendoor
leidde hij nog het Remonstrants Weekblad van 1977 tot 1982.
Als de seminariehoogleraar het gezicht van de remonstranten is, en Van Leeuwen
was dat inderdaad gedurende twintig jaar, dan is het logisch dat zo’n bundel die
raakt aan facetten van de scheidende predikant èn professor, een portret behelst
van de Broederschap anno 2012. Als zodanig is het een lezenswaardig boek, ook
voor hen die Van Leeuwen als predikant in onze gemeente niet hebben meegemaakt
(maar bijvoorbeeld wel de laatste jaren als gastvoorganger en spreker op de
bij ons gangbare ‘professorenlezing’).
Wat staat er zoal op de ‘foto’? Natuurlijk de geloofsbelijdenis van 2006, waar
Marius van Leeuwen nauw bij betrokken is geweest. Martijn Junte geeft een typering.
Natuurlijk de vrije wil, zelfs tweemaal (Meerten ter Borg en Johan Goud),
klaarblijkelijk omdat de vrije wil opnieuw in opspraak is, nu niet aangeklaagd door
18
emonstranten
Landelijk

de orthodoxie maar ontkend door hersenwetenschappers. ‘Denkend geloven’ behoort,
ongeacht wat genoemde wetenschappers daarvan vinden, eveneens tot het
geestesmerk der remonstranten en Foeke Knoppers schrijft erover. Paul Ricœur
wordt behandeld in verband met zorg voor de naaste (Koen Holtzapffel), ‘sociaal
remonstrantisme’ door Mijnke Bosman en Herman Noordegraaf.
Ook een zeer actueel onderwerp waar veel achter schuilgaat, is schrijfthema voor
Van Leeuwen’s opvolger Tjaard Barnard: het functioneren van de remonstrantse
predikant. Verder gaat het boek over verspreide thema’s, zoals de tv (Tom
Mikkers), wat zingen we? (Eric Cossee) en de oecumene van de ‘kerkennacht’
(Henk de Roest).
Wie up to date wil zijn met zijn kijk op de remonstranten schaffe zich deze bundel
aan.
Wouter Lookman
* Uitgeverij Meinema-Boekencentrum Zoetermeer. Prijs € 21,50
Beraadsdag 9 maart
Thema ‘Verdraagzaamheid in the global village’.
De dag wordt gehouden in de Mozes en Aäronkerk in Amsterdan.
Mobiliteit en communicatie zijn voor een deel van de wereldbevolking aanmerkelijk
verbeterd. Maar zijn we hierdoor ook verdraagzamer geworden? Wat valt er over
verdraagzaamheid te zeggen in een wereld die alsmaar kleiner wordt? Worden we
door alle mogelijkheden om met elkaar in verbinding te staan klein van geest of
groot van hart? Wat is de remonstrantse inbreng aan de discussie over Islam en
populisme? Waardoor laten we ons inspireren als we proberen om verdraagzaam
te zijn?
Het boekje Islam, populisme en kerkelijke respons van dr. Antje van der Hoek e.a.
(zie onder) kan helpen om de discussie in gemeenten op gang te brengen en dient
tevens ter voorbereiding voor de remonstrantse Beraadsdag 2013, waar het thema
verder uitgewerkt wordt met lezingen en workshops.
Zie verdere informatie AdRem.
19

Chagall
Wij ontvangen de volgende aankondiging uit Laren:
Hierbij laat ik u weten dat Henk Ruiter, Frans Ort en Choral op zondagavond
10 februari 2013 Laren Gld aandoen. In kerkelijke kringen in den lande zijn zlj alom
bekend met hun muzikale raamvertelling over het leven van de Joodsrussische
schilder Marc Chagall met als thema - de schilder en de ? - Rondom één van zijn
schilderijen over het Hooglied ontrolt zich het verhaal, dat in woord en zang zijn
kleur en kracht krijgt tijdens de voorstelling.
Deze voorstelling begint om 19.00 uur in ‘t Kulturhus ‘t Kruispunt in Laren Gld.
Verwoldseweg 1, de toegangsprijs bedraagt l0 euro.
Er worden ook schilderworkshops gehouden op 6 februari in ‘t Kulturhus, geïnspireerd
door het werk van Chagall. De workshops beginnen om resp. 9.30 en 19.30
uur en duren twee en een half uur. Prijs voor de voorstelling inclusief workshop
bedraagt 25.00 euro. Deelname alleen aan de workshop kost 17,50 euro. Gaarne
ben ik bereid bijzonderheden te geven.
PKN Gemeente Laren Gld
henkjschuring@hotmail.com
Verwoldseweg 5, 7245 AG Laren Gld.
20

De kerstkus
Na ‘t eindeloos gepas met min en plus
In cijferbouwsels vallend voor één dus . . .
Wil ’t hart niets meer in levens ongerijmden
Doolhof dan ’t stom bewijs van Uwen kus.
P.C. Boutens, Hollandsche Kwatrijnen LII, 1932
Misschien wekt de titel enige bevreemding op. Kerstmis is toch alweer voorbij,
we zijn al in 2013 beland! Maar als de betekenis van de viering van Kerstmis de
jaarwisseling niet zou overleven, waarom zouden we het dan eigenlijk vieren? Wat
nemen we dan van die viering met ons mee het nieuwe jaar in?
80 jaar geleden verschenen de ‘Hollandsche Kwatrijnen’ van P.C. Boutens. Met
ongeruste gevoelens ging Nederland 1933 in. In Duitsland heerste wanhoop vanwege
de zware schuldenlast, die de geallieerden het land hadden opgelegd. De
NSDAP o.l.v. Hitler boekte een enorme overwinning. Amerika wilde van geen versoepeling
weten. In Europa hoopte men op een andere president dan Hoover (en
dat gebeurde ook: Roosevelt werd verkozen, maar Hitler ook). Nederland ging gebukt
onder een economische crisis, die met sterke bezuinigingen gepaard ging en
grote werkeloosheid bracht.
Veel van de ongeruste gevoelens van destijds kunnen wij, lijkt mij, herkennen. Het
‘eindeloos gepas met min en plus, in cijferbouwsels vallend voor één dus . . .’ in
overzichten in kranten en op tv, een ‘dus’ met een vraagteken, want de uitkomst
van onze crisis is, al staan ons andere middelen ter beschikking, even onzeker en
tegenstrijdig als het was in 1932.
Boutens (1870-1943), classicus die zijn Zeeuwse orthodoxe opvoeding achter zich
gelaten had, hoopte op ‘een stomme kus’ uit de platoonse ideeënwereld.
Een stomme kus, zoals een moeder die geeft op de knie van haar gevallen kind,
woordeloos zijn tranen wist en het weer op de grond zet. De stomme kus, die het
ouderpaar hun dochter geeft, als zij afscheid neemt om op huwelijksreis te gaan.
De kus, die wij een nabestaande geven bij de condoleance. Wat zich achter die kus
verbergt, wat de gever ermee bedoelt weet je niet, besef je op dat ogenblik niet.
Met een gegeven stomme kus kan je ook Kerstmis vergelijken. Geloof leeft bij de
het geschonkene ‘uit den Hoge’, dat telkens weer ervaren moet worden. Het kind
heeft nog geen woord gezegd. Later zal het dat doen en spreken over hoop die
ons temidden van alle ‘ongerijmdheden’ van het bestaan op de been houdt; over
een diepe verbondenheid, die blijft; over een troost, die pijn en verdriet draagt en
verzacht; over het gebod tot naastenliefde. In elke levensfase, bij al onze verwachtingen
en onzekerheden, mogen wij (met het leven en de woorden van het Kind in
ons hoofd) proberen te ervaren wat die geschonken stomme Kerstkus elk jaar voor
ons mag betekenen. Ook in 2013.
J.W. Wery
21

Oproep van de contactleden
De contactleden zijn graag bereid aan leden van onze gemeente een opvrolijkend,
afleidend of ondersteunend bezoekje te brengen. Helaas weten
zij vaak niet wanneer iemand daar behoefte aan heeft in onze wijd uitgestrekte
gemeente. Laat eens horen wanneer u dat gezellig zou vinden.
Als u ziek bent bel hen op of vraag aan familie, vrienden, buren om dat te
doen.
Mieke van Aardenne-Ekker Vorden 0575-555131
Rommie Hulsinga Barchem 0573-441216
Mirjam van Emmerik Borculo 0545-276763
Gonnie Spaargaren Zutphen 0575-527147
22
In memoriam Marie Smits-Kwappert
Op 18 oktober is mevrouw Smits overleden en inmiddels zijn de bedankkaarten
ook al weer rondgestuurd.
Ik heb haar leren kennen toen ze op de Zuiderwal woonde. Dat huis hadden
zij en haar man gekocht om daar samen oud te worden in hun beider
geboorteplaats. De heer Smits heeft er nooit gewoond; hij overleed kort voor
hun verhuizing naar Lochem. Mevrouw Smits heeft zich daar alleen lange tijd
goed weten te handhaven en ze was een hartelijke gastvrouw.
De eerste tijd kwam ze ook nog wel eens naar de kerk, maar het werd haar al
snel te ver en te veel. Ook miste ze vooral haar generatiegenoten, zoals ds.
Poortman, die ze zeer hoog in het vaandel had. Met de huidige generatie kon
ze minder goed uit de voeten, het sprak haar niet meer aan. Ik ben vaak bij
haar langsgegaan en dan had ze het vaak over de gloriejaren in Amsterdam
die ze daar als zeer meelevend lid heeft beleefd.
Later ging de familie veel met vakantie naar Frankrijk waar ook de beide
dochters trouwden. De familie bezit daar nu nog steeds een aantal huizen die
ze in de loop der jaren gekocht en gerestaureerd hebben. Eline, de jongste
dochter, is daar ook overleden en begraven. Er bestond een voor mij onduidelijk
gebleven plan om de as van Marie bij te zetten in het graf van Eline.
Behalve haar man Erie en haar dochter, die vroeg stierven, heeft ze ook haar
zoon Wim overleefd. Ze vond dat eigenlijk niet eerlijk; je hoort je kinderen niet
te overleven, vinden we. Maar zij overleefde op waardige wijze degenen die
haar zo lief waren.
Op 93-jarige leeftijd is ze heengegaan en heeft ze haar dierbaren gevolgd.
Helmi Bijl - Krauweel

Taxidienst
Margot Derkman, Reeoordweg 8, Vorden, tel.: 0575-559188.
Janna Snoep, De Horsterkamp 3, Vorden, tel.: 0575-554431.
Marjan ter Borg, Jeurlinksweg 22, Holten, tel.: 0548-362356.
Gonnie Spaargaren, Braamkamp 480, Zutphen, tel.: 0575-527147.
Dolf Eshuis, Mispelkampdijk 16, Vorden, tel.: 0575-553695.
Aleid Zuidema, Van Lutterveltplein 4n, Lochem, tel.: 0573-460889.
Personalia
Overleden:
Mevrouw M. Smits-Kwappert, 18 oktober 2012.
Bedankt als vriend:
mevrouw L.M. van Wensveen
Zegerijstraat 36, 6971 ZP Brummen
Uitgeschreven als lid wegens verhuizing naar Wageningen:
mevrouw D. van Dixhoorn-Kerp,
Tusselerhof, Tusseler 115, App 116, 7241 KD Lochem.
Agenda
17 jan. : 20.00 uur. Tussen Werk en Kerk bij Mirjam van Emmerik
21 jan. : 19.30 uur. Film Intouchables, zie pag. 10
22 jan. : 10.00 uur. Kring Zutphen bij Dineke Kalhorn,
IJsselkade 67 in Zutphen
17 febr. : ca. 12.00 uur. Nabespreking van de preek met ds. H. van den Berg.
Broodjeslunch
23 mrt. : 15.00 uur. Het nieuwe Liedboek, een muzikale kennismaking,
zie pag. 10
Redactie Nieuwsbrief
Gonnie Spaargaren, hoofdredacteur 0575-527147
Ineke Eshuis-van der Voet 0575-553695
Janna Snoep 0575-554431
Wij ontvangen graag kopij voor het volgende nummer van u als betrokkene
bij onze kerkgemeenschap. Aanleveren als Word-document of handgeschreven.
Graag zien we dit uiterlijk 18 maart 2013 binnenkomen op redactieadres:
mevrouw H.G. Spaargaren, Braamkamp 480, 7206 HZ in Zutphen, liefst per
e-mail: hgspaargaren@zonnet.nl.
Aan een ieder die dit betreft:
houdt u zich strikt aan de inleverdatum a.u.b.?
23

Remonstrantse Gemeente Lochem/Zutphen
Predikant : Ds. C.M. Vos-Wiegand
Wegens ziekte afwezig
Kerkenraad (dagelijks bestuur)
Voorzitter : Mevr. A.M. van Maanen-van Oosten Slingeland
A.S. Talmastraat 14, 7101 JC Winterswijk ................ 0543-522380
Secretaris : Dhr. W.J.C. Coops
Deventerweg 118, 7203 AP Zutphen ........................ 0575-571557
e-mail remonstrantse kerk: rstranta@live.nl
Penningmeester: Dhr. F.C. Zuidema
Van Lutterveltplein 4n, 7241 HN Lochem .................. 0573-460889
Kinderkring : Mevr. M. van Emmerik ............................................... 0545-276763
Organist : Dhr. J. Bax ................................................................. 0548-362744
Kerkgebouw
Lochem : Emmastraat 10, telefoon kerkgebouw: ...................... 0573-254132
huisbewaarder: A. Jimmink ........................................ 0573-253814
Werkgroep Pastoraat
Mevr. R. Hulsinga (meldpunt Lochem) ....................... 0573-441216
Mevr. H.G. Spaargaren (meldpunt Zutphen) .............. 0575-527147
Bankrek.: Bankrekeningnummer: 952302
t.n.v. Remonstrantse Gemeente Lochem/Zutphen, te Lochem
Rekeningnummer: 4284880; t.n.v. Fonds Kerkgebouw van de
Remonstrantse Gemeente Lochem/Zutphen, te Lochem.
Diaconale Commissie
Mevr. A.J. Zuidema-de Jonge (voorzitter/secretaris)
.................................................................................... 0573-460889
e-mail remonstrantse kerk: rstranta@live.nl
Ledenadministratie
Mevr. M. van Elk
Korte Voren 10, 7241 HR Lochem ............................ 0573-257698
e-mail: rstranta@live.nl
Landelijk website Remonstrantse Broederschap: www.remonstranten.org
Website Rem. Gem. Lochem/Zutphen: www.remonstranten.org/lochem/