Toekomst van de remonstranten - Remonstrantse Broederschap

miniatuur
Vox populi vox Dei
Dominee Gremdaat zou zeggen: kent u die uitdrukking
Vox populi vox Dei? Het is een vroegmiddeleeuws
citaat dat wil zeggen dat de stem van het volk eigenlijk
de stem van God is. Een vroeg voorbeeld van goddelijke
democratisering zou je kunnen zeggen. En, zou mijn
gewaardeerde collega eraan toevoegen, ik moest eraan
denken toen ik de huldiging van onze nieuwe koning
met bewondering gadesloeg. Want dat heb ik op deze
bijzonder mooie dag met grote aandacht gedaan. Er viel
me een aantal dingen op. Is het u ook opgevallen hoeveel
Kamerleden en Senatoren voor de eed kozen en niet voor
de belofte? Zowat de helft, ongeacht de leeftijd! Zouden ze
allen echt in Gods almacht geloven? Ik was verrast. Want
als dat zo is, mag het CBS zijn huiswerk overdoen en de
statistieken over het geloofs leven in Nederland opnieuw
gaan onderzoeken. Hoe dan ook, ik vond het een bijzonder
moment, toen ze een voor een, de twee voorste vingers van
de rechterhand opgestoken, zeiden: zo waarlijk helpe mij
God almachtig. Op twitter hield een taalfreak bij hoeveel
volksvertegenwoordigers zich vergisten en iets zeiden in
de trant van God allemachtig, wat toch iets heel anders is.
Maar dat was flauw. De inhuldiging van Willem Alexander
was prachtig en de Belgische journalisten verzuchtten:
als het met onze Flupke (kroonprins Philippe) ook zo zou
kunnen gaan! In hun stem klonk wanhopige gelatenheid.
Het verdriet van België. Het is niet mijn gewoonte om in
een miniatuur kwistig met Bijbelcitaten te strooien maar
na deze gedenkwaardige laatste Koninginnedag, moet
het even. Want we zijn getuige geweest van een ware
aardverschuiving. We zongen met z’n allen (behalve in
Zwolle) de koning toe. Vergeet even die flauwe rel om je
te concentreren op wat hier gebeurde. We zongen Door de
regen en de wind, zal ik naast je blijven staan.
In het jaar 2000 deden Bert Dicou en Jan Klijnsma een
onderzoek naar wat er in de praktijk aan beleidsvernieuwing
gebeurde. We bestudeerden de ontwikkelingen in
een vijftiental remonstrantse en NPB-gemeentes. De
resultaten kwamen terecht in het boekje Vitale vrijzinnigheid
(Utrecht 2001). Het eerste hoofdstuk heeft als titel:
‘Teruggang, stimulans voor vernieuwing’. Creativiteit
was er genoeg: we konden zonder moeite een tiental
vernieuwingsstrategieën noteren. Uit de veelheid aan
strategieën blijkt in ieder geval dat er niet één recept voor
gemeentevernieuwing te geven is. Wat er gedaan kan
worden, hangt af van de opbouw en het karakter van de
gemeente in kwestie en van het karakter van de omge-
Ik bescherm je tegen alles wat komt.
Dat hadden mensen uit het land bedacht. En wat blijkt?
Die tekst is een echo uit het boek Jesaja (hoofdstuk 49,
vers 8 om precies te zijn). Daar spreekt God, de koning
der koningen, tegen zijn volk, in de persoon van de profeet
Jesaja. En wat zegt Hij?
Ik zal je behoeden, ik neem je in dienst
voor mijn verbond met de mensen,
om het land weer op te richten,
om het verlaten erfgoed in eigendom terug te geven.
Het zijn bijna dezelfde woorden
als in het koningslied: ik bescherm
je, ik zal je behoeden.
Met één groot verschil: bij Jesaja
is het God die deze belofte doet,
in het koningslied is het het volk
zélf dat zijn koning bescherming
belooft. Deze aardverschuiving
viel me pas op toen ik luidkeels
en zonder enige aarzeling het
koningslied meezong. Toen vroeg
ik me af: is dit het toppunt van
secularisatie of is er iets anders
aan de hand? Ik denk dat er iets
anders aan de hand is. Ik denk dat
hier het klassieke gezegde Vox populi
vox Dei gestalte krijgt: de stem
van het volk is de stem van God.
En dat vind ik mooi. •
VitALe VRIJZINNIGHEID
Christiane Berkvens-Stevelinck
Remonstrants predikant in Breda en Rotterdam
ving (stad of platteland, orthodoxe of vrijzinnige regio,
vergrijsde of kinderrijke plaats, enz.). Wat op de ene plek
tot een geweldig succes leidt, kan op de andere plek totaal
niet van de grond komen. Het is evenmin zo dat succes
blijvend gegarandeerd is. Een aantal van die vijftien
gemeentes kende een tijdelijke opbloei. Ondertussen
namen heel andere gemeentes, waar we in 2000 zeker
niet aan gedacht hadden, het stokje over. •
Het boek Vitale Vrijzinnigheid is nog voorradig. U kunt
het bestellen tegen sterk gereduceerd tarief van 4 euro
(inclusief portokosten) via info@remonstranten.org