oktober - Remonstrantse Broederschap
oktober - Remonstrantse Broederschap
oktober - Remonstrantse Broederschap
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
4 kredietcrisis<br />
Johan Barnard is plaatsvervangend directeur Financiële<br />
Markten op het Ministerie van Financiën. Carla Bierlaagh<br />
hoorde hem uit over de kredietcrisis. Hebben de banken iets<br />
geleerd? Had de overheid anders moeten handelen of eerder<br />
moeten ingrijpen?<br />
‘Burger moet veel meer kennis<br />
vergaren over geld en geldproducten’<br />
Volgens de man in de straat valt de crisis<br />
wel mee. Je leest er veel over in de krant,<br />
maar de consumentenprijzen dalen en om<br />
hen heen is iedereen nog aan het werk.<br />
Er woedt ver weg in Den Haag wel een<br />
discussie over de pensioenleeftijd, maar<br />
verder merk je er weinig van.<br />
Crisis komt nog<br />
Johan Barnard stelt daar tegenover dat de<br />
crisis in de reële economie eigenlijk nog<br />
gaat komen. ‘De Nederlandse overheid<br />
is tot nu toe vrij succesvol geweest om<br />
de ergste klappen te voorkomen door<br />
grote hoeveelheden geld in financiële<br />
instellingen te stoppen. In de kabinetsplannen<br />
voor 2009 was gemiddeld een<br />
koopkrachtstijging voorzien. Die is er ook<br />
gekomen, dus het verontrustende nieuws<br />
in de kranten voelde men niet aan den<br />
lijve. Maar nu zijn er veel indicatoren dat<br />
het in de reële economie fout zal gaan. De<br />
overheid heeft enorm moeten lenen om<br />
bijvoorbeeld banken te redden. Als je die<br />
banken te gelde wilt maken is het onzeker<br />
wat je ervoor terugkrijgt en wanneer.<br />
Als alle landen, als het beter gaat, straks<br />
tegelijkertijd hun banken willen verkopen,<br />
dan zijn ze niets waard. Dat werkt<br />
dus niet’.<br />
‘De crisis kost ons in ieder geval een<br />
stuk economische groei. We voorzien<br />
een negatieve groei van het nationaal<br />
inkomen voor dit jaar, maar hopelijk is<br />
het volgende jaar al beter. Voorlopig zal<br />
er meer werkloosheid zijn. De problemen<br />
komen dus vooral terecht bij degenen die<br />
werkloos worden, zeker als ze ook nog<br />
grote schulden (bijvoorbeeld hypotheekschulden)<br />
hebben. Immers, die mensen<br />
hebben de minste uitwijkmogelijkheden.<br />
Verkoop van hun huis is vaak geen optie.<br />
Huizenprijzen gaan over de hele linie<br />
dalen doordat de vraag naar huizen is<br />
weggevallen. Iedereen is heel voorzichtig<br />
geworden, waardoor de huizen langer op<br />
de markt staan en de prijs naar beneden<br />
moet, wil je kunnen verkopen. Maar als<br />
je grote schulden hebt dan kan dat niet.<br />
Voornamelijk jonge mensen, die duur<br />
gekocht en relatief duur geleend hebben<br />
(met een tophypotheek) kunnen dus niet<br />
verkopen en raken als het ware opgesloten<br />
in hun huis. Maar voor iedereen geldt<br />
dat hij minder voor zijn huis zal krijgen’.<br />
‘Rijkdom vergaren kan niet<br />
zonder risico’s nemen’<br />
Voorzichtig met hypotheken<br />
Het probleem van de tophypotheken<br />
bracht de Autoriteit Financiële Markten<br />
(AFM) ertoe onlangs een zogenaamd<br />
Consultatiedocument uit te brengen,<br />
waarop alle partijen binnen zes weken<br />
kunnen reageren. AFM constateert dat<br />
de huidige Gedragscode Hypothecaire<br />
Financieringen te veel ruimte biedt, dat er<br />
te veel tophypotheken worden afgegeven<br />
zonder goede reden en dat mede daardoor<br />
veel huishoudens een te groot risico<br />
lopen om in financieringsproblemen te<br />
komen. Zij doet voorstellen om daar iets<br />
aan te doen. De AFM stelt als norm dat er<br />
geen hypotheken boven de 100% meer<br />
verleend worden. Zowel huiseigenaren als<br />
jonge kopers en banken zullen daar niet<br />
blij mee zijn, want die willen respectievelijk:<br />
verkopen, kopen en verbouwen en<br />
geld uitlenen. Het dilemma in deze zaak<br />
is ook: maak je het starters hiermee nodeloos<br />
moeilijk of voorkom je problemen<br />
die ze zelf nog niet zien? Wat is de balans<br />
in deze kwestie?<br />
Kennis over geld vergroten<br />
In het algemeen weten mensen individueel<br />
te weinig over hoe financiële producten<br />
in elkaar zitten en wat de consequenties<br />
zijn als ze worden aangegaan of<br />
gekocht. Te veel mensen weten niets over<br />
hun salarisstrookje, over hun pensioenvoorziening,<br />
hun hypotheek en hun verzekeringen.<br />
Als mensen serieus denken<br />
dat ze in een aflossingsvrije hypotheek<br />
na 30 jaar rente zonder aflossing van de<br />
hoofdsom af zijn, dan zit er iets goed fout.<br />
Als de meeste mensen niet weten hoe hun<br />
pensioenopbouw in elkaar zit, dan wordt<br />
het heel moeilijk om mensen hun belang<br />
te laten inzien. Centiq, een samenwerkingsverband<br />
van o.m. Consumentenbond,<br />
NIBUD en banken, probeert hun<br />
participanten te stimuleren om burgers<br />
bewust te maken van hun geldzaken.<br />
Daardoor moeten zij mondiger en meer<br />
weerbaar worden. Verbodsbepalingen<br />
helpen daarin onvoldoende, het is beter<br />
als mensen op zichzelf leren te passen.<br />
Er zijn meer zorgplichten gekomen, zoals<br />
in de Code Banken, opgesteld op basis<br />
van de Commissie-Maas, die stelt dat de<br />
banken meer over hun klanten moeten<br />
nadenken. In het algemeen treedt het<br />
ethische denken meer op de voorgrond.<br />
Men praat over een eed voor bankiers<br />
en om opleidingseisen aan bankiers te<br />
stellen. Dat is geen studie, maar meer te<br />
vergelijken met de zogenaamde opleidingspunten<br />
voor advocaten, een soort<br />
permanente educatie. Er zijn partijen die<br />
opleidingen proberen te realiseren, zoals<br />
de Duysenberg School of Finance. In hun<br />
curriculum staat het vak ethica opgenomen.<br />
Misschien is het bij alle ellende een<br />
klein winstpuntje dat die kant nu ook<br />
meer aandacht krijgt.<br />
Risico’s accepteren<br />
Jarenlang heeft een gunstig vestigingsklimaat<br />
voorop gestaan. Financiële instellingen<br />
waren dan heel aantrekkelijk, niet<br />
vervuilend en met grote behoefte aan<br />
hoog opgeleide mensen. Pas nu realiseren<br />
we ons de economische risico’s. De vraag<br />
is: Hoe ver moet je gaan met de > > ><br />
ADREM <strong>oktober</strong> 2009