Historische Rozenkruisers - René Pieyns - Esoterie : De hogere ...

Esoterie in de 17 e eeuw
13 .
Historische Rozenkruisers
- Esoterie in de 17 e eeuw
- De Kring van Tübingen
- De drie manifesten
- Sterke reacties
In het begin van de 17 e eeuw komt de tegenstelling tussen de laatmiddeleeuwse
denkrichtingen en de pre-moderne plots sterk naar voor – om dan langzaam in het voordeel
van de modernen te evolueren (wat de mainstream betreft). De gehele overgangsperiode was
gestart met de renaissance van de 12 e -13 e eeuw (toen het individualisme begon te groeien),
om ergens te eindigen met de denkers van de Verlichting. Gedurende 5 à 600 jaar heeft de
culturele elite van Europa in mentale parallelwerelden geleefd, deels magisch en deels
rationeel. Op de duur wordt een dergelijke gespletenheid onuitroeibaar. Zowel het ene als het
andere kan worden geïnterpreteerd als „des duivels‟.
De esoterie liep in de 17 e eeuw via diverse stromingen: de aloude alchemie en astrologie
leefden ongestoord verder, de door de Italiaanse Renaissance uitgedachte christelijke kabbala
en het neo-hermetisme zouden vooral in Duitsland nog een sterke nawerking kennen, de
theosofie komt tot grote bloei met Jacob Böhme, en de stellingen van de verder besproken
Rozenkruisers zullen nog eeuwen blijven nazinderen.
Een sleutelfiguur van de esoterie in het begin van de 17 e eeuw was de Habsburgse keizer
Rudolf II (1552-1612), die vanuit Praag het Heilig Roomse Rijk bestuurde. Hij zocht naar een
band tussen het christendom en het oude hermetisme, en nodigde daartoe tal van gekende
alchemisten uit (o.a. Michael Maier, John Dee, Michael Sendivogius, Oswald Crollius). Hij
was ook beroemd om zijn Kunstkammer, een rariteitenkabinet dat hij zag als een soort
microkosmos. Helaas voor zijn opvolgers begon in 1618 de Dertigjarige oorlog, een
godsdienstig conflict gekenmerkt door het bloedbad in Bohemen, de afgang van de
Habsburgers en een verzwakking van de Duitse economie en esoterie. Engeland, Frankrijk en
Nederland kwamen versterkt uit het conflict.
Alchemie en hermetisme.
De occulte alchemie kreeg in die periode een nieuwe oriëntatie. De verandering had vooral
vier oorzaken: 1° Paracelsus had reeds in de 16 e eeuw de chemicaliën uit de occulte hoek
gehaald (ten voordele van het gebruik als medicatie); 2° verscheidene onder zijn volgelingen
wisselden het operatieve aspect (het alchemistische labo) voor de meer filosofische en/of