Historische Rozenkruisers - René Pieyns - Esoterie : De hogere ...

esteedde zijn leven aan de bekering van moslims en joden. En hij schreef daartoe o.m. Ars
Magna, waarin hij de algemene beginselen uiteenzet die naar de waarheid leiden. De grootste
mystieke invloed ging in die periode (de overgang van de Renaissance naar de premoderne
tijden) echter vooral uit van Jacob Böhme (1575-1624). In zijn boek Aurora (1612) geeft hij
het resultaat weer van zijn vele meditaties over God en wereld.
_ _ _
Met zoveel esoterie in hun bagage ontstond in het universitair wereldje van Tübingen de kring
der eerste Rozenkruisers. Uit de latere briefwisseling van de leden kan men afleiden dat een
dertigtal (vooral lutherse) stichters vanaf 1608 bijeenkwamen en dat drie onder hen (T. Hess,
J. Arndt en J.V. Andreae) een sturende rol speelden. De Tübinger Kreis zou gegroeid kunnen
zijn uit een eerdere studiegroep van een dozijn leden rond Hess.
De theoloog en alchemist Johann Arndt (1555-1621) wordt gezien als de spirituele leider. Hij
was voorstander van een „mystieke theologie‟. Arndt schreef enkele succesrijke christelijke
boeken, zoals Vier Bücher vom wahren Christentum (1610, met diverse verwijzingen naar
Paracelsus) en Paradies-Gärtlein (1612), waarin hij zich beriep op de middeleeuwse mystiek.
Wordt beschouwd als de grote voorloper van het piëtisme. Zelf bouwde hij verder op de
Duitse mystiek van o.a. Johannes Tauler en Valentin Weigel.
Aan Tobias Hess (1558-1614) wordt een basisrol toegekend in de totstandkoming van de
eerste twee manifesten. Uit zijn bijbelstudie leidde hij een geheime chronologie af, die vanaf
1620 moest uitmonden in de Periode van de H. Geest. Hess was een veelzijdig man: kabbalist,
paracelsist, joachimist, arts, jurist. Hij was geestelijk verwant met Simon Studion en Julius
Sperber.
Maar dé sleutelfiguur van het historische Rozenkruis was de theoloog Johann Valentin
Andreae (1586-1654), auteur van het derde manifest in 1616. Hij ijverde zijn leven lang (en in
vele, vaak satirische, boeken) voor een „respublica christiana‟ waarbij de praxis pietatis (de
sociale inzet van elke dag) centraal staat. Aldus kan men hem (zoals Arndt) als een grote
voorloper van het Duitse piëtisme beschouwen. Na de Dertigjarige Oorlog zette hij zich sterk
in voor de algemene schoolplicht.
Andreae zag zichzelf als behorend tot de christelijke (lutherse) hoofdstroom en zeker niet als
een esoterist. Hij heeft het occulte (alchemie, astrologie, rozenkruis) steeds afgewezen in zijn
later werk. In 1614 werd Andreae diaken te Vaihingen an der Enz, in 1620 priester in Calw, in
1638 hofpredikant in Stuttgart. Hij stichtte het Christliche Gottliebende Gesellschaft, kreeg in
1650 de leiding van de kloosterschool te Bebenhausen en werd in zijn laatste levensjaar abt te
Adelberg.
De drie manifesten
De Kring van Tübingen publiceerde in 1614 (in het Latijn) te Kassel een boekje, Fama