eenmalige editie - Het Ondernemersbelang

Interview
14
lijntjes die niet doorgeknipt zijn. Het leed
is dan al geschied, het is lastig om dat dan
nog op te lossen. RdL: Partijen bereiken
vaak mondeling een akkoord, er moeten
dan alleen nog puntjes op de ‘i’ worden
gezet, over de waardering van goederen,
debiteuren, personeel et cetera. Eigenlijk
beginnen dan pas de onderhandelingen.
Opvallend is dat grote bedrijven vaak
kamers vol juristen hebben en alles aftimmeren
terwijl je bij kleine bedrijven vaak
het spiegelbeeld ziet.
RdL: Bedrijfsovernames geschieden veelal
niet vanuit een luxepositie, vaak moet je
in ijltempo inzicht krijgen in het bedrijf.
HS: En dan moet je veel verder kijken dan
de kale jaarcijfers. MC: Chinezen willen de
boeken helemaal niet zien, die weten toch
van elkaar dat de cijfers niet kloppen. Ze
gaan gewoon twee dagen in het restaurant
zitten, kijken wat er over de drempel komt
en beslissen op basis daarvan of ze wel of
niet kopen. HS: In het MKB moet je ook een
kijkje in de keuken nemen om te zien welke
risico’s er liggen. RdL: Kijk naar de inkooprelaties,
huurcontracten en bijvoorbeeld
personeel: zie je een reorganisatie waarbij
personeel moet afvloeien? Dan kost dat
geld. Ook van belang: wat is de reputatie
van de onderneming en hoe belangrijk is
het ONDERNEMERS BELANG
de uitstraling van de ondernemer? RJB: Bij
het verkoopklaar maken van de onderneming
is het depersonaliseren een van de
stappen waar je mee begint. CM: Zeker,
maar dat lukt niet bij elke onderneming.
Stelling: Het is verstandiger te wachten
met overdracht tot de economie aantrekt
HS: Als de markt onder druk staat kan het
voor de koper interessant zijn, maar van
de andere kant staan de rendementen
ook onder druk; het aantal faillissementen
neemt toe. RJB: In elke cyclus is ruimte
voor transacties. RdL: Maar je moet er wel
rekening mee houden dat de fi nanciering
moeizaam tot stand komt. MC: Je mag daar
ook creatiever mee omgaan, je hoeft niet
per se al het geld van de bank te lenen.
Vroeger was het heel gewoon eigen geld
mee te nemen, dat kan nu ook nog. Er zijn
nog steeds families met veel geld, die best
willen investeren. Als je als particulier over
een som beschikt, krijg je op een spaarrekening
weinig rente, aandelen durven
veel mensen niet. Waarom zou je niet wat
uitlenen bij bijvoorbeeld een bedrijfsovername?
RJB: Inderdaad, want banken doen
niet mee als er iemand aanklopt die vooruit
wil, die willen eerst zekerheid.
HS: Veel mensen willen een eigen bedrijf
oprichten maar krijgen regelmatig niet
eens de 18.000 euro bij elkaar krijgen om
een BV op te richten. MC: Een van de voorbereidingen
voor een start of een overname
is ook dat je vermogen opbouwt. HS: Een
tweede hypotheek opnemen lukt niet meer,
de overwaarde van de woning is verdampt.
Voor starters is het nu echt moeilijk.
Stelling: Een familiebedrijf heb je
levenslang, ook bij een overdracht
MC: Als je binnen een familiebedrijf een
opvolger hebt is dat een grote pre. Het is
echter lastig om aan elkaars verwachtingen
te voldoen. Je blijft familie en dat vertroebelt
altijd de zakelijke verhoudingen.
De overdrager blijft vaak rondhuppelen
in het bedrijf van zoon of dochter, wat
tot spanningen kan leiden. HS: Je hebt
ook al een keuze moeten maken tussen
kinderen: wie is wel geschikt als opvolger
en wie niet? Emoties spelen een grote rol.
Als de overdrager een taak als bijvoorbeeld
adviseur houdt, moet je dat bespreken en
goed regelen.
RJB: Zoiets is bijna niet te objectiveren.
MC: Het kan wel. Kijk bijvoorbeeld naar de
succesvolle overdracht bij de familie Van
Eert van Jumbo. De familie Van der Valk is
ook zo’n voorbeeld. RdL: Het gedrag van
zoon of dochter is vaak bepalend: zijn ze
ondernemend, nemen ze nieuwe initiatieven?
Wie niet vernieuwt ziet de zaak op
den duur toch minder renderen.
MC: Bij familiebedrijven is de continuïteit
het belangrijkste, er wordt niet geprobeerd
de laatste euro eruit te halen bij de overdracht.
Dat bedoel ik ook met levenslang:
voortzetting van de zaak is het belangrijkst.
HS: Voor veel verkopers is de opbrengst de
oudedagsvoorziening. Nu de waarde van
het bedrijf daalt, staat die oudedagsvoorziening
onder druk en is het soms interessanter
om te wachten met de overdracht
tot de economie weer aantrekt.
TvU: Het wil nog wel eens botsen tussen
de nieuwe generatie, die met eigen ideeën
komt, en vader die na de overdracht nog
veel in het bedrijf is te vinden. HS: Binnen
BDO hebben we een adviesgroep, waar
ze een ‘familiestatuut’ hebben ontwikkeld
waarin dit soort aspecten in het voortraject
al wordt vastgelegd. Zorg dat binnen de familie
gevoelige onderwerpen bespreekbaar