2 havo/vwo - Noordhoff Uitgevers

Nieuw Nederlands 4 e editie, 2 havo/vwo, docentenhandleiding 96
Fictie
Hoofdstuk 1
Hoofdpersonen
De belangrijkste figuur in een verhaal is de hoofdpersoon. Elk verhaal heeft ook bijfiguren.
Een hoofdpersoon kan zich in de loop van het verhaal ontwikkelen. Met de hoofdpersoon kun je
het beste meeleven, omdat je weet wat hij denkt en voelt. Meestal zijn de hoofdpersonen
gewone mensen, zoals jij. Soms zijn het idolen of helden. Je identificeert je met de held of het
idool om te ontsnappen aan je eigen gewone leventje.
Hoofdpersonen kunnen ook buitenstaanders zijn die gepest, gediscrimineerd, slecht
behandeld of ergens van beschuldigd worden. Soms gedragen ze zich alleen maar anders dan
anderen. Ook met buitenstaanders kun je meeleven. Je vindt ze zielig en maakt je kwaad over
hoe ze behandeld worden. Vaak zijn buitenstaanders in een verhaal helemaal niet zielig, maar
hebben ze iets aparts en zijn ze interessant.
Zo herken je hoofdpersonen
• De lezer weet wat ze denken en voelen.
• De lezer kan gemakkelijk met ze meeleven.
• Ze hebben meestal karaktertrekken die hen interessant maken: doordat ze bijvoorbeeld
tegenstrijdige karaktertrekken hebben, kan de lezer niet voorspellen hoe ze zullen
handelen.
• Hun karakter kan veranderen in de loop van het verhaal.
• Het zijn soms helden of idolen, soms buitenstaanders, maar meestal zijn het gewone
mensen.
Hoofdstuk 2
Beoordelen
Probeer bij het beoordelen van een verhaal woorden te kiezen die meer zeggen dan de
woorden ‘leuk’, ‘saai’ of ‘spannend’. Geef ook argumenten voor je mening. Een argument is
meestal een uitleg met behulp van een voorbeeld uit het verhaal. Je kunt verschillende soorten
argumenten gebruiken: je kunt je persoonlijke reactie geven, je kunt kijken naar de realiteit of de
herkenbaarheid van het verhaal, maar ook naar de manier waarop het verhaal geschreven is.
Zo beoordeel je verhalen
Je kijkt eerste welk soort argumenten het beste past bij je beoordeling van het verhaal. Daarbij
zoek je passende beoordelingswoorden. Bij die woorden geef je voorbeelden.
Je kunt altijd jouw persoonlijke reactie geven: heeft het verhaal je iets gedaan? Dan gebruik je
beoordelingswoorden als: spannend – saai; veel actie – langdradig; eng – gewoon;
ontroerend – doet me niets; grappig – flauw; interessant – oninteressant.
Vaak kun je aangeven of je in het verhaal iets herkent van wat je zelf hebt meegemaakt. De
beoordelingswoorden die daarbij horen zijn: net echt – onecht; realistisch – niet realistisch;
herkenbaar – niet herkenbaar; bekend – onbekend; geloofwaardig – ongeloofwaardig.
Je kunt je ook afvragen of het onderwerp van een verhaal origineel of juist heel gewoon is. Dan
gebruik je beoordelingswoorden als: origineel – gewoon; verrassend – voorspelbaar;
leerzaam – niet leerzaam; ingewikkeld – makkelijk.
Soms valt iets van de stijl of de taal op. Dan gebruik je beoordelingswoorden als: originele stijl –
valt niet op; origineel – gewoon; veel dialoog – beschrijvend; met emotie – zonder emotie;
volwassen – kinderachtig; moeilijk – makkelijk.
Verfilmingen
Veel boeken worden verfilmd. Een overzicht kun je vinden op www.leesplein.nl. Een verfilming
is altijd heel anders dan een geschreven verhaal. In de film kun je zien en horen wat in een boek
met woorden wordt beschreven. Geluiden en muziek spelen in de film een belangrijke rol. In een
film kun ook je gemakkelijker en sneller van plaats en tijd wisselen dan in een verhaal. De
opstelling en instelling van een camera kunnen het beeld steeds laten wisselen: het afgebeelde
kan bijvoorbeeld dichtbij en groot weergegeven worden of veraf en klein; het kan van bovenaf
gefilmd worden, van onderaf, recht van voren, van opzij enzovoort.
© Noordhoff Uitgevers bv